21 februari. Historische dag: proces tegen Jeanne d’Arc gestart

Elk jaar   Sinds 2000 Internationale Dag van de Moedertaal. Deze dag staat in het teken van de taalkundige en culturele diversiteit in de wereld – die telt om en nabij de 6000 talen – en de meertaligheid. Voor de UNESCO zijn talen het instrument om het culturele erfgoed levend te houden. Door de moedertaal in ere te houden, blijft de taalkundige en culturele traditie bestaan en, wordt men zich meer bewust van de verschillen tussen de diverse mensengroepen. Dit moet leiden tot meer begrip.

Aanleiding om de ‘Internationale Dag van de Moedertaal’ op 21 februari te vieren, zijn de rellen in 1952 in Pakistan. Verscheidenen studenten kwamen toen om tijdens demonstraties om het Bengaals, kwantitatief de zesde taal van de wereld, erkend te krijgen als een officiële taal van Pakistan. Pakistan bestond toen uit Oost- en West-Pakistan, het huidige Bangladesh en het huidige Pakistan. De regering had gesteld dat uitsluitend het Urdu de taal van Pakistan was. De slachtoffers van de rellen worden in Bangladesh op deze dag herdacht tijdens Ekushey (Dag van de Martelaren).

Jan Pieter Guépin (1929-2006)

2006   Overlijden in Amsterdam van Jan Pieter Guépin, Nederlands dichter, essayist en hoogleraar. Debuteerde in 1968 met De mens is een dier maar hij zou het kunnen weten, en ontving hiervoor de Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam.

1972   Richard Nixon brengt als eerste Amerikaanse president een bezoek aan communistisch China.

1926   Geboorte in Amsterdam van de Nederlandse dichter Hans Andreus, pseudoniem van Johan Wilhelm van der Zant. Andreus, die in 1977 overleed, was een van de meest veelzijdige dichters van zijn generatie. Hij kreeg onder meer tweemaal de Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam, de Jeugdboekenprijs 1958, de Constantijn Huygens-prijs 1971, enz.

Hans Andreus (1926-1977)

Minder bekend is zijn oorlogsavontuur. Een huishoudelijke ruzie brengt de 17-jarige ertoe zich in maart 1943 aan te melden als Oostfrontstrijder. Hij krijgt er bijna onmiddellijk spijt van, maar kan niet terug. Aan het front in Estland raakt hij licht gewond. Hij wordt ongeschikt verklaard voor inzet aan het front en naar Duitsland teruggestuurd. Zijn ouders slagen erin de Duitse autoriteiten te overtuigen van de onrechtmatigheid van zijn aanmelding, wegens minderjarigheid en het ontbreken van hun toestemming. Hans kan in april 1944 naar huis terugkeren. In 1947 wordt hij door de rechtbank vrijgesproken. Hij overlijdt in 1977.

1916   Met de aanval op Bois des Caures door Duitse troepen begint de eerste dag van de Slag bij Verdun (Frankrijk), een van de meest bloedige veldslagen uit de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog. Aan weerszijden zullen honderdduizenden soldaten sterven.

1904   Geboorte in Peer van Armand Preud’homme, componist van meer dan 250 volksliederen zoals Kempenland en Voor Outer en Heerd. Hij overlijdt te Brasschaat op 7 februari 1986. Zie ‘Vandaag’ van 7 februari voor een vollediger beeld van Armand Preud’homme.

1816   Prins Willem, oudste zoon van koning Willem I van de Verenigde Nederlanden en zelf de toekomstige koning Willem II, trouwt met Anna Paulowna. Zij is een dochter van de Russische tsaar Paul I. De huwelijksceremonie verloopt met een Russisch-orthodoxe kerkdienst en veel pracht en praal in de hofkapel van het Winterpaleis in Sint-Petersburg. De twee broers van de bruid, de grootvorsten Nicolaas en Michaël, houden heel de tijd de huwelijkskronen boven de hoofden van het echtpaar. Aansluitend hierop wordt in de Witte Zaal van het Winterpaleis, door de Waalse predikant De la Saussaye een bescheiden protestantse huwelijksdienst gehouden.

