Zolang de ziekteverzekering niet gesplitst wordt, zal de Vlaamse patiënt het blijven voelen

De Belgische ziekenfondsen – lees: de unitaire landsbonden of nationale overkoepelingen van ziekenfondsen – verwerpen het budget gezondheidszorg voor 2017. Ze hebben natuurlijk gelijk dat de besparingen door de patiënten gevoeld zullen worden. Dat kan ook niet anders met 902 miljoen euro minder.

Maar trekken onze collega-ziekenfondsen er wel de juiste conclusies uit? Waarom legt men niet de vinger op de juiste wonde? Al jaren klaagt het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds de misbruiken in de sociale zekerheid en de overconsumptie van gezondheidszorg in sommige gewesten aan.

In tijden waarbij elke baby in ons land geboren wordt met een gigantische overheidsschuld van gemiddeld 38.326 euro (cijfers 2014 – Vlaming: € 36.863 en Waal: € 40.922) is het logisch dat er moet bespaard worden. Want inzake belastingdruk zijn we nu al bijna wereldkampioen.

Weet de burger in feite hoeveel de sociale zekerheid in het algemeen en de gezondheidszorg wel kosten? Dat is ruim 80 miljard euro per jaar, zonder de kinderbijslag mee te rekenen, vermits die recent werden overgedragen naar de gemeenschappen.

–      34 miljard aan pensioenen,

–      26 miljard voor de ziekteverzekering,

–      7 miljard voor uitkeringen en invaliditeit,

–      9 miljard aan werkloosheidsvergoedingen,

–      en nog een aantal miljarden voor diverse werkingskosten, arbeidsongevallen, beroepsziekten … 

De gezondheidszorg is jaarlijks goed voor 33 miljard euro of bijna evenveel als alle bevoegdheden van het Vlaams Parlement, zoals onderwijs, cultuur, infrastructuurwerken … samen.

Als we dan kijken hoe dit gefinancierd wordt, stellen we grote verschillen vast tussen Vlamingen en Franstaligen. Op basis van de bijdragen voor sociale zekerheid in 2014 zien we dat een Vlaamse titularis binnen de Neutrale landsbond jaarlijks 19.264,64 euro aan sociale zekerheidsbijdragen betaalt, tegenover een Franstalige ‘slechts’ 15.060,58. Een verschil van ruim 4.200 euro!

Bijdragen aan de sociale zekerheid (voor het jaar 2014):

                  Aantal gerechtigden        Totale bijdragen    Bijdrage/titularis

Vlaanderen            145.302               2.799.190.588      € 19.264,64

Wallonië                164.606               2.479.061.681      € 15.060,58

Brussel                  32.422                 518.558.415         € 15.994,03

Totaal                    342.330               5.796.810.684      € 16.933,40

In de volgende tabel kan men vaststellen dat er steeds meer personen van een voorkeurregeling genieten. Het armoedeprobleem en de zeer lage tewerkstellingsgraad stelt zich overduidelijk vooral in Brussel en Wallonië. En dit ondanks de vele openstaande vacatures in onze hoofdstad.

Aantal dossiers verhoogde tegemoetkoming (VT) in 2015:

                  Aantal rechthebbende leden     VT               Percentage leden

Vlaanderen            219.724                         25.555        11,63%

Wallonië                250.658                         55.398        22,10%

Brussel                  47.728                           9.614          20,14%

Totaal                    518.110                         90.567        17,48%

Het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds stelt daarom het volgende voor:

1)   De volledige splitsing van de ziekte- en invaliditeitsverzekering

Het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds is resoluut voorstander van de volledige splitsing van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Wij weigeren ons neer te leggen bij half werk en kleine kruimels. Vlaanderen heeft immers écht nood aan een eigen Vlaams gezondheidsbeleid en wel om de volgende redenen:

–      Eigen klemtonen: de huidige impasse inzake de structurele hervorming van de ziekte- en invaliditeitsverzekering is gewoon te wijten aan het totaal verschillend maatschappijmodel van Vlamingen en Franstaligen.

–   Efficiëntie van het bestuur: de vele verschillende beleidsniveaus maken goed bestuur onmogelijk en werken vaak contraproductief. De uitvoering van de zesde staatshervorming maakt alles nog meer ingewikkeld en het dossier over de contingentering van het artsenaanbod is nog altijd niet definitief gewaarborgd.

