Wie onderneemt zal geen komkommertijd kennen

Voor de adepten van het dolce far niente op een paradijselijk eiland: ook wanneer velen genieten van een welverdiende platte rust, draait de wereld maar door. Starend naar de ongrijpbare azuurblauwe hemel en met de voeten in het mulle zand kan u zich eens afvragen of ooit op een 12 augustus de mensheid ten goede een trap onder het achterwerk kreeg. Bespaar u de moeite van het opzoeken, ik geef u drie 12-augustus-gebeurtenissen die de mensheid en uw leven een beetje of zelfs een beetje veel een totaal andere richting uitduwden.

Op 12 augustus 1851 -173 jaar geleden- patenteerde Isaac Merrit Singer zijn naaimachine. Kleren maken en kleren dragen zouden nooit meer hetzelfde zijn. De mode-industrie is hem schatplichtig.

Op 12 augustus 1908 -116 jaar gelden- rolde Henry Ford’s eerste Model T van de band. Mobiliteit en massaproductie zouden nooit meer hetzelfde zijn. Dat wij verder geraakten dan het dorpsplein is dankzij hem.

Op 12 augustus 1981 -amper 43 jaar geleden- startte IBM met de verkoop van de eerste PC’s uit de geschiedenis. Dat u dit op uw scherm leest is dankzij IBM. Werken en ontspannen zouden nooit meer hetzelfde zijn.

Beeld u even in

Beeld u in hoe de wereld er zou uitzien, als kleding ook vandaag pas het licht zag na een arbeidsintensief minutieus samenspel van naald en draad, als Jan Modaal zich ook vandaag met paard en kar zou verplaatsen of als werken en spelen enkel analoog kon, met dingen die u alleen fysiek kan grijpen, maar niet delen via een machine die beter en sneller rekent dan u op uw hoogtepunt tijdens de lessen rekenen bij juffrouw Marjorie.

Beeld u ook eens in dat u op één van de drie voornoemde 12 augustussen luierend in uw hangmat opving wat die dag gebeurde. Zou u dan hebben gedacht dat de wereld nooit nog dezelfde zou zijn? Wellicht niet. Het wereldwonder waarvan u de stille getuige zou zijn zou pas later duidelijk worden.

Hoogstwaarschijnlijk is dat vandaag niet anders. Is het niet raar dat we ons vandaag niet bewust lijken van hoe ingrijpend anders onze toekomst zal zijn, omwille van de dingen die we vandaag uitvinden?

Stil

Helemaal met stip bovenaan in het lijstje van de wereldomwentelingen die u nu meemaakt staat de artificiële intelligentie. Die sloop al geruisloos in uw TikTok-algoritme, uw smartphone, uw Waze-applicatie of uw favoriete webbrowser. Maar welke plannen smeedt u ermee, voor een beter leven voor uzelf, uw naasten of, waarom niet, de samenleving? En nu wordt het stil aan de andere kant van de lijn. Zegt die stilte iets over onze volksaard, onze ambitie, onze slagkracht, onze drive?

Vaak ben ik verbaasd hoe gelaten, dociel of ingehouden ijverig we wel zijn. Wij zouden harde werkers zijn, maar collectief ambitieus zijn wij zelden. Onze ijver is vaak uitvoerend en zelden sturend. Ingehouden dus. Een ambitieuze weg uittekenen doen we zelden.

In een land zonder grondstoffen met alleen onze hersenen die het verschil kunnen maken, is intelligentie onze belangrijkste troef. Het moet onze ambitie zijn om met AI van vandaag de wereld van morgen vooruit te stuwen. Dat moet zowel aangeleerd als economisch aangemoedigd worden. Onderwijs en economisch klimaat(beleid).

Laat die twee domeinen net die zijn waar onze volksaard een pepmiddel kan gebruiken. Onderwijs is meer dan die dingen aanleren die er gisteren toe deden. En onze economie moet de plek zijn waar ambitieuze innovatiedrang consolidatie verdringt.

Zonderling

De drie uitvindingen hiervoor kwamen – hoe raadt u het? – uit de VS. Als er een plek is die grenzeloze ambitie uitstraalt om het morgen beter te doen dan gisteren, dan is het daar. Of dacht u dat de wolkenkrabbers van New York alsmaar groeiden omdat men ze mooi vond?

Onze samenleving mist economische ambitie, onze samenleving mist economische daadkracht, wij kijken vaak naar de ambitieuze ondernemer als een hyperkinetische zonderling met een rilatine-tekort.

Hoe wij als volwassenen naar de dingen kijken is ook het resultaat van onze opvoeding. Hoe onze scholen ons kneedden en vormden. Willen wij in het economisch peloton met de nieuwste dingen voorop fietsen, dan moet ons onderwijs daarop in de eerste plaats inzetten. Met gedreven leerkrachten, met ambitieuze leerplannen die uit het verleden de lessen trekken om volop mee te zijn met de dingen die vandaag gebeuren. Een onderwijs dat ambitieus de kaart van de toekomst trekt en onze jeugd innovatief ondernemerschap inlepelt.

En hoe wij na school economisch onze vleugels uitslaan – ambitieus en gedreven, dan wel behoudsgezind en consoliderend – is veelal het gevolg van hoe de samenleving en haar politieke leiders een ondernemingsgezind klimaat vormgeven. Zij die voor vooruitgang en welvaart willen zorgen en daarom de innovatie als eerste willen omarmen, verdienen ons applaus.

Zij moeten gestimuleerd en beloond worden, want zij tillen onze samenleving naar een hoger niveau, naar een plaats waar het goed leven is en waar de welvaart recht evenredig is met de ambitie die wij uitstralen. Een klein land kan groot zijn in collectief positivisme. Zolang het zijn mensen maar ambitieus ondernemerschap aanleert en wij daarin elkaar aanmoedigen. Met een ondernemersgezinde mentaliteit tillen we dit land op.