13 februari. Net binnen: Robert Senelle overleden, onderwees de koning over de ‘Belgische constructie’

Robert Senelle (1918-2013)

2013   Overlijden in Ukkel van Robert Senelle (94), Vlaams jurist, hoogleraar en voor alles non-conformist. Hij wordt geboren in een socialistisch nest. Studeert rechten aan de Université libre de Bruxelles (ULB) en wordt rechter te Leuven (1946), auditeur bij de Raad van State (1949) en kabinetschef van de socialistische premier Achille van Acker (1954-1958). Van 1958 tot zijn emeritaat in 1987 is Senelle hoogleraar constitutioneel recht te Gent. Hij wordt een van de meest bekende grondwetspecialisten van het land.

Professor Senelle was een overtuigd federalist. Hij pleitte voor de vervanging van gemeenschappen en gewesten door twee deelstaten, Vlaanderen en Wallonië, met een ruime autonomie, eigen sociale zekerheid en fiscaliteit. Brussel moest een autonome tweetalige regio worden waarbij de bevoegdheden over cultuur, onderwijs en persoonsgebonden materies aan de twee deelstaten toekomt. Ook de Duitstalige Gemeenschap moest een autonome regio worden. Indien Wallonië zou weigeren aan dit proces mee te werken, dan was het aan het Vlaams Parlement om eenzijdig Vlaanderen uit te roepen als autonome deelstaat van het Koninkrijk België en de nodige bevoegdheden naar zich toe halen.

Ten gronde stelde Senelle dat ‘1830 voor ons Vlamingen een ramp was, de grootste sinds 1585’, zijnde de val van Antwerpen. En hij vraagt zich af ‘of Willem I niet onze allerlaatste wettige vorst was’. Straffe taal voor een prof die gedurende twee jaar prins Filip, de huidige koning, wegwijs maakte in het Belgische grondwettelijk stelsel.

Johanna Sällström (1974-2007)

2007   Overlijden in Malmö (Zweden) van de actrice Johanna Sällström, pas 32, door zelfmoord. Het ongelukkige einde van een supertalent. Op haar 15de speelt ze al de rol van Hermia in Shakespeares Midzomernachtsdroom. Daarna beheerst ze de bühne in stukken van August Strindberg, Oscar Wilde en H.C. Andersen. Het grote publiek leert haar waarderen als de detective Linda Wallander in de politieserie Wallander. Op vakantie in Thailand met haar driejarig dochtertje Tallulah ontsnapt ze in 2004 nog ternauwernood aan de grote tsunami. Op het ogenblik van haar overlijden speelt ze de rol van Nina in De Meeuw van Anton Tsjechov. Haar dochter zal in 2014 eveneens zelfmoord plegen, een week voor haar dertiende verjaardag.

1991   Overlijden in Düsseldorf, op eenennegentigjarige leeftijd, van de Duitse beeldhouwer Arno Breker.

1984   Het zesjarige meisje Stormie Jones uit Texas is de eerste mens die een hart-lever-transplantatie ondergaat.

1981   De Australische krantenmagnaat Rupert Murdoch neemt het Engelse prestigeblad The Times over.

1975   De Turks-Cyprioten roepen op Noord-Cyprus een onafhankelijke republiek uit. Buiten door Turkije wordt ze door geen enkel land erkend.

Aleksandr Solzjenitsyn (1918-2008)

1974   De Russische schrijver en Nobelprijswinnaar Aleksandr Solzjenitsyn (1918-2008) wordt uit zijn vaderland verbannen. Zie Vandaag 13 februari 2022.

1972   In Rome wijdt de paus de conservatieve Joannes Gijsen tot bisschop van Roermond. Zijn benoeming wordt niet direct gesteund door de Nederlandse katholieke kerk. Gijsen zal later in opspraak komen wegens pedofiele feiten.

1954   Alle 21 passagiers en 8 bemanningsleden komen om het leven wanneer hun Douglas DC-6 van Sabena neerstort nabij het Italiaanse Rieti.

