12 september. Historische dag: de ‘eigen vlag ‘van Vlaanderen wordt officieel

1973   In het Belgisch Staatsblad verschijnt een decreet van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap ‘tot instelling van een eigen vlag, een eigen volkslied en een eigen feestdag van de Nederlandse cultuurgemeenschap’. Hierin wordt bepaald dat de eerste twee strofen van De Vlaamse Leeuw als volkslied zullen fungeren. De tekst en muzikale notatie werden vastgelegd bij ministerieel besluit van de Vlaamse Gemeenschap op 11 juli 1985.

1971   In Mongolië stort onder mysterieuze omstandigheden een Chinees vliegtuig neer waarbij Lin Piao (1907-1971), de opvolger van Mao Zedong, om het leven komt. In 1972 maakte de Chinese regering bekend dat Lin Piao betrokken was bij plannen voor een staatsgreep tegen Mao.

1949   Verkiezing van de liberaal Theodor Heuss (1884-1963) tot eerste bondspresident van West-Duitsland.

1919   In München wordt Adolf Hitler lid van de Deutsche Arbeiterpartei (DAP) van Anton Drexler. De naam zal in 1920 gewijzigd worden in Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP).

1876   Op uitnodiging van koning Leopold II wordt in Brussel een Internationale Geografische Conferentie gehouden waar Europese ontdekkingsreizigers worden bijeengebracht om hun acties in Congo te coördineren. Drie jaar later richt Leopold II de Association internationale du Congo (AIC) op. Schijnbaar is de vereniging neutraal en internationaal, maar in feite is het een vehikel om zijn persoonlijke belangen na te streven.

Duitse postzegel met Gertrud Bäumer (1873-1954)

In de marge van de Conferentie van Berlijn (1884-1885) krijgt Leopold II het voor elkaar om de soevereiniteit van de AIC over het grondgebied van Congo te doen erkennen. De AIC wordt in februari 1885 Congo-Vrijstaat. Voor het vervolg: zie Vandaag van 20 augustus 2023.

1873   Geboorte in Hagen-Hohenlimburg (Westfalen) van de Duitse schrijfster Gertrud Bäumer. Samen met Helene Lange was zij een van de initiatiefnemers van de feministische beweging in Duitsland. Als lid van de Reichstag onder de Weimarrepubliek publiceerde ze ook talrijke politieke en historische werken (Adelheid, 1936, Der Weg des Dante Alighieri, 1941). Politiek evolueerde ze van links-liberaal naar rechts-christendemocratisch (CSU).

1864   Geboorte in Berchem (Antwerpen) van Adolf Pauwels, Vlaams studentenleider en advocaat. Zie Vandaag van 12 september 2022.

George Hendrik Breitner (1857-1923)

1857   Geboorte in Rotterdam van de kunstschilder en fotograaf George Hendrik Breitner, impressionist en bohémien. Hij schilderde onder andere stadsgezichten, interieurs, portretten en naakten. Leverde een bijdrage aan het Panorama Mesdag in Scheveningen, schilderde samen met Vincent van Gogh in Den Haag, en met Isaac Israëls in Amsterdam. Hij leeft continu op de rand van de armoede en overlijdt in 1923 op de leeftijd van 65. In 2007 werd zijn schilderij Meisje op een paardenkar (1912) geveild bij Christie’s. Het werd door een anonieme Portugese kunsthandel aangekocht voor € 547 200.

1854   Op de spoorlijn Rijsel-Doornik heeft een (mislukte) bomaanslag plaats op het leven van de Franse keizer Napoleon III. De daders, Jules en Célestin Jacquin, vluchten naar Brussel. Napoleon III eist hun uitlevering. Maar op basis van een wet uit 1833 beslist het Belgische gerecht dat helaas aan de Franse eis geen gevolgd kan worden gegeven. Een kaakslag voor Napoleon III, maar de gegeneerde Belgische regering haast zich om hieraan een mouw te passen. Na lange parlementaire debatten wordt een nieuwe wet – door de tegenstanders een ‘gelegenheidswet’ of ‘loi d’occasion’ genoemd – uiteindelijk goedgekeurd.

