2 april. Net binnen: Leo Elaut overleden, VU-senator en nog veel meer

2015    In Kenia komen 148 mensen om het leven bij een aanslag op de universiteit van Garissa door de moslimterroristische organisatie Al-Shabaab.

2008    In haar verklaring bij de 75-jarige herdenking van de ‘grote hongersnood van de jaren 1930 op Sovjet-Russisch grondgebied’ spreekt de Doema (Russisch Parlement) van een verschrikkelijke tragedie, die aan 7 miljoen mensen in een groot deel van de Sovjet-Unie het leven heeft gekost, en ze noemt ondubbelzinnig het Stalinistische regime als hoofdverantwoordelijke. Niettemin heeft Rusland op 31 oktober 2008 zijn veto uitgesproken op de vraag om de herdenking van de 75ste verjaardag van de holodomor op de agenda te plaatsen van de algemene vergadering van de VN.

Het Europese Parlement erkent de holodomor in Oekraïne als ‘een vreselijke misdaad gepleegd tegen het Oekraïense volk en tegen de mensheid’. Volgens een resolutie die het Europese Parlement op 23 oktober 2008 heeft aangenomen, werd de holodomor ‘op cynische en wreedaardige wijze gepland door het Stalinistische regime, om de Sovjetpolitiek van collectivisatie van de landbouw op te leggen tegen de wil in van de plattelandsbevolking van Oekraïne’.

1997    Na de voetbalwedstrijd Turkije-Nederland raken groepen Turken en Koerden slaags in de Arnhemse wijk Spijkerkwartier en de Haagse Schilderswijk. De Koerden supporterden voor Nederland, wat door de Turken als een provocatie wordt aanzien. In Arnhem is duidelijk dat de rellen ontstaan na provocaties van de Turkse organisatie Grijze wolven.

1982    Aanval op en bezetting van de Falklandeilanden door Argentinië. De oorlog die hiermee tussen Groot-Brittannië en Argentinië uitbreekt zal aan minstens 1.000 mensen het leven kosten.

1979    In Sverdlovsk (Rusland) sterven 68 mensen als gevolg van een miltvuurepidemie. In 1993 wordt toegegeven dat het om een ongeluk gaat bij militair onderzoek naar biowapens.

1978    Overlijden te Gent van Leo Elaut (80), arts, hoogleraar en Vlaams-nationaal politicus. Op het Sint-Barbaracollege in Gent is hij voorzitter van de studiekring Vlaanderen Herleeft. In 1918 slaagde hij in het eerste jaar natuur- en geneeskunde aan de pas vernederlandste universiteit van Gent. Als gevolg hiervan werd hij na de oorlog gestraft en mocht hij pas drie jaar later verder studeren. In 1927 promoveert Elaut tot doctor in de genees-, heel- en verloskunde aan de Universiteit van Gent. Hij specialiseerde zich daarna in de urologie en studeerde daarvoor in Parijs, Amsterdam, Rochester en Minnesota. Na zijn terugkeer in 1930 werd hij zelfstandig medicus-uroloog. Van 1932 tot 1934 is hij assistent, van 1934 tot 1939 docent en van 1939 tot 1945 hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Gent. Hij is redactiesecretaris van het Vlaams Geneeskundig Tijdschrift en in 1938 stichtend lid van de Koninklijke Academie voor Geneeskunde.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is hij van 1941 tot 1943 decaan van de faculteit Geneeskunde. In die periode is hij voor het VNV ook lid van de Commissie van Openbare Gezondheid in Gent en zit hij in het bestuur van de Orde van Geneesheren. Na de oorlog wordt Elaut ontslagen als hoogleraar en verwijderd uit de Academie voor Geneeskunde. Hij verliest ook zijn privépraktijk in de Sint-Vincentiuskliniek. Op het proces van de Orde van Geneesheren wordt hij in 1949 in beroep tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld, die hij evenwel niet uitzit, en ontzet uit zijn burgerrechten.

