18 augustus. Net binnen: Frederik van den Bergh geboren, neef en verrader van Willem van Oranje

2010   Overlijden van Carel Hugo, prins van Bourbon-Parma (80). Hij stamt in rechte lijn af van de Franse koning Lodewijk XIV en trouwt in 1964 met prinses Irene der Nederlanden. Op vier jaar tijd hebben ze vier kinderen. Carel Hugo volgt zijn vader op als leider van de Spaanse carlisten. Hij maakt aanspraak op de Spaanse troon, tot de kroning van koning Juan Carlos in 1975. In 1981 scheidt het paar.

Wikimedia Commons/Ghostwriter123

Graf van Oskar Brüsewitz (1929-1976)

1976   De protestantse dominee Oskar Brüsewitz uit Drossdorf (Saksen) steekt zichzelf in brand op het plein van het Oost-Duitse stadje Zeitz. Hij wil daarmee protesteren tegen de greep van de communistische partij (SED) op de jeugd. Hij sterft vier dagen later in het ziekenhuis van Halle-Dölau.

1974   Aartsbisschop Hilarion Capucci, Grieks-katholiek patriarchaal vicaris van Jeruzalem, wordt in Israël veroordeeld tot 14 jaar dwangarbeid vanwege zijn actieve sympathie voor de Palestijnse zaak.

1960   In de Verenigde Staten wordt het eerste orale contraceptivum (‘de pil’) op de markt gebracht.

1952   Net voor de 25ste IJzerbedevaart wordt op 150 meter van het puin van de oude IJzertoren, gedynamiteerd in 1946, de eerste pijler van de nieuwe IJzertoren geheid. Nog 230 palen met 60 ton draagkracht en 18 meter lengte volgen. Hierop komt een betonplaat van anderhalve meter dik en met een doorsnede van 36 meter. In 1955 reist de indrukwekkende betonnen constructie boven de grond uit en gaat de bedevaart door onder het motto ‘Vlaanderen brengt stenen aan’. Tijdens de bedevaart van 1958 onthult het comité de viertalige opschriften Nooit meer Oorlog op het voetstuk van de toren, die reeds 26 meter hoog reikt. Tijdens de 38ste IJzerbedevaart in 1965 kan de 84 meter hoge IJzertoren eindelijk worden ingewijd. Duizenden Vlamingen, verenigingen en gemeentebesturen hadden bijgedragen om, naast de staatstoelage van 15 miljoen, nog eens zoveel bijeen te brengen.

1945   Stichtingscongres van de Christelijke Volkspartij (CVP), onder voorzitterschap van August de Schryver (1898-1991). De CVP is de opvolger van de Katholieke Partij, de Katholieke Vlaamse Volkspartij (KVV) en de Parti Catholique Social (PCS). Bij de verkiezingen van 1946 is de CVP meteen de grootste partij. In 2001 wordt de partij omgevormd tot Christen-Democratisch & Vlaams (CD&V).

1904   Het congres van de Tweede Internationale in Amsterdam verwerpt de voorstellen van Eduard Bernstein voor een ‘herziening’ van de fundamentele concepten van het marxisme.

1863   Van 18 tot 22 augustus vindt in Mechelen het eerste Katholieke Congres plaats. Volgens de statuten van dit Congres mag men zich niet inlaten met zuiver politieke aangelegenheden, kiespropaganda of partijstrijd. Kardinaal Sterckx had zich daar krachtig tegen verzet. Mgr. Malou van Brugge en Mgr. de Montpellier van Luik hadden dit echter wel gewild. Men wil vooral ingaan tegen de toenemende secularisering van de overheid.

1850   De Franse schrijver Honoré de Balzac (51) overlijdt in Parijs. Balzac schreef meer dan honderd romans die een beeld geven van de sociale toestanden in de verschillende klassen in Frankrijk. Enkele romans zijn uitgegroeid tot klassiekers van de Franse literatuur, zoals Eugénie Grandet en Le Père Goriot. Hierdoor wordt Balzac beschouwd als een van de grote romanciers van de Franse en zelfs van de wereldliteratuur. Balzac is een van de grondleggers van de realistische roman.

