23 maart. Historische dag: eerste Geit rolt van de band

Elk jaar   De Wereld Meteorologische Dag herinnert aan de oprichting van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in 1950. De WMO is een overkoepelende meteorologische organisatie van de Verenigde Naties, voor samenwerking in de meteorologie.

De WMO is het vervolg op de International Meteorological Organization (IMO) die in 1873 was opgericht door de Nederlandse meteoroloog Christof Buis Ballot (1817-1890), oprichter van het KNMI. Zonder de WMO zou het weerbericht in zijn huidige vorm onmogelijk zijn. De weersverwachtingen zijn immers gebaseerd op meteorologische waarnemingen uit de hele wereld. Eén van de belangrijkste taken van het WMO is het in stand houden van een mondiaal waarnemingsnetwerk. Dagelijks verwerken 3 mondiale, 187 nationale en 34 regionale meteorologische diensten vijftien miljoen gegevens.

2006   De ‘Negerzoen’, een zoete versnapering van de Tilburgse koekfabrikant Van der Breggen, krijgt na 86 jaar een andere naam vanwege bezwaren tegen het vermeende racistische karakter van de naam. De nieuwe naam is ‘Buys Zoenen’. Tegen de naam negerzoen was onder andere geprotesteerd door de ‘Stichting Eer en Herstel Betaling Slachtoffers van Slavernij in Suriname’. Ondanks de naam is dit een commercieel bedrijf, op 16 januari 1997 als zodanig ingeschreven bij de Kamer van Koophandel in Amsterdam.

1998   De film Titanic wint elf Oscars en evenaart hiermee het historische record van Ben-Hur uit 1959. De film met in de hoofdrollen Leonardo DiCaprio en Kate Winslet brengt in 1997 een recordbedrag van 1,84 miljard dollar op. Een 3D-remake van de film brengt in 2012 nog eens meer dan twee miljard dollar op.

De Titanic, destijds het grootste passagiersschip ter wereld, werd aangeprezen als ‘onzinkbaar’. Toch zonk het in april 1912 na ’s nachts in botsing te zijn gekomen met een ijsschots. Van de 2201 passagiers kwamen er 1517 om het leven. Het wrak van het schip werd pas in 1985 gevonden. Het ligt op bijna vier kilometer diepte op de bodem van de Atlantische Oceaan.

Simon Vestdijk (1898-1971)

1971   Overlijden in Utrecht van Simon Vestdijk (72), arts, schrijver en dichter. Begon als scheepsarts. Bekende werken van hem zijn onder meer De koperen tuin, Het verboden bacchanaal, De leugen is onze moeder, Het vijfde zegel, De ziener. P.C. Hooftprijs 1950, Eredoctor aan de Rijksuniversiteit Groningen 1964, Prijs der Nederlandse letteren 1971.

1965   De Boerenpartij onder leiding van ‘boer’ Hendrik Koekoek (1912-87) is de grote winnaar van de Statenverkiezingen. De sociaaldemocratische PvdA en de katholieke KVP moeten zoveel zetels inleveren dat gesproken wordt van een ‘politieke aardverschuiving’.

1948   Autofabrikant Citroën presenteert op 23 maart 1948 een nieuwe kleine auto, die geschikt was voor het ruige Franse platteland: de Citroën 2CV. De eis die Citroën aan de auto-ontwerpers stelde: twee boeren moesten er 50 kilo aardappels mee kunnen vervoeren of een vat met 50 liter wijn. Het uiterlijk van de wagen was niet belangrijk. De afkorting 2CV staat voor ‘Deux Chevaux Vapeur’, wat twee paardenkracht betekent. De 2CV werd geproduceerd tussen 1948 en 1990. In die periode zijn er zo’n 4 miljoen van gebouwd. In Frankrijk heeft de 2CV de bijnaam ‘La Deuche’, in Vlaanderen is het ‘De Geit’, in Nederland ‘De Eend’, in Friesland de ‘Einepyk’. In Duitsland werd het autootje ‘Ente’ genoemd en in Engeland ‘Tin Snail’.