Na dit beroepsverbod wijdt Elaut zich dan aan de studie van de geschiedenis van de geneeskunde. Hij schrijft talrijke medisch-historische bijdragen voor vele tijdschriften, vaak onder een pseudoniem wegens het hem opgelegde publicatieverbod. In 1953 gaat hij opnieuw studeren aan de Universiteit Gent en verwerft in 1958 het aggregaat van het hoger onderwijs in de geschiedenis van de geneeskunde. Zo wordt hij in 1961 lector aan de faculteit Geschiedenis van de Gentse Universiteit. In 1958 wordt Elaut hersteld in zijn burgerrechten en prompt weer tot voorzitter gekozen van de provinciale raad van de Orde van Geneesheren.

In 1965-1974 is Elaut bovendien senator voor de Volksunie. Hij is ook lid van de raad van beheer van het IJzerbedevaartcomité en voorzitter van de Federatie van Vlaamse Verpleegsterscholen.

1866    De Nederduitse Bond van Antwerpen tracht samenwerking tussen de vele Vlaamse verengingen te organiseren door periodiek landdagen samen te roepen. Dat waren langdurige volksvergaderingen van vooraanstaande flaminganten en verenigingen van het hele land waar iedereen het woord kom voeren. Zo werden deze meetings manifestaties van Vlaamse eendracht. Maar de tweede landdag te Gent op 2 april 1866, waar men tot een overkoepelend Vlaams Verbond wilde komen, werd door Gentse liberalen verstoord.

1845    Léon Foucault en Hippolyte Fizeau maken de eerste foto van de zon (een zwart-wit Daguerreotypie).

1836    Het Belgisch parlement keurt de Provinciewet goed. De provinciale autonomie, die door de Franse bezetters was afgeschaft, wordt niet in eer hersteld. Men keert ook niet terug naar de statenbond van de Brabantse Omwenteling, maar adopteert het jakobijnse, Franse model van de ‘eenheidsstaat’. Met de gevolgen die we kennen.

1814    In de Jaarkalender van het Liberaal Archief te Gent lezen we: ‘Nog voor de vorming van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in 1815 wordt koning Willem I in 1814 enthousiast ontvangen te Gent. Dit toont aan dat de Nederlandse vorst op sympathie kon rekenen bij het merendeel der Vlaamse bevolking’. Een ‘officieel’ bewijs van deze sympathie, stelt prof. em. Alexander Evrard, is een bijzondere petitie uit datzelfde jaar 1814. Op 2 april ondertekenen negentien notabelen dit merkwaardige document. Onder hen de hertog de Looz-Corswaren, baron Vanderhaeghen, kolonel de Grégoire en nog een opvallend groot aantal andere Vlaamse namen (Huyttens, Van den Bossche, Jacobs, Delplancke, Wolf…). De petitie was gericht aan ‘de geallieerde hoge mogendheden’ en liet qua oogmerk aan duidelijkheid niets te wensen over: ‘het verenigen van de zeventien provinciën onder het bewind van Zijne Koninklijke Hoogheid de Prins der Nederlanden’, zijnde Willem van Oranje-Nassau, de latere koning Willem I.

‘Kleine gedigten voor kinderen’, 1778

1803     Overlijden in Den Haag van Hiëronymus van Alphen (56), zowel staatsman als kinderdichter en fervent aanhanger van Oranje. De jurist Van Alphen is achtereenvolgens procureur-generaal, stadspensionaris van Leiden en minister van Financiën van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Als de Republiek in 1795 door de Fransen wordt bezet, weigert Van Alphen te collaboreren en legt als overtuigd orangist zijn functie neer. Hij schreef de cantates Doggersbank en De Starrenhemel, maar had vooral succes met zijn gedichten voor kinderen. Vermaard gebleven is De pruimeboom met de beginregel ‘Jantje zag eens pruimen hangen, O! als eieren zo groot’. Klinkt bekend, niet?

Cornelis de Houtman (1565-1599)

1565    Geboorte in Gouda (Zuid-Holland) van Cornelis de Houtman, ontdekkingsreiziger die in 1595 als eerste Nederlander naar Indonesië vaart. Naar aanleiding van zijn verslag werden verschillende handelsfirma’s opgericht die in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) vormen.