1819   Overlijden te Antwerpen van Jan A. ter Bruggen (63), privé-onderwijzer en taalkundige, afkomstig uit Utrecht. Op 16 oktober 1803 wordt in zijn woning aan de Keizerstraat het Antwerpsch Tael- en Dichtkundig Genootschap opgericht, onder het devies ‘Tot Nut der Jeugd’. In de door dit genootschap uitgegeven Antwerpschen Almanach tot Nut en Vermaek schrijft Ter Bruggen dicht- en prozawerk en onder meer een artikel ‘Over de eenheid der Hollandsche en Brabantsche Tael’, wel niet toevallig in 1815.

1665   Overlijden in Antwerpen van Johan Bolland, ook Johannes Bollandus en Jean Bolland genoemd. Deze jezuïet, historicus en hagiograaf was vanaf 1630 de voortzetter van de Acta Sanctorum. Die waren in 1615 als Vitae patrum begonnen door de Utrechtse jezuïet Heribert Rosweyde (1569-1629). Zie Vandaag van 13 augustus 2023.

Joost van Trappen Banckert (1597-1647)

1647   Overlijden op zee van Joost van Trappen Banckert (48), zeeofficier uit Vlissingen. Banckert klimt op van bootsgezel tot Zeeuws viceadmiraal. Hij bestrijdt de Duinkerkse kapers en gaat als viceadmiraal over in dienst van de West-Indische Compagnie (WIC). Banckert neemt in 1628 onder Piet Heijn deel aan de verovering van de Zilvervloot. Terug in Zeeuwse dienst onderscheidt hij zich in 1639 in de Slag bij Duins, waar hij met Maarten Tromp de Spaanse vloot verslaat, en in de strijd tegen de Portugezen in Brazilië. Hij overlijdt op de thuisreis. Zijn zoon Adriaan van Trappen Banckert (1615-1684) zet zijn werk verder. Twee andere zonen, Joost jr. en Jan, waren eveneens befaamde zeeofficieren.

1609   Het Nederlandse VOC-schip Halve Maen, onder leiding van de Engelse zeevaarder Henry Hudson, bereikt Mannahatta, het ‘eiland van heuvels’, zoals de indianen het gebied noemden. De Halve Maen was op 4 april van hetzelfde jaar uit Amsterdam vertrokken. In zijn spoor richten Nederlandse kolonisten in 1624 de nederzetting Nieuw Amsterdam op, het latere New York.

Lambert I van Leuven (950?-1015) en Gerberga van Neder-Lotharingen (980?-1018)

1015   Overlijden in Florennes (Namen) van Lambert I, graaf van Leuven (65). Hij is de oudste, met zekerheid bekende graaf van Leuven en stamvader van de Leuvense gravendynastie. Door zijn huwelijk met Gerberga, dochter van hertog Karel van Neder-Lotharingen, komt hij ook in het bezit van het graafschap Brussel. In 1003 wordt Lambert voor het eerst vermeld als graaf van Leuven, ter gelegenheid van zijn aanduiding als voogd over de abdij van Nijvel. Hij verwerft ook de voogdij over de abdij van Gembloers. Daardoor moet hij instaan voor de bescherming van deze kloosters, maar anderzijds verkrijgt hij ook de territoriale controle over de uitgestrekte abdijdomeinen. In 1005 verleent Lambert steun aan Boudewijn IV van Vlaanderen in diens pogingen om het markgraafschap Valencijn (Frans-Vlaanderen) te veroveren.

Lambert komt daarna in botsing met Balderik van Loon, bisschop van Luik. Deze had besloten een burcht te bouwen te Hoegaarden. Dit is niet naar de zin van Lambert I, die in deze burcht een bedreiging ziet. Als de bisschop weigert de bouwwerken stop te zetten, valt Lambert het Luikse gebied binnen. Mede door desertie van een deel der Luikse troepen weet Lambert de bisschop een bloedige nederlaag toe te brengen. Deze overwinning stelde Lambert in staat ook het graafschap Bruningerode (ten zuidoosten van het graafschap Leuven) te annexeren. In 1015 komt het tot een conflict met Godfried, hertog van Neder-Lotharingen. Lambert trekt samen met zijn broer Reinier tegen hem op, maar sneuvelt bij Florennes.

De nakomelingen van Lambert I en Gerberga vormen de dynastie van de Brabantse hertogen.