19 augustus. Net binnen: heksenprocessen in Amerika

Elk jaar   De Internationale Dag van de Fotografie. Er wordt stilgestaan bij de (positieve) invloed die foto’s en fotografen hebben op onze samenleving. De datum van 19 augustus is met een reden gekozen: dat was namelijk de dag dat in 1839 de daguerreotypie door de Franse overheid werd vrijgegeven en door iedereen in de wereld gebruikt kon worden.

Daguerreotypie is een vroege fotografische methode, uitgevonden door Louis Daguerre in de eerste helft van de 19e eeuw. Het procedé werd in 1839 door de Franse overheid aangekocht en Daguerre wordt sindsdien als de ‘officiële’ uitvinder van de fotografie beschouwd.

2005   Overlijden in Amsterdam van Gertie Evenhuis (78), schrijfster van tientallen jeugdboeken.

Gertie Evenhuis (1927-2005)

2001   In openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum (Groningen) wordt op klaarlichte dag het schilderij ‘Zandvoort’ van Henri le Fauconnier gestolen. Een dag later meldt de (anonieme) dief zich telefonisch bij de politie en zegt dat hij het doek in de ouderlingenclub De Kloosterhof in Assen heeft achtergelaten. Daar vindt de politie het inderdaad terug. De dief wou aantonen dat de beveiliging van het museum in Warffum niet deugt.

1994   Overlijden in Big Sur (Californië) van Linus Pauling (93), Amerikaanse scheikundige en biochemicus. Nobelprijs Scheikunde 1954 én Nobelprijs Vrede 1964, voor zijn campagne tegen proeven met kernwapens. Hij zegde zijn hoge leeftijd te danken te hebben aan de dagelijkse inname van 1 gram vitamine C of nog meer.

Linus Pauling (1901-1994)

1991   In de Sovjet-Unie mislukt een staatsgreep tegen Michail Gorbatsjov.

1989   Frederik Willem de Klerk (1936-2021), voorzitter van de ‘Nasionale Partij’. Hij wordt president van Zuid-Afrika, wat hij zal blijven tot 1994. Nobelprijs voor de Vrede 1993 samen met Nelson Mandela.

Nelson Mandela en Frederik Willem de Klerk

1989   De Pan-Europese picknick, op de grens van Oostenrijk en Hongarije, nabij de stad Sopron, een vredesdemonstratie die wordt gezien als het begin van de opheffing van het IJzeren Gordijn.

Als onderdeel van deze demonstratie werd op die dag de grens tussen het communistische Oost-Europa en West-Europa voor het eerst in jaren een tijdje opengesteld. De demonstratie wordt gezien als een betekenisvolle gebeurtenis in de politieke ontwikkelingen die uiteindelijk zullen leiden tot de val van het IJzeren Gordijn.

1960   In Moskou wordt Gary Powers, de piloot van het neergehaalde Amerikaanse U-2-vliegtuig, door de Sovjet-Unie veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf, plus nog eens 7 jaar werkkamp voor spionage.

1960   Het Russische ruimtevaartuig Spoetnik 6 wordt gelanceerd met aan boord de honden Belka en Strelka, 40 muizen, 2 ratten en 20 kamerplanten. Ze komen veilig terug.

1919   Als gevolg van het verdrag van Rawalpindi wordt Afghanistan onafhankelijk van Groot-Brittannië.

1902   Geboorte in De Klinge (Waasland) van Jan Seghers, vasthoudende Vlaams-nationale politicus en organisator. Hij breekt op 16-jarige leeftijd zijn schoolopleiding af om zijn overleden vader op te volgen als zaakvoerder van het familiaal klompenmakersbedrijf. Hij doet dat met succes en bouwt vanaf het einde van de jaren 1920 in zijn woonplaats De Klinge een Vlaams-nationaal netwerk op. Hij wordt de spilfiguur van een studiekring, een turn- en een toneelvereniging, een fanfare en een ziekenfonds.

