11 mei. Net binnen: Jef Tinel geboren, componist, dirigent en 13 maanden onterecht in de gevangenis

2000   India heeft een miljard inwoners. Laatst bijgekomen is een meisje, geboren in het Safdarjung Hospitaal in Delhi. Vandaag zitten we aan meer dan 1 400 000 000 inwoners. Heel binnenkort heeft India meer inwoners dan China.

Garmt Stuiveling (1907-1985)

1985   Overlijden in Hilversum van Garmt Stuiveling (77), auteur, letterkundige, hoogleraar taalbeheersing en Nederlandse letteren in Amsterdam, met een bijzondere kennis van Vlaamse auteurs. Hij is pacifist, dienstweigeraar, geheelonthouder en al voor de oorlog lid van de Sociaaldemocratische Arbeiderspartij (SDAP). Medeoprichter van het ‘Humanistisch Verbond’, in 1946. Van 1957 tot 1972 voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen.

Hij debuteert in 1931 met de dichtbundel Elementen, waarin socialistische verzen afwisselen met natuurlyriek. Als literair-historicus heeft hij belangrijk werk geleverd, onder meer door het uitgeven van volledige werken (Multatuli, Louis Couperus, Jacques Perk, Herman Gorter, Gerbrand Bredero) en een literatuurgeschiedenis, Een eeuw Nederlandse letteren (1946), waarin de scheiding tussen Noord- en Zuid-Nederlandse literatuur wordt opgeheven. In Uren Zuid (1960) bundelt hij artikelen over Vlaamse schrijvers en in 1973 schreef hij een magistrale inleiding voor het vierde deel van het Verzameld Werk van Stijn Streuvels, die tot het beste behoort wat er over deze West-Vlaming is geschreven.

Stuiveling had ook vele andere banden met Vlaanderen. Als literair-criticus bij de VARA besprak hij geregeld Vlaams werk en interviewde geregeld Vlaamse auteurs. Behalve met Streuvels had hij contact met onder meer Willem Elsschot, Ger Schmook, Lou Nagels van Heideland te Hasselt en Angèle Manteau van de gelijknamige uitgeverij in Brussel. Hij hield in Vlaanderen talloze voordrachten en openbaarde door zijn welsprekendheid voor tal van Vlamingen de luister van de Nederlandse taal en de eenheid van het Nederlandse cultuurgebied, net zoals Anton van Duinkerken dat deed. Ook als voorzitter van de Algemene Conferentie der Nederlandse Letteren heeft hij steeds geijverd voor de culturele integratie van Noord en Zuid. Stuiveling was redactielid van het Nieuw Vlaams Tijdschrift en buitengewoon lid van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen.

Hij trouwde in 1935 met de schrijfster Mathilde van Vierssen (1907-2010), die schreef onder het pseudoniem Merijn Trip. Hun dochter Saskia Stuiveling was staatssecretaris in het kabinet-Van Agt 2 en president van de Algemene Rekenkamer.

1983   In Rome rehabiliteert de Congregatie voor de Geloofsleer Galileo Galilei (1564-1642), wiens veroordeling uit 1633 wordt geannuleerd wegens ‘vormgebreken’.

Lode Baekelmans (1879-1965)

1965   Overlijden in Antwerpen van Lode Baekelmans (86). Hij sticht het maandblad Het Toneel (1915) en de Vereniging van Vlaamse Bibliothecarissen (1921). Zelf is hij bibliothecaris van de stedelijke volksbibliotheek. In 1933 sticht hij het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC), thans het Letterenhuis en wordt (tot 1945) directeur van de Stedelijke Bibliotheken van Antwerpen. Daarna wijdt hij zich helemaal aan letterkundig werk en memoires. Hij wordt voorzitter (1945-1957) van de door hem in 1907 mee gestichte Vereniging van Vlaamse Letterkundigen. In 1954 legt hij de eerste steen van het vernieuwde AMVC.

Onder invloed van zijn leraars Pol de Mont en Antoon Moortgat, engageert Baekelmans zich aanvankelijk in het anarchistische flamingantisme. Hij werkte actief mee aan tijdschriften zoals Onze Vlagge (1897- 1898), De Alvoorder (1900-1901), Ontwaking (1909-1910) en De Tijd (1913-1914). In 1927 wordt hij Vlaams ondervoorzitter van het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV). Zijn publicaties staan helemaal in het teken van de Heel-Nederlandse gedachte.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog keurt hij het activisme af, maar verdedigt in 1928 amnestie voor de activisten. In 1919 wordt hij door het stadsbestuur drie maanden ter wille van een in 1918 gehouden voordracht over Nederlandse letterkunde voor het activistische Verbond voor Vrede en Vrij Vlaanderen.

