28 november. Historische dag: Margaret Thatcher treedt af

Elk jaar   In Rusland wordt Moederdag (День матери) op de laatste zondag in november gevierd.

2002   Overlijden in Haarlem, na een kort ziekbed, van Nederlands bekendste, bekwaamste en waarschijnlijk meest productieve liedschrijver Lennaert Nijgh. Hij schreef veel voor velen. Bijvoorbeeld voor Boudewijn de Groot: Welterusten Meneer de President, Land van Maas en Waal, Testament, Hoe sterk is de eenzame fietser, Dag Zuster Ursula, Een meisje van 16 en Avond dat in 2005 eindigde als nummer 1 op de Top 2000 van Radio 2. Op de Oude Groenmarkt in zijn woonplaats Haarlem staat een standbeeld ter ere van Lennaert Nijgh, gemaakt door Marinus Boezem. Het beeld met de letters A en Z symboliseert de duizenden liedjes waar Lennaert de Nederlandse taal mee verrijkte.

1990   Margaret Thatcher treedt af als premier van het Verenigd Koninkrijk.

1980   Overlijden te Beveren-Waas van Amedee Verbruggen, 94 jaar, bekend als ‘de kasseilegger van de Vlaamse beweging’. Want dat was inderdaad zijn beroep sinds zijn vijftiende. Hij kwam uit een arbeidersgezin met tien kinderen. Vlaamsgezind werd hij door de lectuur van het weekblad De Werkman van Pieter Daens. In 1914 meldt hij zich als vrijwilliger aan de IJzer. Hij herstelt er stukgeschoten wegen. De frontervaring sterkte zijn Vlaamsgezinde en sociale overtuiging.

Na de oorlog is Verbruggen actief in Verbond der Vlaamse Oud-strijders (VOS), en andere Vlaams-nationale formaties. Hij wordt eerst voor de Frontpartij en daarna voor het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) tot gemeenteraadslid gekozen. Op talrijke Vlaams-nationale en pacifistische manifestaties is hij een zeer gewaardeerde redenaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt Verbruggen in zijn dorp benoemd tot schepen van openbare werken. Een van zijn zonen is vrijwilliger aan het Oostfront en sneuvelt.

Na de oorlog wordt Amedee Verbruggen 14 maanden gevangengezet. Pas na zijn vrijlating wegens ziekte veroordeelde de krijgsraad hem tot één jaar gevangenisstraf. Tijdens de repressie overlijden zijn vrouw en twee kinderen, die beiden eveneens gevangenzaten en nooit waren veroordeeld. Ondanks alles blijft Verbruggen tot op hoge leeftijd actief in het Vlaams-nationale verenigingsleven. Op de IJzerbedevaart van 1966 draagt hij de oude VOS-vlag naar de nieuwe toren.

In Kruibeke is de Amedee Verbruggenstraat naar hem genoemd.

1962   Overlijden te Apeldoorn van koningin Wilhelmina (82), koningin der Nederlanden van 1890 tot 1948. Zij trouwde met haar achterneef Hendrik von Mecklenburg-Schwerin. Uit dit huwelijk werd één dochter geboren, Juliana, die haar zal opvolgen.

1948   Overlijden te Gent van Dr. Gustaaf Doussy, Vlaams arts en activist. Na zijn studies aan de KULeuven zet hij zich in voor de vernederlandsing van het hoger en middelbaar onderwijs. Franstalig opgeleide Vlaamse intellectuelen, stelt Doussy, hebben het lastig om dicht bij het gewone volk te staan en samen met hen één Vlaams volk uit te maken.

Hij zet zich in voor de daensistische beweging en sticht in 1913 samen met Remi Vanderschelden het Vlaamse ziekenfonds Helpt Elkander. Doussy tekent in 1916 het manifest voor vernederlandsing van de Gentse universiteit en aanvaardt er in 1917 een functie als docent in de gynaecologie. Tegelijk is hij lid van de Raad van Vlaanderen.

