Welke toekomst voor de NAVO?

We kennen allemaal John Wayne en Clint Eastwood. Westernhelden die ons menig zondagnamiddag aan de buis gekluisterd hielden met hun avonturen op de prairie waarbij ze het opnamen tegen hordes bandieten of een stam bloeddorstige indianen. In vele van deze spaghettiwesterns chargeerde de cavalerie vaak op het allerlaatste moment over de heuvel om onze helden uit de penarie te helpen. Hollywood deed ons dromen van deze happy endavonturen.

Amerikaanse broer

Maar Washington drukt ons vandaag de dag met de neus op de feiten. De realiteit is dat hun ‘cavalerie’ onder zware druk staat. De States geven enorme hoeveelheden uit aan hun defensieapparaat: in 2011 bedroeg het defensiebudget meer dan 731 miljard dollar. In totaal omvatten hun uitgaven meer dan 75% van alle defensie-uitgaven onder de NAVO-lidstaten. De balans tussen de militaire investeringen intraNAVO is zoek. Terwijl de VS opdraaien voor de harde veiligheid, beperkt Europa zich tot ‘zachte’ veiligheidsuitbouw via haar fors ontwikkelde sociale zekerheid. Geen wonder dat Washington aandringt bij zijn Europese bondgenoten om een einde te maken aan de defensiebesparingen. Dat werd het centrale onderwerp tijdens de lentebijeenkomst van het NAVO-parlement die voorbije weekend plaatsvond in Luxemburg. Onze grote Amerikaanse broer slaat hard op tafel. Zal het andermaal op een koude steen vallen?

On a déjà donné

De Belgische regering blijft alleszins doof voor de Amerikaanse verzuchtingen. In 2011 gaf België slechts 1.1% van zijn BNP uit aan defensie, ondanks de NAVO voorschriften om naar ongeveer 2% te mikken. Hiermee zit ons land op dezelfde bodemkoers als Letland en Slovakije. Zelfs nieuwe NAVO-lidstaten als Polen (1,7%) en Roemenië (1,3%) doen het stukken beter. En het blijft bergaf gaan met De Crems defensiebudget. Zijn pathetische ‘on a déjà donné’ noodkreet van enkele jaren terug klinkt erg schel. Sindsdien zijn er immers nog honderden miljoenen van zijn budget afgesnoept door di Rupo’s PS. Nochtans plukken we met het NAVO-hoofdkwartier in Evere en het militaire commandocentrum SHAPE bij Bergen, al jaren de sappigste vruchten van het Noord-Atlantisch bondgenootschap.

Europees leger?

De Belgische regering is misschien de slechtste leerling van de klas maar het klasgemiddelde is dramatisch. Het overgrote deel van de Europese politici blijft er blindelings op rekenen dat de cavalerie over de prairie zal blijven denderen. Een beetje naïef, want Washington verschuift zijn blik steeds meer van the Atlantic naar the Pacific, een regio waar de Noord-Koreaanse nucleaire pariastaat en een steeds sneller ontwikkelende Chinese grootmacht bijzondere aandacht verdienen. Wanneer Europa dan toch een antwoord wil bieden op de Amerikaanse vraag, komt men aandraven met ideeën om ‘het Europees leger’ nieuw leven in te blazen, een concept dat al bijna 60 jaar op sterk water staat.

Cheap defense

Wij pleiten voor realisme. Eerst en vooral is een Europese defensie nog niet voor morgen. Het is onwaarschijnlijk dat landen als het Verenigd Koninkrijk hiervoor staan te springen, zeker wanneer je naar hun Europadiscours luistert. Om het met de woorden van minister De Crem te zeggen: ‘Een Europese defensie zonder het Verenigd Koninkrijk is een doodgeboren kind.’ Ten tweede moeten we ons ervan bewust zijn dat smart defense niet gelijk staat aan cheap defense. Willen we samenwerken, dan moeten we in eerste instantie investeren in die samenwerking. En hoe kunnen we investeren wanneer het budget wegsmelt als sneeuw voor de zon?

Besparingsstop 2014

Aan de ene kant meer Europese defensie willen bewerkstelligen en aan de andere kant meer besparen is een illusie. Zij die dit als waarheid verkondigen houden vooral zichzelf voor de gek. ‘Onze jongens en meisjes’ weten beter, zij weten dat je een F-16 niet kan voltanken met holle woorden maar met peperdure kerosine. Al twee decennia slikken ze herstructurering na herstructurering en mantra’s als ‘modernisering’, ‘specialisering’, ‘rationalisering’ en ‘Europese Defensie’. Deze lippendienst moet de realiteit verbergen: het defensiebudget wordt steeds kleiner.

Om de toekomst te verzekeren, moeten we de besparingen op het defensiebudget stopzetten. Voor ons moet de trendbreuk ingezet worden bij de begrotingsopmaak van 2014. Daarnaast moeten we investeren in de samenwerking tussen legers, in het bijzonder tussen deze van de lage landen. Gezien de reeds succesvolle samenwerking op het vlak van de Marine en de gelijkaardige grootte en positie in de wereld is verdere militaire integratie met Nederland prioritair.

We moeten de volgende jaren moeilijke knopen doorhakken: wat moet onze krijgsmacht nog kunnen? Welke capaciteiten en missies kunnen/willen we nog financieren? Willen we nog in Afghanistan blijven indien de NAVO dit zou vragen? … Zonder duidelijke antwoorden op deze vragen blijven we het zorgenkind van Washington D.C..

De auteur is als parlementslid voor N-VA onder meer lid van de kamercommissie defensie.