6 oktober. Net binnen: Franse maarschalk start slachting in Haïti

Wikimedia Commons/Beeld en Geluid Wiki

Meta de Vries (1941-2011)

2011   Overlijden in Leusden (Utrecht) van de presentatrice, columniste en jazzzangeres Meta de Vries, bekend om haar fluwelen stem. Ze begon als omroepster bij de AVRO. Ze was de eerste vrouwelijke diskjockey bij de Nederlandse publieke omroep. Op de radio was ze te horen in Juist op zondag, Blues, ballads en beat, Muziek met Meta, enz. Ze schreef zelf musicals. Van opleiding was ze kleuterleidster.

1981   In Caïro wordt de Egyptische president Anwar Sadat door moslim-fundamentalistische militairen neergeschoten tijdens een militaire parade. Hij sloot als president vrede met het Israël van premier Menachem Begin en kreeg samen met hem de Nobelprijs voor de Vrede 1978.

1973   Start van de Yom Kippoeroorlog. Egypte en Syrië vallen in een gecoördineerde actie Israël aan op de dag dat het belangrijkste Joodse religieuze feest wordt gevierd.

1960   In Steenvoorde (Frans-Vlaanderen) overlijdt de Frans-Vlaamse schrijver Renaat Despicht, Hij was de eerste hoogleraar Nederlands aan de Katholieke Universiteit Rijsel.

Britt Ekland (°1942)

1942   Geboorte in Stockholm van de Zweedse actrice Britt Ekland, geboren Britt-Marie Eklund. Bekend van films als The man with the golden gun, The wicker man, Get Carter, The double man, The ultimate thrill, Cold heat, enz.

1931   Joris van Severen kondigt op het gouwbestuur van het KVNV de stichting van het Verdinaso aan, het Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen.

1914   Geboorte in Larvik van Thor Heyerdahl, Noors antropoloog, schrijver en wereldreiziger. Hij toonde met een aantal bijzondere en opvallende zeereizen aan dat vertegenwoordigers van oude culturen al met elkaar in contact kunnen zijn geweest, zoals de eskimo’s en de indianen. Zo stak hij in 1947 met een nagebouwd Inka-vlot (Kon-Tiki) de Stille Oceaan over van Peru naar Polynesië, en voer met de papyrusboot Ra over de Atlantische Oceaan van Marokko naar Amerika in 1969-1970. Hij overleed in 2002 aan een hersentumor.

August Beernaert (1829-1912)

1912   Overlijden in Luzern (Zwitserland), tijdens een bijeenkomst van de Interparlementaire Unie, van August Beernaert, Vlaams katholiek staatsman en mensenrechtenactivist. Nobelprijs voor de Vrede 1909. Hij was de laatste Belgische premier geboren tijdens het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Na middelbaar onderwijs in de huiskring behaalt hij in 1850 als 21-jarige aan de KU Leuven met de grootste onderscheiding het doctoraat in de rechten, studeert nog verder in Parijs, Bonn en Heidelberg en vestigt zich in 1853 als advocaat te Brussel. Hij maakt carrière binnen de katholieke partij en wordt in 1873 minister van Openbare Werken. Van 1884 tot 1894 is Beernaert premier en minister van Financiën. Tijdens die tien jaar werd, vooral door zijn toedoen, de eerste sociale wetgeving en het algemeen meervoudig stemrecht voor mannen ingevoerd. Beernaert wil dat meteen ook aan de vrouwen toekennen, maar krijgt daarvoor onvoldoende steun. Van 1874 tot zijn dood is Beernaert volksvertegenwoordiger en van 1895 tot 1900 voorzitter van de Kamer.

Vanaf 1896 is Beernaert actief in de Interparlementaire Unie, waar hij zich bijzonder voor de vrede inzet. Hij vertegenwoordigde België op de Haagse Vredesconferenties van 1899 en 1907 en spande zich in zijn laatste levensjaren rusteloos in voor de eenmaking van het internationaal recht en voor de beperking van de bewapening. Daarom werd hem in 1909 de Nobelprijs voor de Vrede toegekend.

