24 november. Net binnen: moordenaar J. F. Kennedy doodgeschoten

Elk jaar In het oude Rome, viering van de Brumalia, een oud Romeins winterzonnewendefeest. De vieringen begonnen op 24 november en duurden tot 24 december, Saturnalia of Dag van het Opkomende Licht.

Dag van de Evolutie (Evolution Day), jaarlijkse bezinning bij het verschijnen van het boek De oorsprong der soorten (The Origin of Species) van de Britse bioloog Charles Darwin., waarin deze zijn evolutieleer uiteenzet.

1993   In Liverpool worden de elfjarigen Robert Thompson en Jon Venables schuldig bevonden aan de moord op de tweejarige James Bulger.

1982   In Wassenaar sluiten de Nederlandse overheid en de organisaties van werkgevers en werknemers een overeenkomst over een breed gedragen politiek van lonen en arbeidsvoorwaarden. Het Akkoord van Wassenaar wordt gezien als basis van het poldermodel, de Nederlandse consensus van werkgevers, vakbonden en overheid, bereikt door met elkaar aan tafel te gaan zitten en te onderhandelen.

Anton Pieck (1897-1985)

1987   Overlijden te Overveen van Anton Pieck kunstschilder, tekenaar en graficus. Hij werd 92. Pieck is de ontwerper van het oorspronkelijke sprookjespark De Efteling in Kaatsheuvel. Sinds 1984 kan men in Hattem op de Veluwe het Antoon Pieck Museum bezoeken.

1978   Oprichting van het Algemeen-Nederlands Congres (ANC), een samenwerkingsverband van meer dan 200 verenigingen, universiteiten en instellingen uit Nederland, Vlaanderen en Frans-Vlaanderen. Het ANC overkoepelt allerlei vormen van Vlaams-Nederlandse samenwerking. De werkgroepen maken studies, organiseren colloquia en brengen om de vijf jaar gezamenlijk verslag uit op het Algemeen-Nederlands Congres, een nieuwe benaming voor de sinds 1849 bestaande Nederlandse Congressen.

1963   In Dallas wordt de moordenaar van president Kennedy, Lee Harvey Oswald, als hij onder politiebegeleiding het gerechtshof verlaat, van dichtbij doodgeschoten door nachtclubeigenaar Jack Ruby. Zoals de moord op Kennedy is ook deze moord ‘live’ op televisie te zien.

1960   Overlijden te Amsterdam van Salomon (Sam) de Wolff, Fries-Joodse econoom, politicus en zionist.

1944   Geboorte van Jules Deelder, Nederlands dichter, voordrachtskunstenaar en schrijver die ook naam maakt als ‘Nachtburgemeester van Rotterdam’.

Rita Corita (1917-1998)

1917   Geboorte te Amsterdam van Hendrika Sturm, beter bekend als Rita Corita. Deze Nederlandse zangeres trouwt met haar accordeonleraar, Coen Ooms, en zij vormen samen het duo ‘Co-Rita’. Haar hit uit 1958 Koffie, koffie, lekker bakkie koffie, kent zowat iedereen in het Nederlandse taalgebied, tot vandaag de dag.

1911   Geboorte te Rollegem van Raf Renard, Vlaamse jurist en directeur-generaal van de Federatie van Katholieke Werkgevers. In zijn jeugd wordt Renard uitgesproken Vlaamsgezind onder invloed van Maurits Geerardyn, toen onderpastoor te Rollegem. In de jaren 1930 is hij actief in het Verdinaso en goed bevriend met Joris van Severen. Na de moord op Van Severen op 20 mei 1940 trekt hij zich uit de beweging terug en onthoudt zich tijdens de Tweede Wereldoorlog oorlog van politieke activiteit.

In de jaren 1960 speelt hij een belangrijke rol in de Belgische politiek als adjunct-kabinetschef van de minister van Binnenlandse Zaken Arthur Gilson. Hij oefent directe invloed uit op de onderhandelingen die leiden tot de taalwetgeving van 1962-1963 (vastlegging van de taalgrens, taalgebruik in bestuur en onderwijs). Wel slaagt hij er niet in de streek van Komen-Moeskroen, die hij persoonlijk zeer goed kent, bij Vlaanderen te houden. In 1964 wordt hij benoemd tot voorzitter van de nieuwe Vaste Commissie voor Taaltoezicht., Van 1981 tot 1984 is Raf Renard president van de Orde van den Prince.