In 1932 zet Seghers de stap naar de partijpolitiek. Namens de Frontpartij en vanaf 1933 namens het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) wordt hij gemeenteraadslid (1932-1938) en schepen (1938-1944) in De Klinge, provincieraadslid (1932-1933) en volksvertegenwoordiger (1936-1944) voor het arrondissement Sint-Niklaas. Tegelijk blijft hij actief in het Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) als hoofdredacteur van Deltakamp en later Jong Dietsland (1937-1940).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog blijft hij op zijn post, maar in 1944 wijkt hij uit naar Beieren. Na zijn terugkeer wordt hij veroordeeld en zit hij een jaar gevangen. Hij hervat zijn commerciële bedrijvigheid, als vee- en kaashandelaar. Van zodra het kan, hervat hij zijn Vlaamse politieke bedrijvigheid. Van 1965 tot 1968 zetelt hij als Volksunie-verkozene opnieuw in de Oost-Vlaamse provincieraad. Hij overlijdt in 1981 op zijn 83e.

1883   Geboorte in Saumur (Loirevallei) van Franse modeontwerpster en parfummaakster Coco Chanel, eigenlijk Gabrielle Bonheur Chasnel. Ze groeit op bij haar tantes in de Auvergne. Ze krijgt bijnamen als de ‘Grootmoeder van de haute couture’ en ‘Koningin van het mantelpak’. Haar parfum Chanel N°5 wordt wereldwijd een succes.

Na de Tweede Wereldoorlog wordt ze verdacht van spionage voor de Duitsers. Onder het pseudoniem ‘Westminster’ zou ze agent nummer F7124 zijn geweest. Maar ze ontkomt aan vervolging en vestigt zich in 1945 in Zwitserland. Ze overlijdt in 1971 op haar 87e.

Coco Chanel (1883-1971)

1851   De Antwerpse vereniging Voor Tael en Kunst organiseert een grootse viering van Hendrik Conscience (1812-1883), waaraan zeer vele verenigingen uit het hele Vlaamse land deelnemen.

1692   Vijf vrouwen en een geestelijke worden opgehangen als gevolg van de heksenprocessen van Salem. Dat zijn de bekendste heksenprocessen in de Amerikaanse geschiedenis. In de volgende weken volgen er nog een twintigtal terechtstellingen, daaronder die van een gerechtsdienaar die weigerde nog meer beschuldigden op te sluiten.

Onder de slachtoffers bevonden zich zes mannen. De meerderheid waren oudere, arme vrouwen. Er was één terechtstelling die niet door ophanging gebeurde, namelijk die van Giles Corey, een 80-jarige landbouwer van buiten Salem. Hij weigerde te bekennen. De rechtbank beveelt marteling om de bekentenis af te dwingen. Op een plank op zijn lichaam stapelt men zware stenen. Na twee dagen sterft de oude Corey zonder te hebben bekend.

1666   Een Engelse vloot valt een vloot van 170 koopvaardijschepen voor Vlieland (Waddenzee) aan en steekt ze in brand. In het dorp West-Terschelling worden 250 van de 300 huizen in brand gestoken. Een grote stroom vluchtelingen zoekt onderdak in de havenstad Harlingen (Friesland).

De Nederlandse vloot slaat in juni 1667 terug met de Tocht naar Chatham, een succesvolle Nederlandse aanval op de Engelse oorlogsvloot en scheepswerven, onder het bevel van admiraal Michiel de Ruyter. Ze varen de Theems op en hierna de Medway tot in Chatham, sinds 1560 de belangrijkste Engelse marinebasis, waar ze dertien schepen tot zinken brengen en de HMS Royal Charles, het vlaggenschip van de Engelse vloot, enteren en meesleepten naar Nederland.

1604   Prins Maurits van Nassau herovert Sluis in Zeeuws-Vlaanderen op de Spanjaarden. Zijn neef Lodewijk Gunther van Nassau sterft enkele weken later aan de gevolgen van de tijdens de belegering opgelopen verwondingen.

Maria van Bourgondië (1457-1482)

1493   Maximiliaan I van Oostenrijk, wordt keizer van het Heilig Roomse Rijk. Op dezelfde dag trouwt hij in Gent met Maria van Bourgondië, dochter van Karel de Stoute en erfgename van zowel het hertogdom Bourgondië als van nagenoeg alle Nederlandse gouwen. Bij zijn overlijden in 1519 wordt hij opgevolgd door zijn kleinzoon Karel V, onze keizer Karel.