26 maart. Historische dag: eerste Nederlandse vrouw toegelaten aan (nis van) universiteit

Elk jaar   Earth Hour, het Uur van de Aarde, is een wereldwijd evenement waarmee aandacht wordt gevraagd voor de effecten van klimaatverandering. Het wordt jaarlijks gehouden op de laatste zaterdag van maart, in het weekeinde waarin de zomertijd begint. Huishoudens en bedrijven worden opgeroepen om de verlichting en andere elektrische apparaten in hun huis voor 1 uur te doven (tussen 20u30 en 21u30). Door de elektriciteit uit te schakelen wordt er natuurlijk energie bespaard, maar het Uur van de Aarde heeft vooral een symbolische functie.

Het evenement is een initiatief van het Wereld Natuur Fonds (WWF). Het eerste het Uur van de Aarde werd gehouden in Australië op 31 maart 2007.

2003   In de Golfoorlog missen twee Amerikaanse kruisraketten doel, slaan in op een marktplein in Bagdad en maken een ongekend aantal burgerslachtoffers.

2000   Vladimir Poetin wint de presidentsverkiezingen in Rusland.

1995   Verdrag van Schengen dat voorziet in het wegvallen van de controle van personen binnen de EU-Grenzen, tussen Benelux, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, Griekenland en Oostenrijk.

1979   Egypte is het eerste Arabische land dat Israël erkent via een historisch vredesverdrag, getekend door premier Menachem Begin (1913-1992) van Israël en premier Anwar Sadat (1918-1981) van Egypte. Ze hadden voor hun vredesinitiatieven in 1978 al de Nobelprijs voor de Vrede gekregen.

1973   Voor het eerst worden in Engeland vrouwen toegelaten op de beursvloer van de London Stock Exchange.

1961   De Volksunie boekt bij de wetgevende verkiezingen voor het eerst een overwinning. De partij behaalt vijf Kamerzetels (Daniël Deconinck, Reimond Mattheyssens, Richard van Leemputten, Leo Wouters en Frans van der Elst) en twee in de Senaat (Renaat Diependaele en Robert Roosens).

1953   De Amerikaanse arts dr. Jonas Salk maakt het bestaan van zijn vaccin tegen polio wereldkundig.

1940   De vliegers Noomen en De Vries halen in hun Fokker G1 jachtkruiser een Whittley bommenwerper van de Britse RAF neer die het Nederlandse luchtruim schond.

Sarah Bernard (1844-1923)

1923   Overlijden in Parijs van de legendarische Frans-Nederlandse actrice Sarah Bernhardt, artiestennaam van Henriette-Rosine Bernard. Ze was een buitenechtelijke dochter van de Nederlandse Judith Bernard. Ze trad niet alleen op in Parijs, waar een schouwburg naar haar werd vernoemd, maar maakte vele tournees rond de wereld en trad op in Londen, New York, Amsterdam en Antwerpen. De Britse schrijver Oscar Wilde heeft haar bij een optreden in Londen lelies aan de voeten geworpen en haar ‘The Divine Sarah’ (De Goddelijke Sarah) genoemd, hetgeen voor altijd haar bijnaam bleef.

Bernhardt was als meisje van 11 jaar katholiek gedoopt. Als dochter van een joodse moeder presenteerde ze zich al naar de gelegenheid als joods of katholiek. Bij een ongeluk op een podium in 1914, tijdens de laatste acte van Tosca, brak ze haar rechterbeen. En dat was zo erg dat het been moest worden geamputeerd. Daarna speelde ze speciale rollen voor één-benigen. Ze wilde tot het einde indruk maken en liet zich begraven in een roze kist.

1920   Overlijden in Brugge van Gustaaf-Hendrik Flamen, Vlaamsgezinde priester, leraar en auteur. Hij was een leerling van Guido Gezelle die zijn aandacht voor de Vlaamse Beweging stimuleerde. Toen hij daarna zelf leraar was, had hij tijdens het schooljaar 1868-1869 Albrecht Rodenbach als leerling. Flamen oefende belangrijke invloed uit op de ontwikkeling van de jonge Rodenbach en diens Vlaams engagement.

