19 juli. Net binnen: Nero steekt Rome in brand. Of niet.

Frederik van der Meer (1904-1994)

1994   Overlijden in Lent (Gelderland) van Frederik van der Meer (89), Nederlands kunsthistoricus, literator en katholiek priester. Hij ontvangt in 1963 de P.C. Hooftprijs. Zijn Atlas van de Westerse Beschaving (1951) en Atlas van de Oudchristelijke Wereld (1958) zijn in diverse talen vertaald en worden internationaal nog steeds als standaardwerken beschouwd en door zowel studenten als docenten veel gebruikt.

1992   Overlijden in Palermo van Paolo Borselino (52), Italiaans rechter en maffiabestrijder.

1980   Aanvang van de 22ste Olympische zomerspelen in Moskou. Maar het aantal deelnemende landen is deze keer veel kleiner dan gewoonlijk: 63 landen boycotten de spelen wegens de Sovjet-inval in Afghanistan.

ADVN

Maarten van Nierop (1912-1979)

1979   Overlijden in Antwerpen van Maarten van Nierop (67), journalist en taalkundige. Deze geboortige Hagenaar wordt in november 1942 hoofdredacteur van het Twentsch Nieuwsblad en na de oorlog veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf. Hij vertaalt in de periode 1942-1951 een dertigtal boeken uit het Duits, Engels, Frans, Spaans, Italiaans en Zweeds. Van 1952 tot 1964 is hij redacteur bij de Uitgeverij Lannoo in Tielt, sinds 1964 bij de Standaard Uitgeverij in Antwerpen.

Hij is vooral bekend geworden als redacteur van de rubriek ‘Taaltuin’, die sinds 14 februari 1961 in de kranten van de groep De Standaard verscheen. Een deel van die ‘taaltuinen’ werd gebundeld in boeken. Daarnaast verzorgde Van Nierop taalkundige rubrieken in periodieken als Taalbeheersing, De Gemeente, Gemeente en Provincie, Raak, Hospitalia, Claxon en Mimo, alsook voor de Gewestelijke Omroep West-Vlaanderen, voor de Wereldomroep Nederland en voor de Belgische Radio en Televisieomroep. Ook heeft hij honderden spreekbeurten gehouden over taalgebruik, spellingproblemen en vooral over de integratie van Noord en Zuid.

In de lijn van het vooroorlogse Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen (Verdinaso), waarvan hij sinds 1934 lid was, verdedigt Van Nierop de uitbouw van de Benelux tot staatkundige eenheid, met een federale structuur volgens de regio’s. In voortzetting van dit streven gaf hij in 1969 het blad Vrij Dietsland uit en sticht in 1970 de Dietse Solidaristische Beweging (DSB). Dit politieke engagement mocht hij in De Standaard op geen enkele manier tot uiting brengen.

1973   Het belangrijkste taaldecreet wordt gestemd in de Nederlandse Cultuurraad: het decreet-Robert Vandezande op het taalgebruik in het bedrijfsleven. Het wordt ook vaak het ‘Septemberdecreet’ genoemd, omdat het op 6 september 1973 in het Belgisch Staatsblad verscheen. Alhoewel de naleving van dit decreet de volgende jaren dikwijls te wensen overliet, verklaarde CVP-minister Robert Vandekerckhove (1917-1980) in 1978 dat het Septemberdecreet een mijlpaal was in de geschiedenis van de Nederlandse Cultuurraad, omdat het Vlaamse parlement daarmee voor de eerste maal zijn macht had laten voelen.

Ondanks zijn zwakke institutionele basis kon de Nederlandse Cultuurraad op 1 oktober 1980 een positieve balans voorleggen. In totaal werden tussen 1971 en 1980 niet minder dan 49 decreten goedgekeurd, waarvan meer dan 60% voortvloeide uit een parlementair initiatief. In die zin was de Cultuurraad zijn naam van parlement van de Vlamingen meer dan waard. Zes decreten hadden betrekking op het gebruik van de talen. Al die taaldecreten kwamen tussen 1972 en 1975 tot stand op parlementair initiatief, en ze werden zonder uitzondering snel en unaniem goedgekeurd. Het doel van die voorstellen was steeds hetzelfde: de eentaligheid van het Nederlandse taalgebied veiligstellen. In 1975 werd de periode van de taaldecreetgeving afgesloten.

