Wilde zalmen spartelen

Het Wintermanifest doet sinds een paar dagen in ons land zijn ronde. Moeten we dit zien als de zoveelste poging om het roer van het coronabeleid om te gooien? Of verandert er weldra ook echt iets ten gronde?

De gezondheidsexperts die hier te lande de lakens uitdelen, voelen zich alvast niet meteen aangesproken. Ze zien de tekst niet echt als een uitnodiging om tot een andere vorm van beleid te komen. Ze lezen het liever als beledigend of kwetsend. Uit hun optredens in programma’s als Terzake of De Zevende Dag, valt alvast niet af te leiden dat ze zich door het manifest willen laten inspireren.

Lieven Annemans

Het Wintermanifest roept concreet op om de coronamaatregelen vanuit een interdisciplinaire groep aan te sturen. De directe reactie van de leidinggevende gezondheidsexperts hierop luidt, dat dit in feite ook steeds impliciet gebeurt. Zij luisteren altijd naar de verschillende belangengroepen, heet het dan. Dit vormt hun tegenargument voor wat volgens hen onrechtvaardige kritiek heet.

Onterechte kritiek? Reeds in augustus-september 2020 probeerde ene Lieven Annemans het roer om te gooien. Tevergeefs, zoals achteraf bleek. Lieven Annemans verhoudt zich tot het Wintermanifest dan ook zoals Johannes de Doper tot Christus. En dan weet je het wel: wie de rol van voorloper op zich neemt, dreigt af en toe met zijn kop in een bord peterselie te eindigen.

 Celeval

Inderdaad. Na de eerste coronagolf, nam Celeval als opvolger van de GEES de rol van expertraad op zich. Als lid van deze organisatie probeerde professor Annemans Celeval effectief om te vormen tot een soort van multidisciplinair adviesorgaan. Multidisciplinair of interdisciplinair, wat maak het uit. Het gaat over een andere verpakking voor wat in de praktijk op hetzelfde neerkomt

Deze koers beviel de leidende gezondheidsexperts totaal niet. Ze verenigden zich prompt onder het logo “Wilde Zalmen” en gingen in de aanval. Samen met de bevriende pers lanceerden ze in een haast putschistische stijl een aanval op hun collega professor. Van kwetsend en respectloos slagen onder de gordel uitdelen, weten ze dus zelf wel alles.

Een klein voorbeeld. Toen Lieven Annemans in die dagen het begrip groepsimmuniteit liet vallen, zette men hem tijdens interviews tot in de Humo toe,  gewoon weg als misdadig. Nochtans hoor ik diezelfde kreet nu ook meer en meer eensluidend uit de mond van officiële experts komen. Een eerste conclusie dringt zich op: interdisciplinair willen Wilde Zalmen misschien wel wikken, maar tot vandaag blijft het een hele heksentoer om samen met hen te mogen beschikken.

Politiek als zondebok

Ook al sloeg de politiek in deze crisis af en toe een modderfiguur, je moet haar in dit dossier daarom nog niet wegzetten als de ultieme zondebok. Sommigen suggereren nu ineens dat onze regeringen de experts erin luisden: ze duwden hen in deze ondankbare rol, heet het dan. Uit wat hierboven beschreven staat, komt echter naar voren dat zij die rol ook maar al te graag opnamen. Trouwens, ging de politiek niet mee in de door hen gekozen richting, liepen ze meteen naar de bevriende pers: men ontketende een gecombineerde hetze in een poging om alsnog het gelijk naar zich toe te halen.

Een klein voorbeeld. In de tweede helft van oktober 2020 deed Jan Jambon verwoede pogingen om Vlaanderen voor een tweede lockdown te behoeden. Hij wou eerst het werk van de toen pas van kracht zijnde maatregelen afwachten, en haalde plagend uit door te stellen dat het niet nodig was de brandslang al uit te rollen (één van de prominente Wilde Zalmen sprak in die dagen steeds over ‘Het kot staat in brand!’). De leidende experts en pers sprongen op deze uitspraak en Jan Jambon mocht door het stof kruipen: op vrijdag 30 oktober riep men in ons land de tweede nationale lockdown uit. Maar wat bleek? Onze Vlaamse minister-president kreeg gelijk: de besmettingen daalden reeds eerder en wel na 28 oktober 2020. Dit gegeven kwam jammer maar helaas met een aantal dagen vertraging door, en ja, eenmaal in lockdown, hielden ze ons in lockdown.

Uitgebalanceerde adviezen

Onze Wilde Zalmen verwijzen de laatste dagen ook steevast naar het feit dat hun uitgeschreven adviezen net altijd zeer uitgebalanceerd in elkaar steken: interdisciplinairder kan haast niet. De jeugd weet ervan mee te spreken, zij blijft al meer dan twee jaar zeer uitgebalanceerd in de kou staan.

Van bepaalde adviezen die her en der tot in het detail in de pers lekten, valt zelfs meteen een hoog gehalte aan absurditeit op. Van enige evenwichtige opbouw lijkt hier geen sprake. Gezondheidsexperts kunnen het geheel van de samenleving blijkbaar niet anders aanspreken dan een individuele patiënt.

Het volgend voorbeeld werkt zeer illustratief in dit verband. Toen in juni 2020 de horeca terug openging, luidde één van de adviezen dat de klanten niet te luid mochten spreken. Want hoe luider we spreken, hoe meer virus we in de lucht stoten. De logica hiervan kan je niet tegenspreken, maar hoe pas je dit dan toe in de praktijk? Geen nood, ook hier bestond een antwoord: cafébazen moesten constant het aantal decibels in de gaten houden. Lees: cafébazen moesten hun klanten als kleuters in het gareel zien te krijgen. Ach ja, ze bedoelden het goed, maar het bleek onwerkbaar.

Terug in hun kot

Wie onze gezondheidsexperts van mening wil laten veranderen, zal een epische strijd moeten voeren. Als we zoals hierboven even door de geschiedenis van de recente gezondheidscrisis lopen, zien we het meteen. Ook de tegenargumenten die zij t.o.v. het Wintermanifest naar voren schuiven, bewijzen dit als men ze in de context plaatst van hetgeen werkelijk gebeurde.

Na een oorlog bleek het vaak niet evident om generaals terug in hun kazerne te krijgen. Gezondheidsexperts terugsturen naar hun ziekenhuizen of laboratoria, lijkt evenmin een evidente klus. Ik wens het Wintermanifest alle kans op slagen toe. Van de oorspronkelijke ondertekenaars klinken velen als doortastend. Het zal nodig zijn.