Ter gelegenheid van de 600ste verjaardag van de Guldensporenslag schreef Flamen een groots drama dat in Kortrijk zou worden opgevoerd. Uiteindelijk ging de uitvoering niet door: officieel omwille van technische redenen, officieus omwille van enkele anti-royalistische en anti-Franse passages in Flamens werk. Voor- en tegenstanders vochten een felle polemiek uit over de ware toedracht van de afgelasting.

1899   Eerste nummer vanOns Recht, Vlaamsgezind weekblad, in Antwerpen uitgegeven als officieuze stem van de Nederduitse Bond. Het blad verdedigde de middenstandsbelangen en hield onverkort vast aan het programma van de Antwerpse Meetingpartij, inclusief het antimilitarisme.

Roelof Stenhuis (1885-1963)

1885   Sommige getalenteerde mensen hebben moeite om hun juiste bedding te vinden. Neem nu de vakbondsman en parlementariër Roelof Stenhuis, geboren op 26 maart 1885 in Zuidbroek (Groningen). Deze voorvechter van arbeidersbelangen sticht in 1907 de vakbond ‘Nederlandse Vereniging van Fabrieksarbeiders’ op, die later zou opgaan in het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV) waarvan Stenhuis van 1919 tot 1928 voorzitter was. Hij stapt in de partijpolitiek en wordt verkozen voor de sociaaldemocraten in de Eerste Kamer (1923-25) en Tweede Kamer (1925-29). In 1929 heeft hij er schoon genoeg van, begint een kippenfokkerij en stapt in 1936 over naar de Communistische Partij Nederland (CPN). Die verlaat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog om lid te worden van het fascistische Nationaal Front. Hij overlijdt in 1963.

1873   Aanvang Atjehoorlog, een koloniale oorlog die het Koninkrijk der Nederlanden voerde in Atjeh om dit schiereiland toe te voegen aan Nederlands-Indië. Nadat in 1871 Groot-Brittannië en Nederland het Sumatraverdrag tekenden, krijgt Nederland de ‘vrije hand’ in Atjeh, een sultanaat in het noorden van Sumatra. Het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) start een grote operatie om Atjeh te veroveren. Die loopt uit op een zwaar verlies voor de Nederlanders. Een jaar later onderneemt het KNIL een tweede poging waarbij het paleis van de sultan wordt bezet. Maar die weet te vluchten en blijft zich verzetten tegen de bezetters. Na 30 jaar bloedige gevechten waarbij 70 000 inwoners omkomen, wordt Atjeh in 1904 onderworpen. De Atjehnezen vinden dat zij zich nooit hebben overgegeven, en stellen het einde van de oorlog met Nederland op 1942 toen Nederland zich in Indië overgaf aan de Japanners.

1851   Onder de koepel van het Pantheon in Parijs demonstreert de Franse wetenschapper Léon Foucault met een slinger van 67 meter dat de aarde draait. Als je wil weten hoe dat precies in zijn werk gaat, bezoek dan de Grote Kerk in Veere (Zeeland) waar je de Slinger van Foucault kunt bezichtigen.

1827   Overlijden in Wenen van de componist Lodewijk (Ludwig) van Beethoven. Hij is geboren in Bonn aan de Rijn, maar zijn familie was uit Kampenhout in Brabant afkomstig. Vandaar de ‘van’ (en niet ‘von’) in zijn naam. Zijn begrafenis brengt tienduizenden mensen op de been. Hij was dan ook de belangrijkste componist van de 18de eeuw.

1636   Aan de Universiteit Utrecht is Anna Maria van Schurman (1607-1678) de eerste vrouw in de Nederlanden die bij uitzondering colleges mag bijwonen. Ze zit echter niet gewoon tussen de mannelijke studenten, maar moet de lessen volgen vanuit een nis.