14 april. Historische dag: Frontpartij gesticht

Elk jaar   Voor de christenen Witte Donderdag, de dag van het laatste avondmaal van Jezus met zijn leerlingen.

1999   Berlijn wordt opnieuw de hoofdstad van Duitsland.

1988   Een overeenkomst tussen de USSR, de VS, Pakistan en Afghanistan maakt een einde aan de negenjarige Sovjetbezetting van Afghanistan.

1961   Eerste tv-uitzending in de Sovjet-Unie.

Gerard Romsée (1901-1975)

1976   Overlijden in Sint-Pieters-Woluwe, van de zwijgzame, ietwat mysterieuze Limburgse politicus uit Guigoven (Kortessem) Gerard Romsée (73), waarschijnlijk een van de bekwaamste uit het vooroorlogse Vlaams-nationalisme. Hij stamt uit een zeer welstellende, Franssprekende familie en wordt Vlaamsgezind op het college en aan de KULeuven. Hij doctoreert in de rechten en wordt advocaat. In 1929 wordt hij voor de Katholieke Vlaamse Volkspartij (KVV) verkozen tot volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Tongeren-Maaseik, wat hij blijft tot in 1940.

De Katholieke Vlaamse Volkspartij van Limburg gaat in 1936 op in het Vlaams nationaal Verbond (VNV). Romsée wordt VNV-fractieleider en lid van leiding van de partij. Hij onderhoudt uitgebreide contacten met het Hof en wordt vaak door vooraanstaande politici van andere partijen in vertrouwen genomen. In augustus 1940 wordt Romsée provinciegouverneur van Limburg. Van april 1941 tot september 1944 is hij secretaris-generaal, de hoogste ambtenaar in rang binnen het Belgisch staatsbestel, bevoegd voor Binnenlandse Zaken. Hij blijkt een discreet en zeer bekwaam bestuurder.

Begin september 1944 maakt het verzet jacht op hem, maar Gerard Romsée heeft net de wijk genomen naar Oostenrijk. Dan vergrijpen ze zich maar aan zijn broer Paul die zonder vorm van proces met een nekschot wordt afgemaakt op het binnenplein van de gevangenis van Tongeren.

In mei 1945 komt Gerard Romsée terug naar België en wordt veroordeeld tot de doodstraf, in beroep gereduceerd tot twintig jaar gevangenis en een boete van 10 miljoen Belgische frank. In 1954 komt hij vervroegd vrij.

1972   De Franse president Georges Pompidou verklaart: ‘Er is geen plaats voor regionale talen in een Frankrijk dat voorbestemd is om zijn stempel te drukken op Europa.’

1953   Geboorte in Leiden (Zuid-Holland) van omroepvrouw Vera Keur. Ze was van 1995 tot 2009 VARA-voorzitster en bovendien van 1990 tot 2000 ook radio- en tv-directrice van de VARA. Eerder was ze advocate in Amersfoort en docente aan de School voor de Journalistiek in Utrecht.

Julie Christie (°1941)

1941   Geboorte in het Indische Chabua (Assam) van de Engelse actrice Julie Christie, wereldbekend geworden door haar rollen van Lara in Doctor Zhivago (1965) en Batsheba in Far from the Madding Crowd (1967). Tientallen andere films volgen en ze blijft spelen tot 2018. Op latere leeftijd maakte ze zich sterk voor milieubescherming, dierenwelzijn en het Palestijnse volk.

1919   Stichting van de Frontpartij, de eerste Vlaams-nationale volkspartij, ontstaan uit de protestbeweging van de Vlaamse soldaten in de loopgraven van de IJzer.

1912   Het grootste schip ter wereld, de Titanic, vaart op een ijsberg: 1517 opvarenden komen om. Het schip was nog maar vier dagen in de vaart. De ontwerpers van de Titanic waren er heilig van overtuigd dat het schip onzinkbaar was door een veelvoud aan waterdichte schotten. De Titanic was 269 meter lang en geschikt voor 2227 opvarenden. Voor louter psychologische effect werden er wel reddingsboten aan boord, maar wel voor slechts de helft van de passagiers. Na onderzoek bleek dat van die reddingsboten maar voor de helft bezet waren. Hierdoor konden slechts 710 mensen de ramp overleven.

