18 juli. Net binnen: ‘Nolf-barak’ opgericht, halfslachtige vernederlandsing Universiteit Gents

1994   Een autobom verwoest het Joods centrum in Buenos Aires: 95 doden en ruim 200 gewonden.

1973   Een touringcar uit Zinnik, met 49 passagiers, verongelukt op de Côte de Laffrey (N85) richting Grenoble en belandt in de rivier Romanche in Vizille. Het ongeval kost 43 mensen het leven.

1968   Overlijden in Knokke van Corneel Heymans (76), Vlaams wetenschapper, Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde 1938. Zie Vandaag van 18 juli 2022.

Willem F.J. den Uyl (1891-1961)

1961   Overlijden in Utrecht van Willem F.J. den Uyl (70), Heel-Nederlandse voorvechter. Naast zijn ambtelijke werkzaamheden op de Provinciale Griffie te Utrecht ontplooit hij een grote activiteit in de Heel-Nederlandse beweging. Van 1923 tot 1927 is Den Uyl secretaris van het Algemeen-Nederlands Verbond, afdeling Utrecht, waarvoor hij vele bijeenkomsten met sprekers uit Vlaanderen organiseert. Zijn voornaamste verdienste ligt echter op het terrein van De Dietsche Bond (secretaris tot 1931) en haar latere tijdschrift Dietsche Gedachte, dat Den Uyl mee hielp oprichten en waarvan hij tot 1931 beheerder-redacteur was. Van 1923 tot 1931 was hij ook bestuurslid van de Koninklijke Vereeniging Het Nederlandsche Lied.

1924   Zware storm op onze Noordzeekust. Maar liefst 13 vissersschepen stranden op de kust van Oostende en Wenduine, van drie schepen komt de volledige bemanning om het leven. In totaal vallen 26 doden.

Pierre Nolf (1873-1953)

1923   Nadat in december 1921 door Frans van Cauwelaert en enkele andere katholieken het voorstel van 1912 tot vernederlandsing van de Gentse universiteit opnieuw was ingediend, wordt dit in beide kamers nipt verworpen. Na enkele tussenontwerpen en een kabinetscrisis dient de regering, die zich bij het ontwerp van Van Cauwelaert onthouden had, zelf een ontwerp in. Dit wordt door minister van Kunsten en Wetenschappen Pierre Nolf aan de Senaat voorgelegd. Hieraan wordt de vertrouwenskwestie verbonden. Op 18 juli 1923 keurt de Senaat het ontwerp goed, op 27 juli volgt de Kamer met 87 stemmen tegen 75 bij 8 onthoudingen. Alhoewel dit ontwerp geen vernederlandsing inhoudt, maar een tweetalige universiteit, keren de Franstaligen zich ook tegen deze wet.

De Vlaamsgezinde opinie buiten het parlement aanvaardt de zogeheten Nolf-barak nog minder. Het Nederlands wordt de bestuurstaal van de universiteit, voor het onderwijs kunnen de studenten kiezen tussen een Vlaamse en een Franse afdeling, met respectievelijk 2/3 Nederlandstalige en 1/3 Franstalige colleges en vice versa. Het was een compromis in een politieke impasse, maar eigenlijk nog meer het tijdelijk product van een typische overgangssituatie. De oplossing was in feite voor niemand aanvaardbaar. Het wordt nog wachten tot 1930 vooraleer er een Nederlandstalige universiteit Gent komt.

Frans van Cauwelaert (1880-1961)

1919   In De Standaard wordt de oprichting aangekondigd van een Katholieke Vlaamse Landsbond (KVL) als federatie van de Katholieke Vlaamse Verbonden. Dit plan leefde al langer bij Frans van Cauwelaert. De nieuwe organisatie moest zich ook ‘speciaal toeleggen op de bevordering van de Vlaamse belangen in katholieke middens en bij het steunen van onze Vlaamse eisen tegenover katholieke autoriteiten of in katholieke aangelegenheden’.

1870   Het eerste Vaticaans concilie vaardigt het dogma uit van de pauselijke onfeilbaarheid. Het was al in februari 1869 geformuleerd in het blad van de Romeinse jezuïeten, Civiltà cattolica.

