14 februari. Net binnen: twee Valentijnen gestorven

Elk jaar   Internationaal Valentijnsdag. Oorspronkelijk gewoon de naamdag van de Heilige Valentius of Valentinus (Sint Valentijn), uitgeroepen door Paus Gelasius I in 496. Vroeger gold 14 februari als de dag waarop in de derde eeuw twee heiligen met diezelfde naam om hun geloof gedood waren en daarom op deze dag vereerd werden. De een was priester in Rome, de ander bisschop van Terni. Maar werden ze wel omwille van hun geloof geëxecuteerd of bloeide er iets moois tussen hen? Niemand die het weet. In hun levensloop – voor zover die bekend is – valt geen enkel aanknopingspunt te vinden met de moderne gebruiken van Valentijnsdag.

Tot aan de hervorming van de heiligenkalender van de katholieke kerk in 1969 kon op 14 februari Sint Valentijn worden vereerd. Daarna is Valentijn als heilige van de kalender afgevoerd. Om in de achteraf geconstateerde leemte te voorzien, is rond het midden van de twintigste eeuw, waarschijnlijk vanuit de bloemenbranche, de ‘oude legende van broeder Valentijn’ bedacht. Deze verschijnt nog regelmatig in allerlei variaties in krantenberichten. Zo zou Valentijn ergens ‘in de middeleeuwen’ monnik zijn geweest in een Italiaans klooster. Stelletjes die hem bezochten, schonk hij geluksbloemen, die hij zelf kweekte in zijn kloostertuin.

2006   Het Iraanse persbureau IRNA meldt dat de fatwa (doodvonnis) uitgesproken in 1989 over de Indische schrijver Salman Rushdie voor altijd van kracht blijft. De fatwa van de Iraanse leider Khomeini luidt: ‘Ik stel het trotse moslimvolk overal ter wereld ervan op de hoogte dat ter dood zijn veroordeeld de schrijver van het boek De Duivelsverzen, dat tegen de islam, de profeet en de koran is, alsmede iedereen die bij de publicatie betrokken was en de inhoud kende’. Rushdie duikt een aantal jaren onder en is nooit getroffen door het wraakbevel, maar naar aanleiding van de fatwa wordt in juli 1992 de Japanse vertaler Hitoshi Igarashi vermoord. In dezelfde maand wordt de Italiaanse vertaler Ettore Capriolo zwaargewond. Tenslotte vindt de Noorse uitgever van Rushdies werk William Nygaard in oktober 1993 de dood.

Paul Vanden Boeynants (1919-2001)

1989   De christendemocratische politicus Paul Vanden Boeynants (1919-2001) wordt uit zijn woning in Brussel ontvoerd en opgesloten in een villa in Le Touquet. Een maand later wordt hij tegen 63 miljoen Belgische Franken losgeld vrijgelaten. Eén van de vermoedelijke daders, Patrick Haemers, pleegt zelfmoord in de gevangenis voor in 1993 zijn proces begint. Kort daarvoor waren drie medeverdachten (Philippe Lacroix, Kapllan Murat en Basri Bajrami) op spectaculaire wijze uit de gevangenis ontsnapt.

1977   Invoering van ’s werelds eerste telefoonkaart in Brussel.

1967   Geboorte in Den Haag van Mark Rutte, Nederlands liberaal politicus (VVD) en sinds 2010 minister-president.

Raymond van het Groenewoud (°1950)

1950   Geboorte in Schaarbeek van Raymond van het Groenewoud, Vlaams zanger, gitarist en pianist. Zelf noemt hij zich eveneens tekstdichter, filosoof en clown.

1948   Wegens collaboratie met de Duitse bezetters wordt Ans van Dijk (1905-48) geëxecuteerd door een vuurpeloton in het fort Bijlmer, wegens haar verraad van onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij is na 1945 de enige Nederlandse vrouw die een doodvonnis krijgt dat wordt uitgevoerd. Ze was zelf een Jodin, dochter van Joodse ouders, maar tijdens de oorlog ging ze werken voor de Duitse Sicherheitsdienst (SD) en werd ze de spil van een groepje Nederlandse Joden dat op andere Joden jaagde. Onder de honderden slachtoffers was haar eigen broer.

1942   In Rotterdam wordt de Maastunnel in gebruik genomen. De overwelving is 1426 meter lang, de tunnel zelf meet 1070 meter. Er is bijna vijf jaar aan gewerkt.

1934   De Belgische koning Albert I komt om het leven bij een ongeluk tijdens het bergbeklimmen. Maar is dat wel zo? Viel koning Albert I wel van de rotsen te Marche-les-Dames, zoals in alle geschiedenisboeken staat? Hij stierf aan (zelf)moord, en het ‘ongeval’ in Marche-les-Dames is een montage. Dat is de stelling van Jacques Noterman, journalist uit Ternat die er in 2004 een boek aan wijdt: De val van Albert I. Voor het eerst heeft deze journalist het gerechtelijk dossier over Alberts overlijden kunnen inkijken. Het staat bol van de tegenstrijdigheden, hiaten en onduidelijkheden.

De auteur concludeert dat Albert I niet is overleden in Marche-les-Dames tijdens een klimoefening. Maar als er kwaad opzet in het spel was, wie zijn dan de (mogelijke) schuldigen? De Duitse, Franse of Britse geheime dienst? Een bedrogen echtgenoot van een minnares? Graaf Xavier de Grunne? Een minnaar van koningin Elisabeth? Noterman wijst op verrassende feiten zoals het ontbreken van de plaats van overlijden in de akte, het feit dat de overlijdensakte niet werd ingeschreven in de registers van Marche-les-Dames, het weglaten van een lijkschouwing, een bril die samen met de rest van de klimuitrusting pas later ongedeerd werd teruggevonden, onderzoeksrechters die het verband rond het hoofd van de koning lieten en dus de wonde niet zagen…

Noterman is ervan overtuigd dat het geen ongeval was. Hij denkt dat Albert vermoord werd in het paleis van Laken en dat zijn lijk nadien naar Marche-les-Dames werd vervoerd. Het onderzoek is helemaal niet volgens de regels verlopen en concludeert dat er maar twee mogelijkheden overblijven: moord of zelfmoord. Aan zijn voorstel om het lijk op te graven, werd geen gevolg gegeven. Het hof had aan één Delphine-proces genoeg.

Louis Chaltin (1857-1933)

1897   Na een mars van 50 dagen bereikt luitenant Louis Chaltin (1857-1933) de Nijl. Voor de stad Reddjad vernietigt hij een leger van Arabische slavenhandelaars. Door deze militaire actie kon Groot-Brittannië Soedan veroveren. Chaltin was geboren in Ukkel waar hij ook stierf.

1779   De Engelse ontdekkingsreiziger James Cook wordt op Hawaii vermoord door inboorlingen.

1454   In Rijsel vindt het Banket van de Fazant plaats, waarop hertog Filips de Goede tot de kruistocht tegen de Turken oproept.