Wat ik voor kerst wil? Respect voor de parlementaire democratie

De huidige Vivaldi-regering ging het vertrouwen in de politiek als positieve kracht versterken door een prioriteit te maken van democratische vernieuwing. Ze ging in de Kamer van Volksvertegenwoordigers een dynamiek opstarten om te onderzoeken hoe de democratie kon worden gemoderniseerd en versterkt. Die ambities bleven tot op heden dode letter.

De federale regering veegt namelijk keer op keer haar voeten aan de parlementaire democratie. Wetsontwerpen worden met een lichtzinnige snelheid één voor één door het parlement geflitst. De meerderheid moet zo snel mogelijk groen licht geven en op het knopje duwen. Het huis van de democratie wordt als het ware herleid tot een stemmingsmachine.

Sterker nog, de meerderheidspartijen doen zelf geen moeite meer om tussen te komen wanneer de regering een tekst bijna dwangmatig door het parlement duwt. Ze zwijgen in alle talen, kijken gegeneerd om zich heen, houden hun kop in kas en stemmen wanneer dat wordt gevraagd. Een manier van werken die in mijn ogen een parlementaire democratie onwaardig is.

Het wordt hoog tijd dat de wetgevende macht opnieuw met het nodige respect wordt behandeld. Alle wetsontwerpen en -voorstellen verdienen een kwalitatieve behandeling in het parlement. Dat betekent eveneens dat de urgente procedure niet meer te pas en te onpas mag worden misbruikt. Alle parlementsleden, meerderheid of oppositie, moeten de kans en de tijd krijgen om hun taak goed te vervullen.

Adviezen

Ik geef enkele voorbeelden. Op 19 december 2022 stond een wetsontwerp over geclassificeerde informatie op de agenda van de commissie Binnenlandse Zaken waar ik in zetel. De oorspronkelijke tekst werd goedgekeurd op de ministerraad van 3 mei 2019. U leest het goed, dat is drie en een half jaar geleden. En toen de tekst eindelijk ingediend werd in de Kamer, bleken alle ondertussen aangevraagde adviezen gewoon te ontbreken. Het advies van de Raad van State werd opgenomen, alle andere adviezen kreeg het parlement na al die jaren niet te zien. Van een gebrek aan transparantie gesproken.

Een ander voorbeeld. Op 23 februari 2022 besliste de Nationale Veiligheidsraad (NVR) de Nationale Veiligheidsoverheid (NVO) na meer dan twintig jaar eindelijk te hervormen. In de nasleep van de zaak-Jürgen Conings, de extreemrechtse militair die verdween met een arsenaal wapens, besliste de regering de veiligheidsverificaties binnen Defensie uit te breiden. Beide beslissingen werden in het wetsontwerp over de geclassificeerde informatie gedraaid. Te elfder ure moest de tekst nog worden aangepast omdat was besloten tot declassificatie. De regering hield de pen vast van die wijzigingen, de parlementsleden van de meerderheid moesten enkel hun handtekening zetten waar nodig. In de commissie zaten ze stilzwijgend te kijken als koeien die naar een trein staren.

Plenaire vergadering

In vier dagen wou de regering vervolgens de teksten door het parlement jagen. Op maandag stemmen in de commissie en op donderdag in de plenaire vergadering. Sneller kon het niet. Op commando stemden ze wel zonder motivering zelf het idee weg om advies in te winnen van de diensten die het zullen moeten uitvoeren.

Wie denkt dat dit een eenmalig feit is, vergist zich. Zes weken eerder probeerde Vivaldi de nieuwe klokkenluidersregeling met eenzelfde lichtsnelheid door het parlement te rammen. Naar aloude Belgische traditie liep dit land hopeloos vertraging op. Pas toen Europa een inbreukprocedure opstartte en dwangsommen boven ons hoofd hield, kwam er schot in de zaak.

Twee jaar na haar aantreden kwam de regering dan, met ruim een jaar vertraging, in het parlement aandraven met haar tekst. Hoorzittingen of adviezen werden zonder veel poespas weggestemd. Alweer zwegen de meerderheidspartijen. Stemknopje indrukken en klaar. Dat er een bijzonder complex systeem werd ingevoerd waar een kat haar jongen niet meer kan in terug vinden, was duidelijk hun zorg niet.

Haast en spoed

Vlak daarna werd nog een tweede tekst van de regering er met bekwame spoed door gejaagd. Met zes jaar vertraging moeten de federale ambtenaren hun persoonsgegevens niet meer zelf bezorgen aan de federale overheidsdienst die hun loon betaalt. De enige echte vraag is waarom we in dit land zes jaar hebben moeten wachten op zo een eenvoudige wetswijziging. Van haast en spoed kunnen we dan niet meer spreken.

Met die onzorgvuldigheid en snelheid levert deze federale regering wekelijks juridisch en parlementair broddelwerk af, zonder rekening te houden met de mogelijk impact op het echte leven van onze bevolking. Dus in het nieuwe jaar een nieuwe mentaliteit bij onze meerderheidspartijen? Daar hoop ik niet meer op.

Telkens opnieuw bewijzen de Vivaldi-partijen vooral hoe hun kakafonie van een beleid en bij uitbreiding dit hele land, niet meer werkt. Ondertussen slepen ze onze parlementaire democratie mee in de afgrond. Dat is iets dat ik als volksvertegenwoordiger niet langer kan tolereren.