14 oktober. Historische dag: tweede Mars op Brussel forceert vastleggen taalgrens

1962   Na de eerste (22 oktober 1961) is ook de tweede Mars op Brussel een succes. Het organiserende Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens (VABT) spreekt van een verdubbeling van het aantal deelnemers. De incidenten zijn ditmaal ernstiger. Langs de straten stonden tegenbetogers met bordjes ‘Keer naar uw dorp’, er wordt Sieg Heil geroepen en de Hitlergroet gebracht. Aan de Beurs bekogelen honderden Franstalige tegenbetogers de betogers met allerlei projectielen.

Terwijl de eerste Mars een verrassing voor iedereen was en een duidelijk teken naar de politici toe, noemde het VABT de tweede Mars’ een mokerslag’ ten overstaan van de twijfelaars en tegenstanders die aan de Vlaamse eisen wilden voorbijgaan. Kort na deze tweede Mars werd het wetsontwerp betreffende de vastlegging van de taalgrens (31 oktober 1962) goedgekeurd.

1949   In China, twee weken na de proclamatie van de Volksrepubliek, nemen de communisten Kanton in. De nationalistische regering, voorgezeten door Li-Tsung-jen, vlucht naar Sichuan. Twee maanden later trekt hij zich terug op Formosa ofte Taiwan.

1945   Na zijn terdoodveroordeling probeert Pierre Laval zichzelf te vergiftigen in zijn cel in de gevangenis van Fresnes. Laval was een socialistische politicus die in het onbezette, met Duitsland collaborerende zuiden van Frankrijk (‘Vichy’) premier was onder maarschalk Pétain. Als men hem zieltogend vindt, ligt naast hem een brief aan zijn advocaten, waarin hij schrijft: ‘Ik weiger om onder Franse kogels te vallen. Ik wil de soldaten niet medeplichtig maken aan een gerechtelijke moord. Ik sterf omdat ik te veel van mijn land heb gehouden. Mijn laatste gedachte is voor Frankrijk’. Na een maagspoeling was hij min of meer hersteld. Omdat hij rechtop kon staan, werd hij naar de executiepaal gebracht en gefusilleerd, achter de gevangenismuren. Hij werd 62.

Erwin Rommel (1891-1944)

1944   Veldmaarschalk Erwin Rommel (1891-1944), voormalig bevelhebber van het Afrikakorps, voelt zich gecompromitteerd in het complot van 20 juli tegen Hitler en pleegt zelfmoord. Ter wille van de publieke opinie geeft Hitler hem een staatsbegrafenis.

1914   In Gent komt een groep jonge flaminganten bijeen uit de kringen van de studentenvereniging Ter Waarheid en het blad De Bestuurlijke Scheiding. Ze richten Jong-Vlaanderen op, wat de motor van het activisme zal worden, onder leiding van de al wat oudere Gentse predikant Jan D. Domela Nieuwenhuis Nyegaard (1870-1955). Deze Nederlandse dominee was al eerder bekend om zijn Vlaamsgezindheid en zijn Heel-Nederlandse visie.

Hannah Arendt (1906-1975)

1906   Geboorte in Linden bij Hannover van Hannah (Johanna) Arendt, Duits-Joodse sociologe, politologe en filosofe. Als studente was zij de geliefde van Martin Heidegger. In 1933 emigreert ze en vestigt zich in 1940 in de Verenigde Staten. Ze publiceert belangrijke studies over politiek, moderne cultuur en de essentie van totalitarisme: The Origins of Totalitarianism (1951), The Human Condition (1958), in het Nederlands De menselijke conditie (2009), Between Past and Future: Six Exercices in Political Thought (1961, herziene uitgave 1968). Ze overlijdt in 1975, 69 jaar oud.

1898   Geboorte in Bodzanowitz (Oberschlesien) van generaal Helmuth von Pannwitz. Hij wordt in juni 1943 benoemd tot commandant van een cavalerie-eenheid Russische Kozakken die aan Duitse zijde vecht. Aan het einde van de oorlog wordt hij door de Britten met zijn troepen aan Stalin uitgeleverd, nadat hij het Britse aanbod om alsnog in Britse gevangenschap te blijven, had afgewezen ‘om het lot van zijn mannen te delen’. In Moskou wordt hij meteen ter dood veroordeeld en dezelfde dag opgehangen. Hij was 48.

