7 november. Net binnen: Hans Janmaat richt Centrumdemocraten op: ‘Nederland is vol’

1984   Oprichting van de Centrumdemocraten (CD) door Hans Janmaat (1934-2002) die in de Tweede Kamer zat voor de Centrumpartij. In 1986 mislukt een fusiepoging met de Centrumpartij en gaat bij de verkiezingen de enige zetel verloren. Bij de volgende stembusgang in 1989 wint Janmaat zijn zetel terug. In 1994 is de partij al goed voor drie zetels. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1990 behalen de CD zetels in de gemeenteraden van enkele grote steden. De groei gaat verder en in 1994 weet de partij in 38 steden en gemeenten een of meer raadszetels te veroveren. De Centrumdemocraten zijn fel gekant tegen de toenemende migratie van allochtonen en willen vooral de illegalen ‘remigreren’. De ‘multiculturele samenleving’ en dispariteit worden strikt afgewezen. Bekende slogans uit die tijd zijn ‘Nederland voor de Nederlanders’ en ‘Nederland is vol’. Met het overlijden van Hans Janmaat in 2002 komt er een einde aan de partij. Het gedachtegoed van de CD vinden we vanaf 2005 terug bij onder meer de Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders. Die zal in 2020 in de Kamer 24 zetels behalen.

1971   De langzame keerwending. De regering Eyskens-Cools komt voor haar geplande grondwetsherziening niet aan de vereiste tweederde meerderheid en neemt haar toevlucht tot vervroegde verkiezingen op 7 november 1971. Het draait helemaal anders uit en wordt een bittere telleurstelling voor Gaston Eyskens (CVP) en André Cools (PS): het zijn de federalistische partijen die versterkt uit de

verkiezingen komen. De Volksunie stijgt van 9,79% naar 11,11%, wat echter slechts één Kamerzetel extra oplevert. Maar het kartel FDF-Rassemblement Wallon stijgt van 5,90% naar 11,23%, goed voor 24 zetels. In Wallonië is dat 20% van de stemmen. Te begrijpen dat een woordvoerder van het RW enthousiast stelt dat ‘het federalisme voor morgen is’.

Dat is dan weer te enthousiast.

1928   Tien jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog waarin het taalprobleem in het Belgisch leger pijnlijk duidelijk was geworden en doden had veroorzaakt, krijgen we door een nieuwe wet eindelijk eentalige eenheden in het Belgische leger. De debatten rond de taalwet duren 25 zittingen, waarbij in totaal 116 uur wordt gesproken. Daarmee is niet meer dan een begin gemaakt. De taalwet wordt op felle kritiek onthaald omdat ze halfslachtig is en aarzelt tussen tweetaligheid en eentaligheid.

1921   In Rome wordt de Partito Nazionale Fascista (PNF) gesticht, twee jaar nadat Benito Mussolini op een bijeenkomst van oud-strijders in Milaan, Piazza di San Sepolcro, zijn Fasci italiani di combattimento had opgezet.

1917   Profiterend van een tijdelijke afwezigheid van premier Alexander Kerenski belegeren de matrozen van de kruiser Aurora het Winterpaleis in Sint-Petersburg. Lenin en Trotski (die die dag verjaart, zie hieronder) installeren er een bolsjewistische dictatuur. Dit is het begin van de Oktoberrevolutie die tot een communistisch regime over heel Rusland zal leiden.

Konrad Lorenz en Niko Tinbergen in 1978

1903    Geboorte in Altenberg, nabij Wenen, van Konrad Lorenz, etholoog. Dat is een andere term voor gedragsbioloog, Lorenz was grondlegger van die discipline. Hij begon met het bestuderen van het instinctief gedrag bij dieren. In 1939 wordt hij tot hoogleraar psychologie benoemd aan de Immanuel Kant-universiteit van Königsberg (Oost-Pruisen, nu Kaliningrad). Een jaar later wordt hij opgeroepen om als geneesheer te dienen in het Duitse leger. Op het einde van de oorlog (1944) wordt hij krijgsgevangen genomen door de Sovjets en naar een kamp gestuurd. Het duurt tot 1948 voordat hij door het Rode Leger wordt vrijgelaten.