1831   De Belgische koning Leopold I doet zijn Blijde Intrede in de stad Gent, maar de vensterluiken (blaffeturen in het Gents) blijven ostentatief gesloten.

1814   Na de val van Napoleon – maar op een moment dat de hereniging van de Nederlanden nog niet tot stand is gekomen – vragen de dekens van de Brusselse ambachten, ondersteund door hun collega’s van Brugge, Leuven en Gent, de verwijdering van de Franse ambtenaren en de afschaffing van de napoleontische wetboeken en van de Franse taaldwang.

Naar aanleiding van die en soortgelijke klachten verordent baron Karl von Vincent (1757-1834), de gouverneur-generaal die door de geallieerden was aangesteld, op 18 juli 1814 dat het taalgebruik in notariële akten vrij is. Maar behalve voor de testamenten had dat weinig praktische betekenis, omdat de akten slechts geregistreerd mochten worden indien ze vergezeld waren van een Franse vertaling.

1812   Geboorte in Antwerpen van Michiel van der Voort, een der eerste, jonge Vlaamsgezinde ijveraars in zijn geboortestad na de scheiding van 1830. Hij sticht in 1835 met Theodoor van Ryswyck de Vlaamse rederijkerskamer De Olijftak. In 1837 publiceert hij zijn Coup d’oeil sur la langue et la littérature flamande. Als voorstander van de Belgische eenheid stelt hij het Nederlands voor als het enige element dat België van Frankrijk onderscheidt. Deze taal vormde dus een belangrijk kenmerk van de Belgische nationaliteit. Daarom moest de Vlaamse letterkunde worden aangemoedigd, namelijk als garantie voor de onafhankelijkheid van België.

In Brussel wordt Van der Voort getroffen door de lamentabele toestand van het Nederlandstalig onderwijs en hij was in de hoofdstad de eerste om Vlaamsgezinde acties op te zetten. Hij was nauw betrokken bij de stichting van het Nederduits Taal- en Letterkundig Genootschap in 1842, bedoeld als organisatie van Vlaamsgezinden in het hele land. In 1845 is hij de initiatiefnemer van de vereniging De Vlaamse Verbroedering.

Van der Voort was tevens in 1861 een van de initiatiefnemers van het Vlaams Verbond, dat wilde uitgroeien tot een derde politieke partij, maar zeer snel ten onder ging. In 1864 werd zijn aanwezigheid toegejuicht op de eerste bijeenkomst van de Landdagbeweging. Kort hierna wordt hij echter ziek en zet hij vrijwel alle politieke activiteiten stop.

Vanaf 1852 ijvert Van der Voort voor een Nederlandstalig theater in de hoofdstad. Hij is vanaf 1840 lid van het toneelgezelschap De Wijngaard, waarvan hij enkele keren voorzitter wordt. Hij geeft avondonderwijs en organiseert toneelvoorstellingen voor de leden van De Veldbloem. Bij minister Alfons Vandenpeereboom en in Het Vrije Woord pleit hij voor een Nederlandstalig volkstheater in Brussel.

Michiel van der Voort overlijdt in 1867 op de leeftijd van 54.

1340   Geboorte in Gent van Filips van Artevelde, Vlaams staatsman, zoon van Jacob van Artevelde en Kathelijne de Coster. In 1382 neemt hij de leiding in de strijd tegen de Vlaamse graaf Lodewijk II van Male die, naar Frans voorbeeld, de macht van de steden probeert te breken. Hij weet hem te verslaan in de slag op het Beverhoutsveld, hoewel de graaf de hulp krijgt van de Bruggelingen. Maar die vochten eigenlijk nauwelijks mee.

Om Gent tot overgave te dwingen heeft de graaf de belangrijkste toegangswegen tot de stad afgegrendeld. Maar dat baat niet. Bij deze slag maakt men voor het eerst in Europa ook succesvol gebruik van buskruit. Filips van Artevelde wordt tot ‘ruwaard’ van Vlaanderen – zeg maar stadhouder – uitgeroepen. Zoals te verwachten roept Lodewijk daarop de hulp in van de Franse koning. Het Franse leger trekt Vlaanderen binnen en in de slag bij Westrozebeke (Staden) sneuvelt Filips van Artevelde.