1927   Overlijden in Braunschweig (Nedersaksen) van Antoon Moortgat (64), journalist en auteur, vrijzinnige Vlaams-nationalist. Hij was hoofdredacteur van De Koophandel (1895-1897), nadien van De Nieuwe Gazet (1897-1899) en van een eigen Vlaamsgezind, onpartijdig dagblad De Vroegpost (1899-1901), waarin hij tijdens de Boerenoorlog heftige anti-Engelse standpunten innam. Hij redigeerde samen met Karel Angermille het Vlaamsgezinde Antwerpse hekelblad Phenix (1891-1892). Moortgat was ook dichter, auteur van de toneelwerken Uilenspiegel (1903) en De Bremer Straatmuziek (1916) en vertaler (Cyrano de Bergerac) van Edmond Rostand. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werkte hij mee aan De Vlaamse Gazet (1914-1915). Hij was toen al enkele jaren leraar aan de stedelijke Handelsleergangen. In de zomer van 1918 werd hij directeur van de pas vernederlandste Hogere Handelsschool te Antwerpen. Dit wordt hem als engagement in het activisme aangerekend en Antoon Moortgat wordt veroordeeld tot een jaar gevangenis. Hij wijkt echter uit naar Duitsland.

1915   Na zijn opleiding komt Joris van Severen aan het IJzerfront, sector Stuivekenskerke. Twee weken later ondergaat hij de vuurdoop.,

1612   Stichting van Nieuw Nederland, het latere New York, door Nederlandse kolonisten. Alhoewel de Nederlandse inwijkelingen, waaronder vele Frans-Vlamingen, niet talrijk waren en hun kolonie al na enkele tientallen jaren door de Engelsen werd overgenomen herinneren vele plaatsnamen nog aan de Nederlandse aanwezigheid. Zo zijn er de wijken Harlem (van Haarlem), Brooklyn (van Breukelen), Hoboken (naar Hoboken bij Antwerpen) en Flushing (van Vlissingen), The Bronx (naar de nabije brouwerij van Jonas Bronck), Staten Island (verwijzend naar de Nederlandse Staten-Generaal) en Coney Island (konijneneiland). Ook verschillende straatnamen, zoals Bridge street (Brugstraat), Broadway (Breede Wegh), Wall street (toen de Walstraat), waar de vestingmuur liep die Nieuw-Amsterdam moest beschermen tegen de Indianen en de Engelsen. Ook de vlag van de stad New York, blauw, wit en oranje naar de kleuren van de Prinsenvlag van de Republiek der Nederlanden, herinnert aan dit verleden.

Justus Lipsius (1547-1606)

1606   Overlijden in Leuven van Justus Lipsius, geboren Joost Lips, humanist, filosoof en historicus. Lips doceert zowel in het lutheraanse Jena als in het calvinistische Leiden en het katholieke Leuven. Zijn specialiteiten zijn Seneca en de stoïcijnse filosofie. Als de landvoogden Albrecht en Isabella, daags na hun Blijde Inkomst in Leuven, een les van hem komen bijwonen (november 1599) prijst hij langdurig de deugd van vergevingsgezindheid, omdat zij de mens verheft tot de hoogte der goden. De aartshertogen verlaten de aula in eerbiedige stilte. Nog dezelfde avond krijgen driehonderd arrestanten hun vrijheid terug.

1296   Overlijden van Beatrix van Vlaanderen (43), echtgenote van Floris V, graaf van Holland. In het jaar 1269 waren ze met elkaar getrouwd. Floris V was toen veertien jaar, zij vijftien. Haar ouders waren de graaf van Vlaanderen Gwijde van Dampierre en Mathilde van Bethune. Ze was de jongste dochter in het gezin en had twee zussen en vijf broers.

Uit dit huwelijk werden elf kinderen geboren:

• Dirk, op jonge leeftijd overleden
• Floris, op jonge leeftijd overleden
• Willem, op jonge leeftijd overleden
• Otto, op jonge leeftijd overleden
• Willem, tweede kind met deze naam, op jonge leeftijd overleden
• Floris, tweede kind met deze naam, op jonge leeftijd overleden
• Beatrix, op jonge leeftijd overleden
• Machteld, op jonge leeftijd overleden
• Elisabeth, op jonge leeftijd overleden
• Margaretha, overleden na 1284. Zij was op 5 juli 1281 verloofd met Alfons van Engeland, die ook zeer jong stierf (1273– 1284).
• Jan I van Holland (1284–1299).