11 DECEMBER, een historische dag: Hertog van Alva overleden

Elk jaar    In het oude Rome, viering van Sol Indiges, de zon als ons aller voorouder, tevens als verpersoonlijking van het daglicht en de zonnewarmte, waar de aarde haar vruchtbaarheid aan ontleent. Vooral met keizer Augustus herleeft de cultus, toen deze bij zijn terugkeer uit Egypte in 30 v.C. de twee obelisken, die hij vandaar had meegebracht, in Rome liet oprichten ter ere van Sol.

Ann Petersen (1927-2003)

2003    Overlijden te Opwijk van Ann Petersen (76), Vlaamse actrice Zij begint haar loopbaan in 1960 bij het Nederlands Kamertoneel. Ze speelt o.m. in de films Mira (1971), Home Sweet Home (1973), Vrijdag (1980), Hector (1987), Het sacrament (1989), Koko Flanel (1990), Ramona (1991), Manneken Pis (1995) en Pauline & Paulette (2001), een film die 17 internationale prijzen in de wacht sleept. Zij was dertig jaar lang verbonden aan de Koninklijke Vlaamse Schouwburg.

1960    De Noord-Brabantse auteur Antoon Coolen (1897-1961) breekt door in Frans-Vlaanderen met De Vier Jaargetijden, gespeelde in Kaaster door toneelkring De Verbroedering uit Westouter, onder leiding van regisseur Flor Barbry.

1960     Het Komitee der Randgemeenten (Dilbeek, Groot-Bijgaarden, Linkebeek, Strombeek-Bever, Sint-Genesius- Rode, Wemmel, Wezembeek-Oppem, Kraainem, Tervuren, Zaventem en Sint-Pieters-Leeuw) zet de Dag van de Randgemeenten op touw. In samenwerking met vele andere Vlaamse verenigingen organiseert het een optocht van motorvoertuigen doorheen de verschillende randgemeenten van Brussel. Deze duizendvoudige autogordel rond de hoofdstad was de eerste actie van het Komitee. De daaropvolgende jaren lag het mee aan de basis van de grote Marsen op Brussel.

1944    Overlijden in Dachau van Antoon Nieuwenhuisen (49), Nederlands verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog, aangehouden na verraad in eigen kring.

1943    Geboorte te Saint-Symphorien (Tours) van Alain de Benoist, Fransauteur en filosoof, initiator van Nieuw Rechts.

Femke Boersma

1935    Geboorte te Amsterdam van Femke Boersma, Nederlands actrice. Ze was ook vicevoorzitter van de Raad voor Cultuur. Zij is gehuwd met de vroegere politicus Frits Bolkestein.

1933    Geboorte te Amsterdam van Ernst van Altena, Nederlands dichter en schrijver, bekend als vertaler van chansons van Jacques Brel en Georges Brassens.

1918    Geboorte te Kislovodsk, een Russische stad in de noordelijke Kaukasus, van Aleksandr Solzjenitsyn, Russisch schrijver die met zijn werken als geen ander het sovjet-kampensysteem (Goelag) onder de aandacht bracht waarin gedurende enkele decennia miljoenen mensen stierven of werden omgebracht. Nobelprijs voor de Literatuur 1970.

1911    Geboorte in Masr El-Adeema van Nagieb Mahfoez, Egyptisch schrijver die in 1988 als eerste Arabische auteur de Nobelprijs voor Literatuur kreeg. Hij overleefde in 1994 een aanslag door moslimextremisten.

1897      Geboorte te Oostakker van Renaat de Rudder, Vlaamse IJzersoldaat. De 17- jarige De Rudder meldt zich tijdens de Eerste Wereldoorlog als oorlogsvrijwilliger. Hij is actief in de Frontbeweging, o.m. door de oprichting van een studiekring voor Vlaamse soldaten en van het frontblaadje De IJzerkerels. Hij werkte mee aan de kranten Ons Vaderland en De Belgische Standaard. De Rudder wordt in 1917 door de Belgische overheid gearresteerd omdat bij hem vlugschriften voor een verboden 11 juli-viering werden gevonden. Na een hongerstaking wordt de fel verzwakte De Rudder onmiddellijk naar de frontlinie gezonden. Samen met enkele andere vrijwilligers gaf hij zich op voor een verkenningstocht. De groep werd beschoten in het niemandsland. De Rudder werd getroffen door een ‘Belgische’ kogel en overlijdt in een hospitaal in Hoogstade. Hij was toen net 20.