1960   Vliegtuigcrash in Sake-Masisi (Congo) van een Belgisch militair transportvliegtuig op weg naar Bunia. Het ongeval kost 41 doden.

1945   Het parlement stemt een wet, waardoor koning Leopold III alleen opnieuw staatshoofd kan worden nadat de Kamer en de senaat hebben vastgesteld dat de ‘onmogelijkheid tot regeren’ heeft opgehouden. Dat is een politiek slot op de deur tegen het standpunt van de CVP die op 4 juli een volksraadpleging had voorgesteld, standpunt dat de koning op 14 juli had overgenomen.

Joris van Severen (1894-1940)

1894   Geboorte te Wakken (West-Vlaanderen) van Joris van Severen, een politicus uit de tussenoorlogse periode die jongere en oudere generaties blijft fascineren. Zie Vandaag van 19 juli 2022.

1887   De Kamer verwerp de afschaffing van de bestaande loting, met mogelijkheid tot afkoop, met een kleine meerderheid: 69 tegen 62. De persoonlijke dienstplicht komt er dus niet door. De kapitaalkrachtige burger, die zijn militaire verplichtingen tot nog toe kon afkopen, kan dus verder op beide oren slapen. In 1894 wordt het voorstel op de agenda van de Kamer gebracht en andermaal verworpen. Pas in 1909, net voor het overlijden van Leopold II, zal het worden aanvaard.

1870   Frankrijk verklaart Duitsland de oorlog. Door het uitbreken van die Frans-Duitse oorlog ontstaat in ons land grote ongerustheid en komt vanzelfsprekend de landsverdediging hoog op de agenda. Op suggestie van koning Leopold II vraagt de Britse regering dat de twee oorlogvoerende mogendheden de Belgische neutraliteit door een dubbelverdrag zouden garanderen. Dat verdrag komt in augustus 1870 tot stand. We komen er goedkoop vanaf.

64   In de nacht ontstaat er een grote brand in Rome, de hoofdstad van het Romeinse Rijk. De stadsbrand woedt zes dagen lang. Tien van de veertien wijken van de stad worden volledig of gedeeltelijk verwoest. Daarbij ook de keizerlijke paleizen op de Palatijn.

De grote brand stelt keizer Nero in staat een groot deel van de stad te herbouwen. De keizer maakt hier volop gebruik van. Zo laat hij bijvoorbeeld zijn Domus Aurea (Gouden Huis) bouwen in een deel van de stad dat door de brand is verwoest.

Verhalen waarin de keizer ervan wordt beschuldigd de brand zelf te hebben gesticht, zijn hardnekkig. Volgens deze verhalen brandde Nero zijn stad onder meer af zodat hij op het vrijgekomen terrein zijn schitterende paleis kon bouwen. Nero wist de verdenking te verleggen naar de christenen die hij vervolgens op gruwelijke manieren liet vervolgen. De christenen waren destijds nog een relatief kleine groep in Rome. Hun nog vreemde religie maakte hen een makkelijk doelwit.

Op het moment dat de brand in Rome uitbrak, was keizer Nero waarschijnlijk niet in de stad aanwezig, maar in de badplaats Antium (Anzio). Volgens de Romeinse historicus Publius Cornelius Tacitus (ca. 56-117) spoedde Nero zich onmiddellijk naar Rome toen hij over de brand hoorde en zette hij vervolgens een grote blusoperatie op. Daarna zou hij ook eigen geld hebben ingezet voor het herstel van de schade en hulp aan slachtoffers en nabestaanden. De Romeinse senator en geschiedschrijver Lucius Cassius Dio schreef decennia na de dood van Nero iets heel anders. Hij beweerde dat Nero tijdens de brand had toegekeken hoe de stad afbrandde, terwijl hij op zijn lier speelde en een lied over de verwoesting van Troje zong. Over het algemeen gaan historici er tegenwoordig echter van uit dat de grote brand per ongeluk uitbrak en dat Nero, zoals Tacitus beweert, helemaal niet in Rome aanwezig was.