Amerikaanse Jack the Ripper in docu en fictie

‘We serial killers are your sons, we are your husbands, we are everywhere.’ Aan het woord is Ted Bundy, een knappe, welbespraakte jongeman, dikwijls babysitter voor zijn halfbroers en -zussen. Ted was een goede en populaire leerling, dol op skiën en in 1965 ging hij na ‘high school’ Chinees studeren. In 1969 leert hij Elizabeth Kloepfer kennen en helpt haar met de opvoeding van haar dochtertje Molly.

Mensenlevens gered

In 1970 begon Bundy aan zijn studie Psychologie. Hij was erg geliefd bij zijn docenten. In 1971 werkte hij bij een telefonische hulpdienst, samen met beginnend schrijfster Ann Rule. Rule en Bundy boden mensen in psychische nood een luisterend oor en hebben zo mensenlevens gered. Ann nam soms haar hond mee naar het werk. Die had het duidelijk niet voor Bundy: hij zette zijn nekhaar overeind en begon telkens te grommen.

‘Man is not truly one, but two’

Hogergenoemde dames, Elizabeth Kloepfer en Ann Rule hebben tot hun grote verbazing kunnen ervaren wat schrijver Robert Louis Stevenson al in 1886 wist in zijn roman De zonderlinge geschiedenis van Dr. Jekyll & Mr. Hyde: ‘Man is not truly one, but two.’ De rustige Ted was in hun gezelschap een charmante Dr Jekyll die geregeld transformeerde tot een beestachtige Mr Hyde.

Ze schreven er boeken over: respectievelijk The Phantom Prince: My Life with Ted Bundy (als Elizabeth Kendall) en The Stranger Beside Me (vertaald als Mijn vriend de seriemoordenaar). Carole Ann Boone, Bundy’s latere echtgenote, schreef geen boek maar liet zich wel interviewen over haar gevangenishuwelijk en slaagde erin om de streng bewaakte Bundy toch dochter Rose te laten verwekken.

Ted viel op jonge vrouwen, meestal studentes met hun haar in een middenscheiding. Hij lokte hen in zijn Volkswagen Kever, tot 2015 tentoongesteld in het National Museum of Crime in Washington DC.

Meestermanipulator

De vrouwen die hij aansprak probeerde hij met een smoesje in zijn auto te krijgen. Zij die het overleefden beschreven Bundy als een knappe man in witte kleding met donker haar en zijn arm in een mitella. Daarmee veinsde hij hulp te kunnen gebruiken, een truc die ook Tim Krabbés seriemoordenaar toepast in zijn boek Het Gouden Ei(1984) en de twee verfilmingen ervan.

Eenmaal in zijn Volkswagen werden ze bewusteloos geslagen, geboeid en meegenomen. Om zijn slachtoffers te kunnen vervoeren haalde hij de passagiersstoel uit zijn auto. Van enkele slachtoffers werden alleen maar met een stomp voorwerp zwaar toegetakelde schedels gevonden, nooit schotwonden. Zo konden er geen vingerafdrukken gevonden worden op wapens. DNA-onderzoek bestond toen nog niet.

Wanneer slachtoffers sneller werden gevonden, vertoonden de lichamen behalve schedelletsels ook sporen van wurging en verkrachting. Minstens zes slachtoffers werden onthoofd; de hoofden bewaarde hij in zijn appartement. Vlak voor zijn terechtstelling gaf Bundy toe necrofiel te zijn. Dertig moorden bekende deze gewiekste ladykiller, die zelf liet doorschemeren dat het er wellicht honderd waren. Dat kon niet verhinderen dat talrijke vrouwelijke groupies Ted adoreerden, zoals bij Charles Manson of Richard Ramirez, de Night Stalker. Op Netflix zie je dat in de vierdelige docuserie Night Stalker: The Hunt for a Serial Killer het Bundy-achtig charisma naar de jaren 80 werd getransponeerd: ‘Ramirez leek wel een latinoversie, maar dan met een pentagram op zijn hand, rotte tanden en de stank van een geit.’ Waarom sommige vrouwen vallen voor ‘a piece of garbage in the shape of a human being’ blijft tot op vandaag een raadsel.

