20 november, net binnen: nieuwe krant De Dag verschijnt
Vandaag: kardinaal Van Roey, Joris van Severen en Selma Lagerlöf…
foto ©
Vandaag: kardinaal Van Roey, Joris van Severen en Selma Lagerlöf…
Aangeboden door de abonnees van Doorbraak
Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.
Ik neem ook een abonnementElk jaar De Internationale Dag voor de Nabestaanden van Zelfdoding, oorspronkelijk de International Survivors of Suicide Day, in 1999 ingesteld door het Amerikaans Congres.
In Brazilië Dia da Consciência Negra, de Dag van het Zwarte Bewustzijn, ook de sterfdag van de zwarte slaaf Zumbi die in 1695 overleed. Zumbi was de laatste leider van Quilombo dos Palmares, een zelfvoorzienende republiek van ontsnapte slaven.
1978 Overlijden in Rome van de negentigjarige Italiaanse schilder Giorgio De Chirico. Met de futuristische schilder Carlo Carrà sticht hij in 1915 de beweging Pittura metafisica. De Chirico heeft grote invloed op het werk van René Magritte. Die schrijft dat in het schilderij Het liefdeslied de poëzie boven de schilderkunst uitstijgt, wat hem tot tranen toe roert. De onverwachte combinatie van een rubberen handschoen en een antiek borstbeeld vindt hij een nieuwe visie op de kunst, vrij van stereotypen.
De Chirico schilderde zijn droombeelden als pre-surrealist, lang ver voor het surrealistisch manifest (1924). De surrealisten die hem eerst hadden omarmd, breken met hem in 1928 omdat zijn stijl te klassiek wordt. Hij schrijft in 1929 ook een roman, Hebdomeros, waarvan in 1973 een Nederlandse vertaling verschijnt bij Meulenhoff, Amsterdam. Dit werk ademt dezelfde metafysische sfeer uit als zijn schilderijen uit die periode.
1935 Kardinaal Ernest van Roey, aartsbisschop van Mechelen, verbiedt katholieke priesters deel te nemen aan de activiteiten van Rex, de beweging van Léon Degrelle, die pas een jaar later een politieke partij wordt.
1934 Publicatie van het eerste nummer van het Vlaamse dagblad De Dag door uitgeverij Patria. De vormgeving van de nieuwe krant, met grote titels en veel illustraties, is ingegeven door de Amerikaanse tabloids. Uitgever Patria beschikt op dat ogenblik over de modernste krantendrukkerij van het land.
Hoofdredacteur van de krant is Mark Tralbaut, een gewezen activist die van het Antwerps socialistisch dagblad De Volksgazet kwam. Ook andere oud-activisten treden toe tot de redactie, o.m. Firmin Mortier en Hendrik Tanrez die eerder bij het Vlaams-nationale dagblad De Schelde werkten. Bij De Dag leert de jonge Jan Nuyts, later hoofdredacteur van ’t Pallieterke, de journalistieke stiel. De Dag positioneert zich als onpartijdig, verdedigt Vlaamse standpunten en de neutraliteitspolitiek van de koning, maar doet zich tevens opmerken door felle kritiek op het politieke establishment en de ‘haute finance’.
1923 Geboorte in Springs (Transvaal) van Nadine Gordimer, Zuid-Afrikaanse, Joodse, Engelstalige schrijfster. In 1991 krijgt ze de Nobelprijs voor Literatuur, de eerste voor een Zuid-Afrikaans auteur. Ze is een tegenstandster van de apartheid, maar de werkelijkheid in haar boeken is nooit zwart-wit en geeft ruimte aan tal van grijze tussengebieden die vaak ironisch worden beschreven.
1921 Tweede naoorlogse verkiezingen. Het weekblad De West-Vlaming beslist de kandidatuur van Joris van Severen te steunen, die verkozen wordt, hoewel de Frontpartij van vijf naar vier zetels zakt. De verkiezingen van 1921 brengen in België een politieke aardverschuiving teweeg omdat geen enkele partij in het parlement nog over een meerderheid beschikt.
1858 Geboorte in Sunne van de Zweedse schrijfster Selma Lagerlöf die debuteert met Gösta Berlings Saga (1891), maar vooral bekend wordt door haar kinderboek Nils Holgerssons wonderbare reis. In 1909 ontvangt ze, als eerste vrouw, de Nobelprijs voor Literatuur en in 1914 wordt ze opgenomen in de Zweedse Academie, het comité dat de Nobelprijs voor Literatuur toekent.