Hij keert terug naar Wenen waar hij in 1949, met hulp van de Oostenrijkse Academie voor Wetenschappen, in Altenberg een ethologisch instituut mag oprichten. Vanaf 1961 is hij directeur bij het Max-Planck-Instituut. In 1973 ontvangt Lorenz hiervoor samen met Karl von Frisch en Niko Tinbergen de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde.

Door jarenlange observatie van dieren bewees Lorenz dat wat voorgeprogrammeerd zit in het genetisch materiaal van het dier een biologisch gestuurd hechtingsmechanisme is dat door een inwendige klok in actie wordt gesteld. Dit hechtingsmechanisme zien we bij heel wat levende wezens. Zo kan bijvoorbeeld een hond die voor zijn vierde maand niet in contact met mensen komt niet meer gedomesticeerd worden.

In het Nederlands vertaalde werken van Lorenz zijn Ik sprak met viervoeters, vogels en vissen (1949), Mens en hond (1950), Over agressie bij dier en mens (1965) en De acht doodzonden van de beschaafde mensheid (1973), zijn meest gelezen boek.

Trotski, Stalin en Boekharin dragen de kist van Felix Djerzinski bij diens begrafenis

1879   Geboorte in Janivka (Rusland) van Lev Trotski als Lev Davidovitsj Bronstein, (Russisch: Лев Давидович Бронштейн), Russisch marxistisch revolutionair en theoreticus van het communisme. Hij wordt een vooraanstaand Sovjet-politicus, stichter en eerste leider van het Rode Leger. Na hevige concurrentie met Stalin om de leiding van de Sovjet-Unie wordt hij verbannen. Op 21 augustus 1940 wordt hij in zijn huis in Coyoacán (zuiden van Mexico-Stad) met een pikhouweel de schedel ineengeslagen door een geheim agent van Stalin. Hij sterft een dag later. De Spaanse moordenaar deed zich voor als ‘Jacques Mornard’, een Belgische journalist.

1872    De tweemaster Marie Celeste verlaat de haven van New York voor Genua in Italië. Een maand later wordt het schip aangetroffen midden in de Atlantische Oceaan, in perfecte toestand, maar met niemand aan boord. Het raadsel is nooit opgelost.

1847   In Brussel wordt de Association démocratique opgericht, een verenging van allerlei radicalen, gaande van linkse liberalen tot revolutionaire socialisten. Voorzitter wordt Lucien Jottrand en ondervoorzitter… Karl Marx.

1659   Frankrijk doet weer aan gebiedsuitbreiding ten nadele van de Nederlanden. De Franse grens schuift weer gevoelig op naar het noorden door de ondertekening van het Verdrag der Pyreneeën tussen Frankrijk en Spanje. Wij betalen het gelag: Spanje staat Artesië af, toch een van de Zeventien Provincies, en ook een aantal steden in Vlaanderen, Henegouwen, Namen en Luxemburg gaan naar Lodewijk XIV.

Cornelis Drebbel (1572-1633)

1631   Overlijden in Londen van Cornelis Jacobsz. Drebbel (59) werktuigkundige en uitvinder, pionier op het gebied van meet- en regeltechniek, geboren in Alkmaar (Noord-Holland). Hij is de ontwerper van het eerste gedocumenteerde vaartuig dat zich werkelijk onder water voortbewoog. Tussen 1620 en 1624 nam Drebbel proefnemingen met een onderzeeboot op de Theems. Voortbewogen door enkele roeiers heeft dit vaartuig daadwerkelijk een aanzienlijke afstand onder water afgelegd, op dieptes variërend tussen vier en vijf meter. Er zijn drie prototypes gebouwd en getest die tot drie uur onder water konden blijven. Hoewel het bestaan van zuurstof en kooldioxide nog onbekend was, is Drebbel in staat geweest zijn alchemistische kennis te gebruiken voor het maken van een toestel dat kooldioxide afving en zuurstof afgaf. Het bleef bij tests. Hoewel ze geslaagd waren, zijn de uitvindingen van Cornelis Drebbel nooit in (oorlogs)praktijk toegepast.