Anna Paulowna (1795-1865)

De huwelijksfeestelijkheden vinden plaats in de paleistuin van het Pavlovsk-paleis nabij Sint-Petersburg en duren elf dagen. Het paar blijft bijna een half jaar in Rusland en neemt deel aan vele uitbundige ontvangsten en luxueuze festiviteiten. In de zomer vertrekt het paar naar Berlijn waar de eerste ontmoeting met Anna’s schoonmoeder Wilhelmina plaatsvindt. Wilhelmina, de echtgenote van koning Willem I, was zelf een Pruisische prinses, vandaar. Na een reis via het voorvaderlijke Nassau zet Anna Paulowna op 22 augustus voor het eerst voet op Nederlandse bodem.

Anna beleeft een cultuurschok als ze in de Nederlanden rondtoert. De afstand tot het volk is hier beduidend kleiner dan in haar geboorteland Rusland. Ongemakkelijk. De rondreis door het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden moet eerder dan gepland worden afgebroken omdat Anna zwanger is. Intussen is in Brussel voor het jonge paar een paleis gebouwd, het huidige Academiënpaleis, vlak naast het koninklijke paleis. Anna verblijft hier het liefst, want Brussel biedt meer pracht en praal dan het noorden. Maar op wens van Willem I wisselden ze hun verblijf af met paleizen in het noorden. Tot de scheiding van de Nederlanden in 1830 woont het kroonprinselijk paar afwisselend in Brussel en Den Haag.

1758   De Schelde is van Antwerpen tot Kruibeke bevroren en dit gedurende 22 dagen.

1578   Farnese begint met het beleg van Zichem in Vlaams-Brabant dat op bevel van landvoogd Don Juan ongenadig word voortgezet. Na de inname wordt de stad volledig geplunderd en de soldaten van het garnizoen worden in de Demer verdronken. In 1599 maakte een grote aangestoken stadsbrand een definitief einde aan de stad. Wat niet belet dat Zichem nog altijd het mooiste dorp van Vlaams-Brabant is.

1431   Op 21 februari 1431 begint het proces tegen het Franse boerenmeisje Jeanne d’Arc, nu bekend als Franse vrijheidsstrijdster in de oorlog tegen de Bourgondiërs – de bondgenoten van Engeland in de laatste fase van de Honderdjarige Oorlog (1337-1453). In 1430 wordt Jeanne in Compiègne gevangengenomen en aan de Engelsen verkocht. Zij wordt beschuldigd van het weglopen van huis, niet erkennen van kerkelijke autoriteit en het dragen van mannenkleren. En van hekserij.

In werkelijkheid is het een politiek geding, opgezet om in deze tijd van toenemende heksenvervolging als een voorbeeld te dienen. Voorzitter van de rechtbank is Pierre Cauchon de Sommièvre, bisschop van Beauvais, die ervoor uitkomt dat hij er behagen in schept, zoveel mogelijk ketters te zien verbranden. Op 30 mei 1431 wordt ze ter dood veroordeeld.

580   Geboorte van Pepijn I van Landen, hofmeier van de Frankische koningen. Zijn naam komt van de Brabantse stad Landen, zijn waarschijnlijke geboorteplaats. Hij was gehuwd met Ida van Nijvel (592–652). Ze hadden drie kinderen: een dochter Begga, die trouwde met Ansegisel, de zoon van Arnulf van Metz. Een zoon uit dit huwelijk, Pepijn van Herstal, was de overgrootvader van Karel de Grote. Verder een dochter, Gertrudis van Nijvel, stichtster en eerste abdis van de abdij van Nijvel. Zoon Grimoald wordt net als zijn vader hofmeier.