1878   Geboorte in Sint-Niklaas van August Borms, Vlaams-nationaal voorman. Borms promoveert in de Germaanse filologie aan de KULeuven. In 1901 wordt hij huisleraar bij minister Edouard Descamps. Borms vertrekt in 1903 met een Belgische commissie naar Peru om er het onderwijs te helpen verbeteren. Daar wordt hij getroffen door de verdrukking van de Inca-taal door het Spaans. Na zijn terugkeer in 1906 wordt hij benoemd tot leraar aan verscheidene athenea en vestigt zich in 1908 te Merksem (Antwerpen).

In de Eerste Wereldoorlog is hij een voortrekker van het activisme en lid van de Raad van Vlaanderen. Hij wordt in 1919 ter dood veroordeeld, maar na zijn verkiezing tot volksvertegenwoordiger in 1929 vrijgelaten. Hij kon wel niet zetelen bij gebrek aan burgerrechten. Na collaboratie in de Tweede Wereldoorlog wijkt hij uit naar Duitsland, waar hij door een verkeersongeval invalide wordt.

Tijdens zijn verblijf in een Berlijns ziekenhuis geeft een Belgische verpleegster, barones Alette de Wykerslooth de Rooyestein, hem aan bij de Belgische overheid. Terug in België wordt hij opnieuw veroordeeld tot de doodstraf. Twee dagen voor zijn 68ste verjaardag komt hij in een invalidenwagentje voor het executiepeloton in de rijkswachtkazerne te Etterbeek. Zie ‘Vandaag’ 12 april voor zijn dood met de kogel.

De Kus van Peter Behrens (1898)

1868   Geboorte in Hamburg van Peter Behrens, Duitse architect, schilder en vormgever. Hij geldt als uitvinder van de huisstijl voor bedrijven en instellingen, het zgn. corporate design. Tot zijn medewerkers behoorden Walter Gropius, Ludwig Mies van der Rohe en Le Corbusier, die allen later grote faam verwerven. Hij wordt vormgevingsadviseur bij de Berlijnse firma AEG, waarvoor hij een samenhangende huisstijl ontwerpt, die de vormgeving van de fabrieksgebouwen, de producten en het reclamemateriaal omvat.

In 1932 wordt hij directeur van de Architectuurschool van de Wiener Akademie, en in 1936 voorzitter van de architectuurafdeling van de Pruisische Akademie der Kunsten. Hij overlijdt op 27 februari 1940. Zijn houtsnede De Kus uit 1898 siert nog menig T-shirt.

1759   De Duitse componist Georg Friedrich Händel overlijdt in Londen, waar hij hofkapelmeester was. Hij componeerde in totaal meer dan 610 werken, waaronder 42 opera’s, 29 oratoria, en meer dan 120 cantates, trio’s en duetten. Het beroemdst is wellicht zijn Water Music. Händel wordt beschouwd als één van de grootste componisten van zijn tijd. Hij was de laatste jaren van zijn leven blind.

1629   Geboorte in Den Haag van de wis- en natuurkundige, astronoom en muziektheoreticus Christiaan Huygens. Hij is een van de leidende figuren van de 17de-eeuwse wetenschap en schrijver van vroege sciencefiction: Cosmotheoros. Uitvinder van de slinger aan de klok, een belangrijke verbetering in de tijdmeting. Hij ontdekt de eerste ring om de planeet Saturnus. Huygens trouwt nooit en overlijdt in 1695.

1574   Slag op de Mookerheide waar Lodewijk en Hendrik van Nassau, broers van Willem van Oranje, worden verslagen en sneuvelen.

1127   De graaf van Vlaanderen verleent de stad Sint-Omaars (Frans-Vlaanderen) een keure. Deze is de enige van alle keuren van Zuid-Vlaamse steden die bewaard bleef en diende later als model voor andere Vlaamse steden.