Beernaert veroordeelt principieel de miskenning van het Nederlands in België vanaf 1830. Hij noemt die een ‘schreeuwende onrechtvaardigheid’ en acht de verfranste leidende standen in Vlaanderen daarvoor verantwoordelijk. Toch begrijpt Beernaert niet altijd de gegrondheid van de Vlaamse grieven en wordt hij vooral gemotiveerd door de zorg om het voortbestaan van België, gebaseerd op rechtvaardigheid en wederzijds begrip tussen Walen en Vlamingen. Regelmatig oefent hij enige druk uit ten gunste van de toepassing van de taalwetten of drukt symbolische gelijkheidsmaatregelen door zoals het tweetalig maken van bankbiljetten, munten en postzegels.

Als Edward Coremans in 1903-1904, na eerdere pogingen, in de Kamer opnieuw het voorstel indient, om de wet van 1883 op het taalgebruik in het middelbaar onderwijs ook tot het katholiek onderwijs uit te breiden, wijst Beernaert samen met Charles Woeste, dat voorstel af. Ook de vernederlandsing van de Gentse universiteit wordt door hetzelfde tweetal weggewuifd.

In 1905 lanceert de Brusselse schrijver Eugène Baie (1874-1964) met succes de idee van een Entente Hollando-Belge. Beernaert wordt de Belgische voorzitter van de daaruit ontstane ‘Nederlandsch-Belgische Commissie ter bestudering van de economische vraagstukken, rakende de belangen van beide landen’. In die commissie zitten echter ‘toevallig’ geen Vlaamsgezinden. Pas na Vlaams protest en na aandringen van de Nederlandse voorman van het Algemeen-Nederlands Verbond, Hermanus Kiewiet de Jonge, worden enkele flaminganten opgenomen. Begin november 1907 zit Beernaert de eerste bijeenkomst van die Nederlands-Belgische Commissie voor en verwijst in zijn openingsrede naar de oude, verenigde Nederlanden. Maar ook hier, stelt historicus Reginald de Schrijver, is ‘de Belgische politicus en Franstalige adoptief-Brusselaar aan het woord’.

1885   Geboorte in Lorient (Bretagne) van kolonel François de La Rocque. Oprichter en voorman van de in 1931 opgerichte Croix-de-Feu-beweging, vervolgens van de Franse Sociale Partij (PSF), organisaties die men in de typologie van de Conservatieve Revolutie (Armin Mohler) als ‘jong-conservatief’ kan bestempelen. Hij wordt wegens verzetsactiviteiten in 1943 door de Gestapo naar Duitsland gedeporteerd. Hij overleeft alles, kan terugkeren naar Frankrijk, en wordt daar van 8 mei tot 31 december 1945 in de gevangenis opgesloten in het raam van de repressie.

1845   De toekomstige filosoof Ernest Renan, dan 23 jaar, noteert dat hij ‘alle vertrouwen heeft verloren in deze abstracte metafysica die beweert een wetenschap te zijn die losstaat van andere wetenschappen’. Hij daalt voor de laatste keer de trappen van het Séminaire de Saint-Sulpice af en gaat zijn eigen weg.

1819   Geboorte in Loenen (Gelderland) van de ondernemer Willem A. Scholten. Hij wordt beschouwd als de eerste landbouw-industrieel ter wereld. Hij sticht zo’n 24 fabrieken in binnen- en buitenland voor de productie van aardappelmeel, aardappelmoutwijn, strokarton, suiker en turfstrooisel. Mededirecteur en grootaandeelhouder van de Nederlands-Amerikaanse Stoomvaart-Maatschappij (later Holland-Amerika Lijn). In 1889 schenkt hij de stad Groningen een kinderziekenhuis. Hij overlijdt in 1892 op de leeftijd van 72.

1802   Maarschalk Rochambeau, door Napoleon belast met het neerslaan van de opstand van de zwarte slaven van Haïti, waarvan de onderdrukking tot de dood van bijna 350 000 Haïtianen leidt, schrijft aan een van zijn ondergeschikten: ‘Ik stuur u een detachement van 150 mannen, vergezeld van 28 buldoggen […] Ik hoef u er niet aan te herinneren dat er geen rantsoenen zijn toegekend voor de honden. U zult ze de zwarten te eten geven’.