–   Eigen verantwoordelijkheid: de loodzware staatschuld en overconsumptie in bepaalde sectoren laten onvoldoende ruimte toe om de nieuwe noden te lenigen.  

2)   Geen privatisering van de sociale zekerheid

In tegenstelling tot de vaak gehoorde aantijgingen uit unitaire kringen, wil het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds in geen geval de privatisering van de sociale zekerheid in het algemeen of de ziekteverzekering in het bijzonder.

De zorg voor de minder begunstigden moet een taak blijven van de overheid. Alleen in dit geval kan de toegankelijkheid tot kwaliteitsvolle medische zorg, de solidariteit tussen jong en oud, gezonde burgers en zieken en de betaalbaarheid van medische kosten gehandhaafd blijven.

De gigantische solidariteit met het zuiden van België, durven wij wel in vraag te stellen vermits deze solidariteit zijn limieten heeft bereikt en er mag verwacht worden dat deze immense steun resultaten en politieke loyaliteit met zich zou meebrengen …

In functie van de schaarse middelen moeten er keuzes gemaakt worden en dient ieder zijn eigen verantwoordelijkheid op te nemen. Dit alles om de betaalbaarheid van ieders gezondheid en die van de toekomstige generaties te verzekeren. Dat is onze plicht tot solidariteit.

3)   Een beter Vlaams gezondheidsbeleid

In het licht van de demografische evolutie en de technische vooruitgang in de geneeskunde dienen voldoende middelen voor de ziekteverzekering behouden te blijven en kiest het VNZ voor volgende acties:

–      Het stimuleren van preventieve gezondheidszorg (vaccinatie, borstkankerscreening, tandpreventie, en andere).

–      De centrale rol van de huisarts blijven bevestigen en meer financiële prikkels inbouwen voor een trapsgewijze gezondheidszorg (bijvoorbeeld de volledige terugbetaling van het remgeld van de huisarts bij doorverwijzing naar specialist).

–      Middelen vrijmaken voor geestelijke gezondheidszorg (Vlaanderen moet af van zijn burn-outs en zelfdodingen).

–      Betere financiering van de ziekenhuizen koppelen aan heldere afspraken over maximaal toegelaten kamer- en ereloonsupplementen in éénpersoonskamers (vooral in Brussel en Wallonië kunnen supplementen zwaar oplopen).

–      Volwaardige terugbetaling van tandzorgen, zoals onder meer orthodontie, prothesen en implantaten, en gehoorapparaten.

–      Het aantrekkelijker maken van medische en paramedische beroepen en het behoud van de huidige contingentering.

–      Investeren in Vlaamse rust- en ziekenhuisinfrastructuur in Brussel.

–      Het financieel aantrekkelijker maken voor arbeidsongeschikten en gehandicapte personen om het werk progressief te hervatten of hun loopbaan te heroriënteren. Dit wordt nu duidelijk mee opgenomen in de federale hervorming. Net zoals de indexering van de maximumfactuur.

–      Is een ziekenfonds voor een afzonderlijke beroepscategorie, zoals de NMBS, vandaag nog nodig? Kunnen deze middelen niet beter aangewend worden voor een Vlaams Goudfonds voor de langere termijn?

Dit alles valt te financieren door de afbouw van de geldstromen naar de Franse Gemeenschap en een zware aanpak van fraude door instellingen, verstrekkers en individuen.

De Vlaamse overheid (parlement, regering en administratie) dient haar gezondheidsbeleid af te stemmen in ruim overleg met het middenveld, de patiëntenorganisaties en zorgverstrekkers, zodat het Vlaams gezondheidsbeleid efficiënt, kwaliteitsvol, betaalbaar en sociaal rechtvaardig zal zijn. Dit moet ertoe leiden dat de communautarisering rimpelloos kan verlopen, breed gedragen wordt en minder bureaucratisch zal verlopen. Ten slotte betreurt het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds dat in de ziekteverzekering geen werk is gemaakt van administratieve vereenvoudiging, noch van een efficiënte bevoegdheidsoverdracht. Want wat is er meer persoonsgebonden dan gezondheidszorg? En persoonsgebonden materies komen grondwettelijk de gemeenschappen toe.

‘Wat als… Vlaanderen zelf zijn eigen inkomsten en uitgaven zou kunnen beheren?’ Dan zou de Vlaamse patiënt niet in de kou blijven staan. Wel integendeel!

Jürgen Constandt is algemeen directeur van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds