16 februari. Historische dag: Fidel Castro eerste communistische president van Cuba

Dick Bruna (1927-2017)

2017   Overlijden te Utrecht van de schrijver, illustrator en grafisch vormgever Dick Bruna (89), sinds 1955 geestelijk vader van nijntje. In het buitenland heet nijntje meestal ‘miffy’. In het oeuvre van Dick Bruna worden geen hoofdletters gebruikt. Hij vertaalde en illustreerde duizenden boeken van onder andere The Saint, Maigret, James Bond en William Shakespeare. In 2011 verscheen zijn laatste nijntje-boek. In Utrecht staan het Dick Bruna Huis en nijntje museum, en aan de Oudegracht ligt het ‘nijntje pleintje’ met een standbeeld van nijntje.

2016   Chaos in Oekraïne. Omdat de beschuldigingen van corruptie de premier Arseni Jatsenjoek om de oren blijven vliegen en omdat de regering de aangekondigde hervormingen maar blijft uitstellen, eist president Porosjenko het aftreden van de premier. Nog diezelfde dag stemt het Oekraïense Parlement een dubbelzinnige motie die het regeringswerk ondermaats noemt, maar de eis tot aftreden verwerpt. Vaderland, de partij van Joelia Timosjenko, en nog een partij, Zelfhulp, beslissen om de regering van premier Jatsenjoek niet langer te steunen. Verscheidene ministers, waaronder de befaamde Aivras Abromavicius – een Litouwse bankier – hadden al eerder ontslag genomen. Zonder een duidelijke meerderheid sleept een afgekalfde regering zich verder. De politieke toekomst van Oekraïne is onzekerder dan ooit.

2005   Het Kyoto-protocol (verdrag aangaande vermindering van de uitstoot van broeikasgassen) treedt in werking.

1996   De Liberiaanse tanker Sea Empress zinkt voor de kust van Zuid-Wales. 147 000 ton ruwe olie ontsnapt en vervuilt onder meer eilanden met zeldzame vogelpopulaties. Circa 25 000 zeevogels sterven.

1996   Overlijden te Eindhoven (Noord-Brabant) van de zanger, pianist en dichter Jules de Corte (71). Hij werd op éénjarige leeftijd blind, en werd aanvankelijk opgeleid als stoelenmatter en mandenvlechter, maar had meer belangstelling voor muziek. Bekende nummers: Hallo koning onbenul, Ik zou wel eens willen weten, Waar blijft de tijd, De krekel en de mier, enz.

1991   De Nederlandse Politieke Partij Radicalen (PPR) gaat op in GroenLinks. Dat is een combinatie van die PPR, de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), de Evangelische Volkspartij (EVP) en vooral de Communistische Partij Nederland (CPN).

1983   Overlijden te Essen (Antwerpen) van An Martens (88), Vlaams-nationaliste. Tijdens de Eerste Wereldoorlog sluit ze zich aan bij het activisme. Zij geeft voordrachten, onder meer samen met Pol de Mont, zorgt voor een kinderverteluurtje en is oprichtster van de eerste kinderbibliotheek in Antwerpen. Na de oorlog werd zij bestuurslid van de Frontpartij en voorzitster van het Vrouwenfront.

Vanaf 1926 is An Martens lerares Nederlands, kunstgeschiedenis en pedagogie aan de Stedelijke Normaalschool voor Beroepsleraressen in Antwerpen. Ze wordt in 1929 licentiate in de economische en sociale wetenschappen. Voor De Schelde en voor Volk en Staat schrijft ze vele bijdragen over culturele onderwerpen. Vooral het theater boeit haar. In haar kritieken treedt een sterk beleefd volksnationalisme naar voren.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is ze hoofdredactrice van het culturele tijdschrift Laagland, wat haar in januari 1948 een veroordeling tot vier jaar gevangenisstraf kost. Daarna werkt ze nog als vertaler van toneelwerk voor de Koninklijke Nederlandse Schouwburg in Antwerpen. In 1964 neemt ze het initiatief tot stichting van de Blanka Gijselenprijs voor poëzie.

Hendrik Berlage (1856-1934)

1963   Een grote brand verwoest het monumentale pand van C&A aan het Damrak in Amsterdam tegenover de Beurs van Berlage. Het C&A pand uit 1893 is ook een ontwerp van de beroemde architect Hendrik Berlage (1856-1934), oorspronkelijk gebouwd voor een verzekeringsmaatschappij. De brand is waarschijnlijk ontstaan door kortsluiting. De materiële schade bedraagt 18 miljoen gulden. Het is (dan) de grootste naoorlogse brand in Amsterdam.

1962   Een noordwesterstorm met windkracht 11 tot 12 teistert ’s avonds en ’s nachts de kust in het noorden van Nederland. Op het eiland Schiermonnikoog breekt een dijk door en loopt de Banckspolder met zes boerderijen onder water. In Delfzijl stijgt het water tot 4 meter 30. Langs de hele kust ontstaat veel schade. Op Schiermonnikoog schieten Friese dijkwerkers en militairen te hulp.

1959   Fidel Castro (1926-2016) wordt premier van Cuba na een staatsgreep tegen president Batista op 1 januari. Het land wordt officieel een marxistisch-leninistische staat. Nadien wordt Castro president van Cuba (tot 2008). Daar moest wel eerst de grondwet van Cuba voor worden veranderd, want Castro is (dan) pas 30 jaar, en dat was volgens de oude grondwet te jong. Hij blijft president tot 2008 en maakt van Cuba een communistische dictatuur. Meer dan een miljoen Cubanen van alle sociale klassen vluchten naar het buitenland. Het is nog steeds standaard dat alle eigendommen van de meeste vluchtelingen door de Cubaanse overheid in beslag worden genomen. Vanwege een zwakke gezondheid neemt jongere broer Raúl Castro vanaf 2006 het ambt over tot 2018. Fidel Castro overlijdt in 2016.

Lyn Paul (°1949)

1949   Geboorte in Wythenshawe (Manchester) van de zangeres, actrice en musicalster Lyn Paul, artiestennaam van Lynda Susan Belcher. Bekende songs I’d like to teach the world to sing, You won’t find another fool like me, Sail the summer winds, enz. Tweede plaats op het Eurovisie Songfestival 1972 met Beg steal or borrow. Ze zong ook in de musicals Blood brothers en Footloose the musical.

1937   De Amerikaanse chemicus Wallace Carothers (1897-1936) verkrijgt octrooi op nylon.

1923   De Engelse archeoloog Howard Carter (1874-1939) opent de grafkamer van de Egyptische farao Toetanchamon en ziet voor het eerst sinds de begraving diens sarcofaag.

Hugo de Vries (1848-1935)

1848   Geboorte in Haarlem (Noord-Holland) van plantkundige Hugo de Vries. Hij was een van de eerste genetici en deed baanbrekend evolutieonderzoek. Hij was hoogleraar in de plantkunde aan de Universiteit van Amsterdam en in 1901 een van de drie herontdekkers van de wetten van Mendel, waardoor de moderne evolutiebiologie van start ging. Hugo de Vries is beroemd geworden door zijn mutatietheorie en de door hem geïntroduceerde begrippen ‘mutatie’ en ‘gen’. Hij overleed in 1935 op de leeftijd van 87.

1795   Geboorte in Eschweiler, nabij Aken, van Jean-Louis Staedtler, aandachtige observator van de Belgische revolte van 1830. Staedtler was secretaris van de hertog van Arenberg en zaakgelastigde van de hertog van Wellington. Hij beheerde diens goederen in de Zuidelijke Nederlanden. Tijdens de septemberdagen stelt hij vast hoe het Brusselse gepeupel kwistig voorzien wordt van Frans geld en Franse wapens. In de herbergen mogen ze zich op kosten van de Fransen bedrinken en worden ze aangezet om wapen- en ijzerwinkels te plunderen, op zoek naar messen, koevoeten en breekijzers. Ooggetuigen beschrijven hoe welgeklede heren het schorremorrie ophitsen. Staedtler, die op de Kleine Zavel woont, schrijft letterlijk: ‘De muiters willen de gebeurtenissen in Parijs na-apen. Vreemde raddraaiers breken de kasseien in de straten open, een kunstje dat ze in Parijs hebben geleerd. De oproerlingen behoren tot de allerlaagste klasse van het volk’.