1852   Geboorte in Gent van Theofiel Coopman, auteur van bekende Vlaamse liederen, voorvechter in de strijd voor de Nederlandse taal en historicus van de taalstrijd. Hij heeft op het atheneum te Gent Max Rooses als leraar. Coopman werkt als ambtenaar (hoofd van de vertaaldienst) bij het ministerie van Spoorwegen, waar hij directeur wordt. De vrijzinnige Coopman is vooral actief in het liberale Willemsfonds. Algemeen bekend worden zijn liederen Mijn Vlaanderen heb ik hartelijk lief, op muziek gezet door Gentil Theodoor Antheunis, en Klokke Roeland, op toon gezet door Edward Blaes.

Coopman is ook de auteur van een aantal omvangrijke werken: samen met Victor A. dela Montagne schrijft hij, De Taalstrijd hier en elders (1884-1897) in maar liefst dertien delen met nog een vervolg van vijf delen (1897-1904), nu samen met Alfons Siffer. Verder een Bibliographie van den Vlaamschen Taalstrijd, tien delen (1904-1914), samen met Jan Broeckaert en nog veel meer boeken. Theofiel Coopman wordt in 1901 bestuurder van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde.

1842   In Keulen eerste ontmoeting van Karl Marx en Friedrich Engels. Een paar jaar later schrijven ze samen het Communistisch Manifest, waaruit de slagzin ‘Proletariërs aller landen, verenigt u!’ bekend is gebleven. Expliciet: ‘De communisten versmaden het hun opvattingen en oogmerken te verhelen. Zij verklaren openlijk dat hun doel slechts kan worden bereikt door de gewelddadige omverwerping van iedere tot dusverre bestaande maatschappelijke orde. Dat de heersende klassen sidderen voor een communistische revolutie! De proletariërs hebben daarbij niets te verliezen dan hun ketenen. Zij hebben een wereld te winnen.’

De enige bewaard gebleven pagina van het manuscript van het Communistisch Manifest in het handschrift van Karl Marx bevindt zich in Nederland, in het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (Amsterdam).

1790   De Oostenrijkse keizerlijke troepen, onder generaal Blasius von Bender, rukken vanuit Luxemburg-stad Namen binnen. Met 30 000 man trekken ze verder op naar Brussel. Zonder veel moeite dwingen ze de slecht georganiseerde opstandelingen tot overgave. Deze aanval van Bender is het begin van het einde van de ‘Verenigde Belgische Staten’ die de Brabantse Omwenteling een jaar eerder hadden opgericht. Onze gewesten staan weer volledig onder Oostenrijks bewind. Bender wordt veldmaarschalk en militair gouverneur over de Zuidelijke Nederlanden.

1642   De Nederlandse ontdekkingsreiziger Abel Janszoon Tasman vaart in dienst van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) vanuit Mauritius aan Australië voorbij. Hij ontdekt na zo’n 9000 km zeilen een nieuw gebied dat hij naar zijn opdrachtgever de naam ‘Antonie van Diemensland’ geeft. Later wordt het eiland naar Tasman genoemd, waardoor wij het nog steeds als Tasmanië kennen.

1632   Geboorte in Amsterdam van Baruch Spinoza, later genoemd Benedictus de Spinoza. Nederlands-Joodse filosoof en politiek denker uit de Gouden Eeuw, een van de grondleggers van de Verlichting. Spinoza is van Portugees-Joodse afkomst, maar wordt in 1656 door de Portugees-Israëlitische Gemeente in Amsterdam uit de joodse gemeenschap gestoten. Hij levert felle kritiek op de letterlijke uitleg van de Bijbel door de protestanten. Hij verwerpt elke vorm van ‘openbaring’ en aanvaardt geen andere verklaring dan die gebaseerd op de rede. De Bijbelse profeten, stelt hij, spraken niet namens God, maar waren gewone mensen met veel verbeeldingskracht. God en natuur zijn voor Spinoza identiek. Zijn werken worden op de Index van verboden boeken geplaatst.