Franz Karl von Velbrück (1719-1784)

1789   Luik, altijd al een geval apart. De meer progressistisch gezinde burgerij heeft er reeds vroeg beslissende invloed verworven bij de ‘derde stand’. Tijdens de regering van de Duitse prins-bisschop Franz Karl von Velbrück (1772-1784), maken de denkbeelden van de Verlichting en de Franse Revolutie grote vorderingen. De prins-bisschop loopt zelfs op kop. Op 18 augustus 1789 stuikt het Ancien Régime in Luik in elkaar zonder bloedvergieten. Dat is vier dagen na de bestorming van de Bastille in Parijs. De Luikenaars zijn altijd al bijzonder snel geweest in het volgen van het Franse voorbeeld.

Na een korte Pruisische interventie beslist men een rechtstreeks gekozen bestuur aan de macht te brengen. En zoals in Frankrijk is dat een door de extremisten gemanipuleerde versie van de democratie. Zo worden 10 000 kiezers die minstens 3 florijn belasting betalen opgeroepen om de stadsraad te kiezen. Daarvan komen er maar 1081 opdagen. In tegenstelling met de Brabantse Omwenteling zegeviert in Luik dus de radicaal-progressieve fractie.

Urbain Grandier op de brandstapel

1634   Urbain Grandier, pastoor van Loudun (Aquitaine), wordt beschuldigd van het ‘betoveren’ van de zusters ursulinen van een klooster waar hij nooit een voet had gezet. Hij wordt niettemin schuldig bevonden en levend verbrand in het bijzijn van een grote menigte gelovigen. Aldous Huxley schrijft in 1952 een boek over de ‘bezetenen van Loudun’, dat zal worden verfilmd door Ken Russell (The Devils, 1971). De film werd destijds in heel wat landen verboden.

1587   Geboorte van Virginia, dochter van Ananias en Ellinor White Dare, op Roanoke Island (North Carolina). Ze is het eerste kind van Europese afkomst dat sinds de Vikingtijd op Noord-Amerikaanse bodem is geboren.

1559   Ruzies komen in alle families voor, maar in dit geval… Graaf Frederik van den Bergh wordt op 18 augustus 1559 geboren. Zijn moeder is Maria van Nassau (1539-1599), een zus van Willem van Oranje, zijn vader graaf Willem IV van den Bergh (1537-1586). Nadat in 1574 haar Kasteel van Leerdam compleet verwoest werd door de Spanjaarden bestuurt Maria voor haar broer het graafschap Leerdam. Graaf Willem pleegt verraad aan zijn zwager Willem van Oranje door over te lopen naar de Spanjaarden. Het verraad komt aan het licht. Maria en haar echtgenoot worden op last van de Gelderse Staten gevangengezet, maar door toedoen van de grootmoedige Oranje komen ze weer snel vrij. Geen spoor van dankbaarheid bij de kinderen, integendeel. Zoon Frederik kiest in 1584 samen met zijn vader en broers weer de Spaanse kant.

In Spaanse dienst strijdt Frederik van den Bergh mee bij diverse belegeringen van Nederlandse steden. Hij volgt in 1595 in naam Francisco Verdugo op als stadhouder van Friesland, Groningen, Drenthe, Overijssel en Lingen, maar weet er nauwelijks zijn gezag te doen gelden. In 1608 koopt hij de stad en het burggraafschap Diksmuide in Vlaanderen en worden hij en zijn nakomelingen stadsheer. Hij overlijdt in 1618 op de leeftijd van 59.

1681   De Franse dichter Jean-François Regnard (1655-1709) reist door Lapland met twee metgezellen, Nicolas de Corbon en Cousteaux de Fercourt. Ze bereiken het gebied van de Noordkaap nabij het meer van Tornotresch. Hij laat daar, gegraveerd in Latijnse verzen, volgende inscriptie achter: ‘Gallië heeft ons verwekt, we dronken het water van de Ganges en we keken rond in heel Europa. Na te land en ter zee te hebben geleden onder de grillen van het lot, zijn we uiteindelijk gestopt daar waar het ons aan land ontbrak’.