De Amerikaanse Jack the Ripper

Bundy’s moordterreur tijdens de jaren 70, het hoogtepunt van ‘women’s lib’, groeide uit tot een mediasensatie. Plotseling werd het fenomeen van de seriemoordenaar een nieuwe, akelige realiteit met Charles Manson, Son of Sam en de Hillside Strangler als kwaadaardige demonen die er dikwijls ‘oh zo normaal’ uitzagen. Zoals John Wayne Gacy, de clown die op feestjes kinderen vermaakte. Tot men 33 jongenslijkjes in zijn kruipkelder vond. Die Gacy is de  protagonist in een drietal series: The Killer Clown, John Wayne Gacy: Documentary behind the Serial Killer en Gacy: The Crawl Space.

Bundy was echter de absolute nummer 1 in het mediacircus, de Amerikaanse Jack the Ripper. Vooral toen hij besliste zichzelf te verdedigen en twee keer wist te ontsnappen: een eerste keer 6 dagen. Ter vergelijking, Dutroux wist op 23 april 1998 vier uur te ontsnappen en het land stond al in rep en roer. Bundy’s tweede uitbraak duurde 46 dagen en resulteerde in zijn gruwelijkste slachtpartij, die in de Chi-Omega meisjespeda en in de moord op de 12-jarige Kimberly Leach, waarvoor hij dan uiteindelijk ter dood veroordeeld is. Het meest romantische huwelijk in een rechtszaal sloot beklaagde/verdediger Bundy met Carole Ann Boone, zoals blijkt uit deze archiefbeelden van 1980.

Burn, Bundy, Burn

Na bijna tien jaar op ‘Death Row’ werd Bundy op 24 januari 1989 door een vrouwelijke beul geëxecuteerd op de elektrische stoel, terwijl men buiten ‘Burn, Bundy, Burn’ scandeerde, en slogans als ‘It’s Fryday, Ted’. Het ultieme bewijs om hem ter dood te veroordelen waren de bijtwonden in de lichamen van de slachtoffers die overeenkwamen met Bundy´s gebit. Rechter Edward Cowart, die hem veroordeelde, noemde Bundy ‘Buitensporig slecht, stuitend kwaadaardig en walgelijk’.

Dat werd dan ook de titel van de film die documentairemaker Joe Berlinger maakte over Amerika’s meest iconische seriemoordenaar: Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile (2019) met in de hoofdrol Zac Efron. Berlinger is vooral bekend van de documentairereeks Paradise Lost over de moord op drie kinderen in Arkansas en de drie mannen die daar ten onrechte voor veroordeeld werden. Momenteel kan je zijn serie The Vanishing at the Cecil Hotel zien, over hét internetmysterie van 2013: de verdwijning van de Canadese Elisa Lam.

Voor de dertigste verjaardag van Bundy’s executie krijg je nu op Netflix eerst de vierdelige docuseries Conversations with a Killer: The Ted Bundy Tapes (2019) als perfecte introductie voor de fictiefilm met Zac Efron allebei door Berlinger geregisseerd.

Prince Charming

Berlingers speelfilm is gebaseerd op hogergenoemde memoires van Elizabeth Kloepfer, The Phantom Prince en heeft een interessant uitgangspunt. Het verhaal wordt niet verteld vanuit het perspectief van Bundy, zoals in een vijftal andere Bundy-films zoals The Stranger Beside Me met Billy Campbell en Barbara Hershey als Ann Rule en The Deliberate Stranger met Mark Harmon.

In Berlingers controversiële Bundy-film bekijken we alles vanuit het gezichtspunt van Elizabeth — Liz — Kloepfer (Lily Collins). Bundy ontmoet haar in 1969 en al gauw trekt hij bij haar en dochtertje Molly in. Zelfs wanneer jonge vrouwen in de omgeving verdwijnen, blijven Liz, maar ook Carol Anne Boone, Bundy’s echtgenote, hem als een ‘prince charming’ zien. De brutale geweldsscènes blijven buiten beeld en de rechtbankscènes met rechter Edward Cowart  (John Malkovich) vormen de kern van een film die volgens sommigen een te geromantiseerd beeld ophangt van een narcistische psychopaat met Papillon als lievelingsliteratuur. Hier is Ted niet de man die ineens niet meer in bed naast Liz ligt, maar met haar dochtertje verdwenen is om … in keukenschort spek en eieren met pannenkoeken te bakken.

Door Bundy werd de kennis over seriemoordenaars aanzienlijk genuanceerd. Na zijn arrestatie gingen psychologen en profilers er zich eind jaren 70 op toeleggen. Daarover gaat het volgende week met als uitgangspunt de beste tv-serie ooit gemaakt: Mindhunters.