1897   De Fransman Clément Ader (1841-1926) voert een vlucht van ongeveer 300 meter uit met zijn zelfgebouwd vliegtuig. Maar de gebroeders Wright claimen de uitvinding van een soortgelijk apparaat dat pas in december 1903 in North Carolina voor het eerst van de grond kwam. In 1911 getuigt Ader voor het Hof van Justitie van de Seine ten gunste van de Franse fabrikanten die ten onrechte door de twee Amerikanen worden vervolgd om de opkomende luchtvaartindustrie in hun voordeel te monopoliseren.

John Ferguson McLennan (1827-1881)

1827   Geboorte in Inverness (Schotland) van John Ferguson McLennan, jurist en etnoloog, aan wie de antropologie het begrip endogamie dankt. Hij is daarmee ook een van de grondleggers van het volksnationalisme. McLennan stelt dat mensen lichamelijke, maar ook psychische eigenschappen van hun ouders erven en doorgeven aan hun kinderen. Door een elementair biologisch mechanisme krijgen we een versterking van eigenschappen, lichamelijke zowel als psychische, die tweemaal worden geërfd, namelijk van de vader en de moeder, denkt McLennan.

Binnen een grote gemeenschap zoals een volk leidt endogamie tot een voortschrijdende verdichting van het erfelijke materiaal. Daardoor nemen volgens McLennan een aantal gemeenschappelijk eigenschappen toe, zoals een collectieve mentaliteit en onderscheidende kenmerken. Op deze manier ontstaat volgens hem het antropologische substraat van een gemeenschappelijke cultuur en de objectieve basis van een gemeenschappelijke identiteit.

Dit verschijnsel is zo oud als de mensheid en sommige volkeren als bijvoorbeeld de Joden kennen sinds vele eeuwen een strikte regelgeving op het gebied van voortplanting en afstamming, omdat ze het voor de cohesie van de gemeenschap zo belangrijke fenomeen van de endogamie willen handhaven. Ze weten dat exogamie, het trouwen met mensen van een ander volk, tot verzwakking van de samenhang van een volk leidt en op termijn zelfs tot zijn verdwijning door absorptie.

Maar ook bij volkeren die ter zake geen formele regels hebben, is het principe van endogamie makkelijk vast te stellen. Negen op tien mensen trouwen of leven samen met iemand die binnen hetzelfde land woont, meestal zelfs binnen dezelfde regio. Staatsgrenzen en taalgrenzen lijken objectieve barrières voor paarvorming en gezinsvorming.

Hij overlijdt in 1881, 53 jaar oud.

1066   Slag bij Hastings (Sussex). Het Normandische leger van Willem de Veroveraar, hertog van Normandië en pretendent op de Engelse troon, verslaat de troepen van Harold II Godwinson. Die werd zelf dodelijk gewond door een pijl in het rechteroog. Harold was de laatste Saksische koning van Engeland. Hij regeerde amper 9 maanden en 9 dagen. Willem wordt op eerste kerstdag in Westminster tot koning van Engeland gekroond.

De graaf van Vlaanderen hield zich officieel neutraal in dit conflict. Maar hij gaf wel zijn toestemming om honderden Vlaamse ridders en huurlingen aan de invasie te laten deelnemen. Deze Vlaamse troepen stonden onder het bevel van Eustachius van Bonen, vazal van de Vlaamse graaf. De Vlaamse deelnemers aan deze en andere slagen in Engeland werden rijkelijk beloond en kregen landgoederen toegewezen.

Er waren op een bepaald ogenblik zoveel Vlamingen in Engeland dat ze een zesde natie vormden, aldus kroniekschrijver Alfred van Beverly. De andere naties waren de Welshen, de Picten, de Schotten, de Engelsen en de Normandiërs.