In 1918 ontkomt Doussy naar Nederland. Hij wordt bij verstek veroordeeld tot 15 jaar dwangarbeid. In 1929 kan hij naar Kortrijk terugkeren. Daar is hij actief in sociale organisaties en werkt mee aan het vrijzinnige, Heel-Nederlandse tijdschrift De Nieuwe Voorpost. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is hij als dokter actief voor de weerstandsorganisatie Geheim Leger. In 1946 dient hij als verzetsman een genadeverzoek in voor de ter dood veroordeelde August Borms.

1936   Oprichting van de Vlaamse Arbeidsorde. Weinigen weten nog dat het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) over een eigen vakbond beschikte. Die was opgericht in samenwerking met Rex, maar de rexisten verdwenen er vrij snel uit. De leider van het syndicaat was Victor Leemans, de latere CVP-senator en voorzitter van het Europees Parlement. De ideologische basis van de Vlaamse Arbeidsorde was het christelijke solidarisme, het corporatisme en de volksverbondenheid. Arbeid wordt daarin als dienst aan de volksgemeenschap beschouwd.

Lady Astor (1879-1964)

1919   In het Britse parlement wordt de eerste vrouw gekozen: Lady Astor, eigenlijk een rijke Amerikaanse. Ze was getrouwd met Waldorf Astor, burggraaf van Astor. Een beroemde conversatie met Churchill: ‘Winston, als jij mijn man was, zou ik gif in je koffie doen.’ Churchill: ‘Mevrouw, als ik uw man was, dronk ik het met plezier op’.

1881   Geboorte te Wenen van Stefan Zweig, Oostenrijks-Joodse schrijver. De getalenteerde Zweig studeert germanistiek, kunstgeschiedenis en filosofie in Oostenrijk, Frankrijk en Duitsland. Die Welt von Gestern (De wereld van gisteren), de kort voor zijn zelfmoord in Rio de Janeiro geschreven autobiografie van Stefan Zweig, wordt gezien als een van de meest treffende en best geschreven tijdsbeelden van de periode 1900-1940.

Stefan Zweig (1881-1942)

1864   Slachtpartij van Sand Creek in Colorado. Een groep van ongeveer 800 Cheyennes begeeft zich onbewapend naar het legerkamp, vergezeld van hun vrouwen en kinderen, om over een vredesakkoord te onderhandelen. Op bevel van kolonel John Chivington, een gewezen methodistische dominee, worden ze allemaal vermoord en verminkt. De soldaten ‘versieren’ hun hoeden met menselijke lichaamsdelen, waaronder genitaliën. Die worden nadien tentoongesteld in het Apollo Theater en in de saloon van Denver. Chivington wordt er toe gedwongen ontslag te nemen uit het Amerikaanse leger, maar wordt niet gestraft voor zijn daden. Twee vermaarde films, Little Big Man (1970) en Soldier Blue (eveneens 1970) zijn aan deze tragedie gewijd.

1822   Geboorte van Nikolai Danilevski te Orjol, in een kozakkenfamilie. Hij was een Russisch socioloog, etnoloog, filosoof en historicus. Hij is bekend gebleven als theoreticus van de Pan-Slavische beweging (Rusland en Europa, 1865-1867). Zijn cyclische opvatting van de geschiedenis had een geweldige invloed op onder meer Arthur Moeller van den Bruck en Pitirim Sorokin.

1820   Geboorte in Barmen (nu Wuppertal), Noordrijn-Westfalen, van Friedrich Engels, Duits socialistisch filosoof en met Karl Marx de grondlegger van het communisme. In 1845 publiceert hij The Condition of the Working Class in England. Die kent hij goed, want zijn vader was eigenaar van een aantal grote textielfabrieken in Engeland en Duitsland. Tijdens hun gezamenlijk verblijf in Brussel schrijven Marx en Engels het Communistisch Manifest (1848). Dat komt tot stand in een herberg op de Grote Markt die daarna het Frans haute cuisine restaurant La Maison du Cygne wordt. Het levert dit etablissement, dat nog steeds bestaat, door de jaren heen ook een publiek van salonsocialisten op. Een gedenkplaat herinnert aan de redactie aldaar van het Communistisch Manifest.

1660   De Royal Society, de Britse academie voor wetenschappen, wordt opgericht na een voordracht van de architect en wetenschapper Christopher Wren, bouwmeester van onder meer de St. Paul’s Cathedral in Londen.