In 1954 staat hij nog aan de zijde van Lode Craeybeckx tijdens diens campagne ‘Antwerpen laat Brussel niet los’ ter vrijwaring van het Vlaamse grondgebied. Tot aan zijn dood heeft hij voortdurend gepoogd Vlamingen van alle ideologische strekkingen verdraagzaam samen te brengen in eenzelfde strijd voor Nederlandse culturele ontvoogding.

1944   Het Kremlin beschuldigt de Krim-Tataren, de oorspronkelijke bevolking van de Krim, van collaboratie met de Duitse bezetters. Daarom worden ze massaal gedeporteerd naar Centraal-Azië. Ze vertegenwoordigden circa 20% van de bevolking van de Autonome Republiek van de Krim en hadden geprobeerd een eigen regering te vormen onder leiding van Khan Assanov Belial. Pas in 1987 erkennen de Sovjetautoriteiten dat hun massale deportatie ‘niet alleen verraders heeft getroffen’.

1940   Britse bombardementen veroorzaken tientallen doden in de Duitse stad Mönchengladbach. Dit zijn de eerste luchtbombardementen op burgerbevolking in de Tweede Wereldoorlog.

Ida Gerhardt (1905-1997)

1905   Geboorte in Gorinchem (uitgesproken als Gorkum), Zuid-Holland, van Ida Gerhardt, dichteres, classica en vertaalster van literair werk uit het Latijn en het Hebreeuws. Ze won talrijke prijzen, waaronder de P.C. Hooftprijs 1980 voor haar gehele oeuvre. Uiteindelijk heeft de stad Zutphen (Gelderland) in 1998 dan maar een prijs naar haar genoemd, die iedere twee jaar wordt uitgereikt. Maar dan was Ida al een jaar overleden. Ze werd 92.

1904   Geboortedag Spaanse kunstenaar Salvador Dali (Salvador Felipe y Jacinto Dali y Domenech, 1904-89), in Figueras, Catalonië. Hij was onder andere schilder, beeldhouwer, illustrator, filmer, fotograaf, ontwerper, schrijver. Excentrieke surrealist. Hij beschreef zijn schilderijen zelf als ‘geschilderde droomfoto’s’, omdat de geschilderde objecten vaak in geen enkel verband met elkaar lijken te staan. Meester in de techniek van het ’trompe-l’oeil’ (gezichtsbedrog) en het spel met perspectief. Hij overlijdt in 1989 en wordt ‘begraven’ onder een glazen stolp in een grafkelder onder het Dali-museum in Figueras.

1885   Geboorte in Lessen (Henegouwen), op de taalgrens, van Jef Tinel, Vlaams componist, muziekpedagoog en dirigent. Hij studeert aan de normaalschool te Sint-Niklaas en aan het Lemmensinstituut, waar hij een leerling is van zijn oom Edgar. Tinel componeerde haast uitsluitend vokale muziek, waaronder werken voor liturgisch gebruik, koren, cantates en honderden liederen. De muziek van Tinel – een Bach-kenner – combineert het sobere en beheerste classicisme met de romantiek. Binnen de Vlaamse Beweging verwerft hij grote bekendheid met het lied Wij zijn bereid! (Schoon klaart de dag).

Na de Tweede Wereldoorlog wordt hij gedurende 13 maanden gevangengezet omdat hij kapelmeester van het Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen (Verdinaso) was geweest. Pas na meer dan een jaar neemt het gerecht kennis van de omzendbrief van 26 oktober 1944 van minister van Justitie Maurice Verbaet die bepaalt dat het lidmaatschap van het Verdinaso geen strafbaar feit is. Toch duurt het nog tot 1953 voor hij van alle ‘schuld’ gezuiverd is.

Hij zetelt in diverse jury’s van koortornooien en wedstrijden van fanfares en harmonieën, dirigeert op de Vlaams Nationaal Zangfeesten, Vlaamse liederavonden en IJzerbedevaarten en treedt op in de radioconcerten (NIR) van Willem de Meyer. In Maldegem is hij muziekleraar en directeur van de muziekschool. Hij overlijdt in 1972 op zijn 87ste.

1772   De leider van de Bokkenrijders, Heinrich Joseph Kerckhoffs (47), chirurgijn van beroep, wordt voor zijn misdaden opgehangen op de Beckenberg in Herzogenrath nabij Aken.