29 januari. Net binnen: opera van Venetië afgebrand

Elk jaar   In de Verenigde Staten Kansas Day, ter herinnering aan het toetreden van de staat Kansas tot de Unie van de Verenigde Staten van Amerika in 1861. Het is de 34ste staat.

1996   Het in 1793 gebouwde operagebouw van Venetië (Italië), La Fenice, wordt door een brand verwoest.

1993   Overlijden in Genk van Rita Demeester (46), Vlaamse schrijfster en pedagoge. In 1988 wint ze Den Gulden Engel (Prozaprijs van Dietsche Warande & Belfort) voor Mokum (later opgenomen in het werk Stampvoeten in het donker). Wat de start van een carrière lijkt, wordt door ziekte afgebroken.

1973   Een klungelige overval en een criminele primeur. Twee criminelen, Daan Denie uit Den Haag en Johan Brouwers uit Den Bosch, overvallen een postagentschap in een sigarenwinkel in ‘s Hertogenbosch. Ze kunnen 16 000 gulden bemachtigen en nemen de benen. De politie is het duo al snel op het spoor. En, kleine vergetelheid, hun vluchtauto komt snel zonder benzine te staan. Het duo verlaat de auto en loopt met een jerrycan naar een tankstation.

Ondertussen vindt de politie de auto. Dat het de auto van de overvallers is, blijkt meteen. Want, kleine vergetelheid, op de achterbank ligt de buit van de overval, open en bloot. Als de overvallers terugkeren van het tankstation zien ze agenten bij hun auto staan en nemen ze de benen. De dieven gijzelen een boerengezin in Enspijk (Gelderland). Het is de eerste niet-politieke gijzeling in Nederland. Het gebeuren loopt met een sisser af, zonder bloedvergieten. De beide misdadigers krijgen uiteindelijk 7 jaar cel.

Edmond Van Dieren (1879-1961)

1961   Overlijden in Brussel van Edmond Van Dieren, advocaat en Vlaams-nationaal politicus. Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog wordt hij krijgsgevangen genomen, maar kan in 1915 ontsnappen en zich via België en Nederland naar Engeland begeven, waar hij tot het einde van de oorlog voor de Engelse censuur werkt. Terug in Leuven stelt hij de vernieling vast van zijn huis, zijn bibliotheek en zijn dossiers. Hij moet van vooraf aan beginnen. Samen met Emiel Schiltz (oom van Hugo Schiltz) neemt hij de verdediging op zich van August Borms. En samen met Hendrik Picard die van Adiel Debeuckelaere, de leider van de geheime Frontbeweging. In 1921 is hij een van de sprekers op de eerste amnestiemeeting.

Van 1929 tot 1932 en van 1936 tot 1945 is hij onafhankelijk Vlaams-nationaal senator voor het arrondissement Mechelen-Turnhout. De onstuimige, levendige debater geniet een grote reputatie als humoristisch en sarcastisch redenaar, maar in zijn Vlaamse opvattingen is hij bijzonder gematigd en streeft naar een ‘Belgische oplossing’, ongeveer zoals later de Volksunie.

Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog staat Van Dieren op de lijst van ‘verdachte Belgen’ die moeten worden gedeporteerd. Hij ontsnapt eraan en protesteert hevig. In het Justitiepaleis ontmoet hij procureur-generaal Walter Ganshof van der Meersch, die hij (mede)verantwoordelijk acht voor de deportaties, en hij slaat hem in het publiek in het aangezicht. Ganshof waagt het niet Van Dieren te vervolgen.

Die blijft strikt buiten de collaboratie en verdedigt een aantal voor het Duitse krijgsgerecht gebrachte Belgen. Na de oorlog heft de Senaat zijn parlementaire onschendbaarheid op. Hij werd verdedigd door een politieke tegenstander, de CVP-senator August De Boodt. Hij wordt toch voor de krijgsraad gebracht. De beschuldiging luidt dat de kaakslag gegeven aan Ganshof van der Meersch een vorm van verklikking was geweest en dat hij de collaboratie had gesteund. Hij wordt veroordeeld tot acht jaar gevangenis, in beroep verminderd tot vijf jaar en nadien, omwille van een procedurefout, tot drie jaar. Uiteindelijk werd hij na een nieuwe procedurefout in november 1947 vrijgesproken, door het krijgshof te Luik nog wel. Intussen heeft Edmond Van Dieren wel anderhalf jaar in de gevangenis gezeten.

