Zweden op campagne

Zweden trekt aanstaande zondag naar de stembus om 349 leden te verkiezen van de ‘Riksdag’. Momenteel wordt het land bestuurd door een sociaaldemocratisch minderheidskabinet, dat 100 zetels bezit in het parlement. Oorspronkelijk was er een breder kabinet met de groenen (Miljopartiet de Grona), de liberalen (Liberalerna) en de centrumpartij (Centerpartiet). Maar deze groep kreeg ruzie over de begroting, de fiscaliteit en de toetreding tot de NAVO. De groenen en de linkse Vansterpartiet zien dat lidmaatschap niet zitten. In de oppositie zetelen de conservatieven (Moderata), de Zweedse democraten (Sverigedemokraterna) en de christendemocraten .

Wie met wie?

De sociaaldemocraten willen met iedereen besturen behalve met de Zweedse democraten, de anti-migratiepartij in het land van ABBA. Dat geldt ook voor de groenen. Beide linkse partijen zien een regering met de conservatieven ook niet zitten. De linkse Vansterpartiet wil alleen besturen met de sociaaldemocraten en de groenen. De liberalen en de centrumpartij willen dan weer niet besturen met de Zweedse democraten en de Vansterpartiet. De christendemocraten en de conservatieven hebben het niet begrepen op de groenen en de linkse partij. Deze beide rechtse partijen zien een coalitie, eventueel een minderheidskabinet, met de Zweedse democraten wel zitten. Deze politieke stellingen bemoeilijken zeer aanzienlijk een regeringsvorming.

De campagne ging over klimaat, de energie, de NAVO, de Russische dreiging, de migratie en de toestand van de economie. De Zweedse inflatie staat op zowat 7,5%, dus iets minder dan in de rest van Europa. Ingevolge de hydro-elektriciteit en de nabijheid van Noorwegen is de energiecrisis hier iets minder voelbaar. Maar door de enorme afstanden zijn de gestegen olieprijzen wel een probleem voor het vervoer. Ook klimaat passeert de campagne en vooral de migratieproblematiek.

Peilingen

Begin september zijn er zes peilingen afgenomen onder de Zweedse kiezer en deze laten het volgende beeld zien voor de zeven partijen. De sociaaldemocraten van EM Magdalena Andersson staan tussen de 26,5% en de 30,4% (2018=28,3%). Daarmee staan ze uitgesproken aan kop, maar er zal toch moeten gepraat worden over een coalitie. Tussen de laagste en het hoogste zit ook 4%! Maar deze partij kan haar resultaat van 2018 wel evenaren. Dan volgen de Zweedse democraten met Jimmie Akesson. Deze anti-migratiepartij peilt tussen de 18,4% en 21% (2018=17,5%).  In alle peilingen staat deze partij boven het resultaat van 2018. Het is duidelijk dat de Zweedse democraten stemmen weg plukken bij de conservatieven van Ulf Kristersson. Inderdaad, de Moderata wordt gepeild tussen de 14,8% en de 18,7% (2018=19,8%). Volgens de peilingen zal de conservatieve leider geen al te best resultaat neerzetten en de tweede plaats moeten laten aan Akesson.

Dan volgen de kleinere partijen in Zweden met voorop de linkse partij tussen de 7,4% en de 8,8% (2018=8%). De winst van de communisten gaat eraf bij de sociaaldemocraten. De centrumpartij, de historische boerenpartij, staat tussen de 6,7% en de 8,1% (2018=8,6%). Ook deze partij lijkt het resultaat van 2018 niet te kunnen evenaren. De christendemocraten staan tussen de 5,1% en de 7,1% (2018=6,3%). Daarmede staat deze partij veilig boven de kiesdrempel van 4 procent.

De voorbije maanden waren de groenen en de liberalen geregeld gepeild onder die kiesdrempel, maar beide partijen zitten er nu terug boven. De groenen staan tussen de 4,9% en de 6,6% (2018=4,4%) en staan op winst. De liberalen staan op 4,4% tot 7,4% (2018=5,5%). Opvallend is dat deze partij liefst drie procent verschil kent tussen de laagste en de hoogste peiling.

Het is ook niet duidelijk hoeveel onbeslisten er zijn onder de kiezers. Bovendien worden de 349 zetels verdeeld over de 29 kiesgebieden en hier scoren de partijen niet overal gelijkmatig. De huidige eerste minister kan aanblijven, maar dan dient ze een coalitie te zoeken en dan komt ze uit bij de groenen alsook de liberalen en de centristen. Maar indien de conservatieven, de christendemocraten en de Zweedse democraten een score neerzetten in overeenstemming met de hogere peilingen, dan is er een rechtse meerderheid.

Voor Andersson, Akesson, Kristersson en de andere partijleiders is er maar een strategie: campagne voeren tot zaterdag avond en zoveel mogelijk Zweden overtuigen. Afspraak met de kiezer op zondag 11 september. En zoals ABBA reeds zong: ‘The winner takes it all’ !