1936   De begrafenis van historicus Jacques Bainville (1979-1936) vindt plaats in Parijs in aanwezigheid van een menigte van enkele duizenden mensen. De socialistische volksvertegenwoordiger Léon Blum, die met de auto de stoet wil doorbreken, krijgt te maken met jonge royalisten. Diezelfde avond besluit de ministerraad de ontbinding van de Action française en de Camelots du Roi. Charles Maurras wordt beschuldigd van ‘aanzetten tot moord’.

José Antonio Primo de Rivera (1903-1936)

1934   In Spanje fuseren de Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista (JONS) van Ramiro Ledesma Ramos (1905-1936) met de Falange van José Antonio Primo de Rivera (1903-1936). De nieuwe formatie krijgt de naam Falange Española de las Juntas de Ofensiva Nacionalsindicalista. Enkele maanden later wordt José Antonio gekozen om zijn nationale raad te leiden.

1923   Geboorte in Lincoln County (West Virginia) van de Amerikaanse testpiloot Charles ‘Chuck’ Yeager. Hij is op 14 oktober 1947 de eerste mens die door de geluidsbarrière breekt, in een ‘Bell X-1’ straaljager. Tot dat moment werd betwijfeld of vliegtuigen sneller konden gaan dan het geluid en zo ja, of de piloot het zou overleven. Het boek (en de film) The Right Stuff van schrijver Tom Wolfe over de begintijd van de ruimtevaart, vertellen de prestaties van Yeager.

1820   In de Opera van Parijs steekt een fanatieke Republikein, genaamd Louvel, Charles-Ferdinand de Bourbon, hertog van Berry neer. Door deze erfgenaam van de troon te doden, hoopt hij ‘het Bourbon-ras te vernietigen’. De moord beweegt de publieke opinie zeer. Maar de misdaad van Louvel blijkt al snel nutteloos te zijn geweest: enkele maanden later schenkt de hertogin van Berry het leven aan een zoon.

1917   Het stoomschip Taxandrier uit Antwerpen verdwijnt spoorloos op de Atlantische Oceaan. Van de 29 bemanningsleden werd nooit een spoor teruggevonden.

1910   Geboorte in Londen van de Brits-Amerikaanse natuurkundige William B. Shockley. Hij krijgt in 1956 de Nobelprijs voor zijn bijdrage aan de uitvinding van de transistor.

1860   Geboorte in Nes van de Friese schrijfster Nynke van Hichtum, auteursnaam van Sjoukje Troelstra-Bokma de Boer. Schreef onder meer Afke’s tiental, Jelle van Sipke-Froukjes, Drie van de oude plaats. Ze was getrouwd met de socialistische politicus en dichter Pieter Jelles Troelstra (1860-1930). Ze overleed in 1939.

1590   Overlijden in Thorigné van de Bretonse jurist Bertrand d’Argentré. Zijn vastberadenheid om de wettelijke onafhankelijkheid van Bretagne te verdedigen hadden hem de vijandigheid van de aanhangers van de koning van Frankrijk opgeleverd. Hij schreef een opmerkelijk Commentaar op het gewoonterecht van Bretagne, gepubliceerd in 1541.

1571   Overlijden in Firenze (Toscane) van de Italiaanse dichter, beeldhouwer en goudsmid Benvenuto Cellini (70). Zijn autobiografie, waaraan hij in 1558 begon, behoort tot de levendigste geschriften uit de Italiaanse renaissance.

1457   Geboorte in Brussel van Maria van Bourgondië, vorstin van de Nederlanden tijdens de Bourgondische tijd. Ze erfde van haar vader Karel de Stoute het hertogdom Bourgondië en, hiermee, de voogdij over de Nederlanden. Maria van Bourgondië huwde met Maximiliaan I van Oostenrijk en kon zo beletten dat Bourgondië in de handen van de Franse koning viel. Overleed op 25-jarige leeftijd aan de gevolgen van een val van haar paard.

1241   De Mongolen steken de Weichsel over en vallen West-Polen binnen.

1130   Overlijden in Rome van paus Honorius II (Lamberto Scannabecchi). Onder zijn pontificaat waren de kloosters van Cluny en Monte Cassino het toneel van schisma’s en geweld. In 1129 liet hij op het concilie van Toulouse besluiten dat alleen priesters het recht hebben om de Bijbel in hun moedertaal te lezen. Leken mogen hem vanaf dan alleen nog in het Latijn lezen.