Beeld van Renaat de Rudder op de Paxpoort

In 1922 werd een IJzerbedevaart georganiseerd naar zijn graf te West-Vleteren. In 1931 onthult men een 9 meter hoog standbeeld van De Rudder, als een van de hoekpijlers van de oorspronkelijke IJzertoren. Na de vernieling van de IJzertoren (1946) wordt het beeld ingewerkt in de Paxpoort (1949). De stoffelijke resten van De Rudder zijn bijgezet in de crypte van de toren.

1843    Geboorte te Clausthal van Robert Koch, Duits chemicus en medicus, ontdekker van de tuberculose-bacterie. Nobelprijs voor de Geneeskunde 1905. De Rijksuniversiteit Groningen kent hem een eredoctoraat toe. Hij bezoekt vele landen: de Britse regering vraagt hem om naar Zuid-Afrika te komen voor de bestrijding van runderpest. Hij reist daarvoor ook naar India. Koch doet onderzoek naar malaria in Italië, op Java en Nieuw-Guinea, en daarna nog naar verscheidene infectieziekten in zuidelijk Afrika. In 1906 gaat hij als leider van een wetenschappelijke expeditie naar Duits Oost-Afrika om onderzoek te doen naar de verwekker van de slaapziekte. Het Berlijnse Robert Koch-Institut is naar hem genoemd

1793     In Nantes beveelt de revolutionaire generaal Carrier (1756-1794) het vermoorden in de Vendée van ‘alle individuen van om ’t even welk geslacht die men er aantreft en daarna alles in brand te steken’. Hij is ook de uitvinder van de ‘revolutionaire huwelijken’: het naakt aan elkaar binden van twee personen van verschillend geslacht die dan zo in de Loire worden geworpen. Het aantal slachtoffers dat hij heeft gemaakt in zijn korte carrière wordt geschat op 10.000.

1582    Overlijden in Lissabon  van Fernando Álvarez de Toledo (75), hertog van Alva, Spaans generaal en beruchte landvoogd van de Nederlanden.

1572    Spaanse troepen beginnen het beleg van Haarlem. De verdediging wordt geleid door een vrouw, Kenau Hasselaer, vaak genoemd als de eerste Nederlandse feministe. De Spanjaarden sluiten de stad volledig af van de buitenwereld. De Haarlemmers worden langzaam uitgehongerd. Dat is de enige manier om de stad te veroveren, want met gewoon vechten lukte het niet. De Spanjaarden hebben nochtans het modernste leger van die tijd. De stadsmuren van Haarlem zijn bouwvallig en het stadsleger stelt weinig voor.

Oorlog was toen nog mannenwerk, vrouwen mogen alleen gewonden verzorgen. Sommige Haarlemse vrouwen trekken zich daar niets van aan. Een van hen was Kenau Simonsdochter Hasselaer. Ze gaat zo woest te keer op de stadswallen dat de Spanjaarden bang voor haar zijn en griezelverhalen over haar vertellen. Ze vuurt wapens af, werpt met speren en gooit kokende olie over de hoofden van de aanvallers. Kenau wordt een legende, een voorbeeld van hoe dapper vrouwen kunnen zijn.

Kenau Hasselaar is in 1526 geboren. Haar familie was rijk en belangrijk. Ze trouwt met een scheepsbouwer en houthandelaar, Nanning Gebrandszoon Borst. Ten tijde van het beleg was Kenau al weduwe. Ze had de scheepsmakerij stopgezet en handelde alleen nog in hout. Toen Haarlem zich in juli 1573 door hongersnood moet overgeven, vermoorden de Spanjaarden haast alle legeraanvoerders. Tweeduizend belangrijke Haarlemmers worden verdronken in de rivier het Spaarne. Maar Kenau ontspringt de dans. Ze verdwijnt uit de stad om een jaar later op te duiken in Arnemuiden. Het laatste wat we van Kenau weten, is dat ze vlak voor St. Jansdag (24 juni) 1588 vanuit Vlieland een brief schreef naar haar dochters. Daarna vertrok ze per schip naar Scandinavië. Wat er met haar is gebeurd, weet niemand. Het schip is nooit op zijn bestemming aangekomen.