In haar geboorteplaats Sunne zijn twee hotels naar haar genoemd en in haar vroegere woning Mårbacka is een Selma Lagerlöf-museum gevestigd. Vanaf 1991, honderd jaar na de publicatie van haar eerste werk, staat haar portret op het Zweedse bankbiljet van 20 kronen. In 2015 is het portret van Astrid Lindgren (Pipi Langkous) hiervoor in de plaats gekomen.
1815 Op het Tweede Verdrag van Parijs wordt koning Willem I belast met het bestuur van het nieuwe Verenigde Koninkrijk der Nederlanden en wordt de zuidelijke grens ervan afgebakend. Hiermee erkennen de grote mogendheden de bestaande toestand.
1811 Het bijzondere overlijden van de Duitse romantische dichter en toneelschrijver Heinrich von Kleist: hij en zijn vriendin Henriette Vogel brengen hun zaken op orde en begeven zich naar de Kleine Wannsee, nabij Potsdam. De hele dag en nacht schrijven ze afscheidsbrieven. ’s Anderendaags brengt Kleist zijn Henriette om het leven met een kogel in het hoofd, waarna hij op dezelfde manier zelfmoord pleegt. Beiden waren ongeneeslijk ziek. De begrafenis vindt nog dezelfde avond plaats. Ze worden ter plekke begraven in één graf waarin de twee kisten elkaar raken, zoals ze zelf hadden gewenst.
Op dezelfde manier maken op 1 oktober 1992 Petra Kelly en haar partner Gert Bastian, een voormalige generaal van de Bundeswehr en beiden bekende politici van de Grünen, een eind aan hun leven. Tussen beide tragische gebeurtenissen in ligt de zelfmoord van de Frans-Cubaanse politicus Paul Lafargue en zijn vrouw Laura Marx (1845-1911), een van de dochters van Karl Marx. Na een bezoek aan de opera pleegt het echtpaar op 26 november 1911 gezamenlijk zelfmoord. Op de Parijse begraafplaats Père Lachaise houdt Lenin himself de grafrede.
1625 Geboorte in Sint-Truiden van Artus Quellinus de Jonge (Artus Quellin), Vlaamse beeldhouwer die o.m. meewerkte aan de versiering van het stadhuis van Amsterdam, nu het Paleis op de Dam. Als meester van het Antwerpse Sint-Lucasgilde draagt hij veel bij aan de versiering van kerken, in de vorm van kansels en grafmonumenten. Voor de Antwerpse kathedraal ontwerpt hij het praalgraf van bisschop Marius Ambrosius Capello. Het mausoleum voor de abdis Anna Catharina de Lamboy in de Virga Jessebasiliek van Hasselt is van zijn hand en stond oorspronkelijk in de abdijkerk van Herkenrode. De Antwerpse Quellinstraat is naar hem genoemd.
1602 Geboorte in Maagdenburg van Otto von Guericke, Duits jurist, politicus, natuurkundige en uitvinder. Hij is vooral bMekend om zijn luchtdrukexperimenten met de ‘Maagdenburger halve bollen’. Dat twee losse, metalen halve bollen die tegen elkaar aan worden gedrukt, waarna de ruimte binnen de zo ontstane bol vacuüm wordt gezogen. Door de luchtdruk op het buitenoppervlak blijven de halve bollen tegen elkaar aangedrukt.
Deze proef wordt door Otto von Guericke, toenmalige burgemeester van de Duitse stad Maagdenburg (nu de hoofdstad van de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt), in 1654 voor het eerst uitgevoerd. Zestien paarden waren niet in staat de twee bolhelften met een diameter van circa 50 cm van elkaar te scheiden. Von Guericke demonstreerde daarmee de grootte van de luchtdruk op grondniveau, die het gevolg is van het gewicht van de aardatmosfeer. Hij is hiermee de grondlegger van de vacuümtechniek. Het meest courante voorbeeld hiervan is de vacuümpomp
Luc Pauwels is historicus, gewezen bedrijfsleider en stichtte het tijdschrift 'TeKoS'.
Schrijfster Henriëtte Roland Holst groeide op als notarisdochter en werd onder invloed van Herman Gorter marxiste. Ze evolueerde van sociaal-democrate tot overtuigd communiste.
‘Afgrond’ verhaalt de waargebeurde verhouding tussen Venetia Stanley en de veel oudere Britse premier Henry Asquith, die leidde tot een kabinetscrisis.