Van Dieren heeft het naoorlogse Vlaams-nationalisme mee uit het slop gehaald. In 1949 komt hij in Brussel op met een ‘Lijst Van Dieren’, verbonden aan die van de Vlaamse Concentratie. Een van de kandidaten is de latere Volksunie-voorzitter Frans van der Elst. De lijst behaalt 13 989 stemmen, maar geen verkozenen. In 1952 is Van Dieren betrokken bij de oprichting van de Vlaamse Volksbeweging (VVB). Van deze organisatie is hij tot 1954 bestuurslid. Daarna speelt hij geen belangrijke politieke rol meer. Na zijn overlijden wordt hem hulde gebracht op de plechtige openingszitting van het Vlaams Pleitgenootschap bij de balie te Brussel.

Germaine Greer (°1939)

1939   Geboorte in Melbourne (Australië) van Germaine Greer, schrijfster, literatuurwetenschapster en feministe. Ze schreef onder meer The female eunuch, The change, Sex and destiny. Verder noemt ze zichzelf een ‘katholieke atheïste’. Eén van haar meest omstreden werken (The beautiful boy) is een boek met erotische foto’s van mannelijke, puberterende tieners. Haar voorlopig laatste: On Rape (2018). Ze werd zelf verkracht toen ze 19 was. Ze heeft niet veel op met mannelijke aanhangers van het feminisme: ‘Bewaar vrouwen voor hun “beschermers”‘. Ze was hoogleraar literatuurwetenschappen aan de Universiteit van Warwick (Engeland) en hoogleraar aan het uitsluitend voor vrouwen toegankelijke Newnham College van de Universiteit van Cambridge.

1921   De geallieerden worden het eens over de omvang van de herstelbetalingen die Duitsland moet voldoen voor de schade van de Eerste Wereldoorlog (1914-18): 269 miljard goudmark, een bedrag dat de Duitse economie wurgt en het pad effent voor Adolf Hitler. 

1910   Eerste Groot-Nederlands Studentencongres in Antwerpen. Het begin van een lange reeks. De Vlaamse studentenkring van de Rijkshogere Handelsschool te Antwerpen viert haar 25ste verjaardag en organiseert ter ere van dit vijfde lustrum een congres voor studenten uit de Nederlanden. Hier komt nauwe samenwerking tussen de Vlaamse en Nederlandse studentenorganisaties tot stand: het Algemeen Nederlands Studentenverbond (ANSV) wordt opgericht met als doel ‘de toenadering tussen de studerenden van den Nederlandse stam aan inrichtingen van Hoger Onderwijs te bevorderen’.

Ernst Moritz Arndt (1769-1860)

1860   Overlijden in Bonn van de Duitse schrijver Ernst Moritz Arndt, Duits schrijver, historicus en vrijheidsstrijder. Tijdens de napoleontische oorlogen roept hij het Duitse volk op tot verzet tegen de Franse bezetting en neemt daarbij grote risico’s. Nadien ijvert hij voor de eenmaking van Duitsland en zetelt hij als afgevaardigde in het Frankfurter Parlement. Arndt was hoogleraar geschiedenis, eerst aan de universiteit van Greifswald, daarna aan die van Bonn.

1635   Een aantal Parijse auteurs komt regelmatig samen, wat de Franse staatsman kardinaal Richelieu wantrouwig maakt, want hij heeft er geen controle over. Daarom besluit hij deze auteurs te verenigen in een Academie, waarvan hij de ‘beschermheer’ wordt. Twee weken later al wordt de stichtingsakte van de Académie Française officieel ondertekend door koning Lodewijk XIII.