Apologie van een oudere dame

Er staat wel vaker onzin in De Morgen, maar een interessant dieptepunt vormde een column van Elke Neuville met de omslachtige titel Mijn top drie van namen bestaat uit slechts drie letters. Zijn top drie uit 24 alternatieven die ik nog niet zou overwegen voor onze hond (online op 9 februari jongstleden).
Het stuk gaat over de naamgeving van de nog ongeboren dochter van de schrijfster, die zij Mia wil noemen, een naam die de verwekker dan weer dwangmatig associeert met Mia Doornaert. De moeder wint en het kind wordt Mia genoemd, ook al deelt ze zijn weerzin jegens de ‘barones op leeftijd’.
Alles bij elkaar is dit proza dus de geaborteerde beschrijving van een zoet familietafereeltje: het bestaat uit niets anders dan het vernederen, beschimpen en belachelijk maken van ‘Dame Doornaert’.

Toen Mia Doornaert anderhalf jaar geleden werd voorgedragen als nieuwe voorzitster van het Vlaams Fonds voor de Letteren ontstond er in literaire kring grote commotie over een procedurefout die was gemaakt. Bij Shakespeare meent Hamlet abusievelijk dat Claudius zich achter een wandtapijt schuilhoudt: hij steekt zijn mes dwars door het kunstwerk en doodt zo Polonius. Het zal mij niet overkomen, ik ben nogal goed in het herkennen van ware beweegredenen. Uit de ijver waarmee sommige schrijvers haar aanvielen, bleek meteen dat de bobbel achter die procedurefout niets anders dan ideologische afkeer was. De meeste schrijvers zijn namelijk links en deze aspirant-voorzitster wordt als rechts beschouwd. Ik ben er tamelijk zeker van dat die procedurefout in het geval van bijvoorbeeld een Groene kandidaat met de mantel der liefde was bedekt.

Is Mia Doornaert ‘rechts’, en zo ja, wat betekent dat dan?
Om te beginnen is Mia Doornaert nogal briljant. Ze studeerde op haar zestiende al klassieke filologie in Leuven en leerde en passant ook Arabisch. In een periode waarin de grootmoeders en moeders van de thans in onze pers schrijvende vrouwen nog aan huis en haard waren gekluisterd, was Mia Doornaert al een monument van vrouwenemancipatie. Ze heeft als columniste bij De Standaard nooit anders gedaan dan pleiten voor emancipatie en vrouwenrechten; ze heeft in het kader van de volksverheffing altijd gepleit voor onderwijs als de toegangspoort tot de grote wereld en voor het gebruik van Nederlands in plaats van een of ander modderig dialect. Ze waarschuwde al voor de politieke islam toen menigeen ter linkerzijde, zwelgend in abstract medelijden, dat nog als racistisch beschouwde. Het lijkt me alles bij elkaar eerlijk gezegd nogal links.

Wanneer Mia Doornaert wordt aangevallen, wordt ze steevast ‘de barones’ genoemd, alsof de haar geschonken titel enige relevantie zou hebben (tenzij je natuurlijk een voorstander bent van het guillotineren van de adel omdat die het onuitstaanbare feit symboliseert dat mensen verschillend zijn).
Het tegenwoordige links — ik spreek hier als ouwe sociaaldemocraat — buigt zich in diepe sentimentaliteit over alle denkbare slachtoffers, behalve de slachtoffers die het zelf maakt.

Ik weet niet wie Elke Neuville is. Misschien heeft ze belangrijke gedachten in belangrijke boeken opgeschreven. In elk geval is ze moeder. Wat, vroeg ik mij af, bezielt een vrouw die een kind heeft gekregen over dat kind een column te schrijven die geen andere bedoeling heeft dan een vrouw van vierenzeventig te kleineren en pijn te doen? Mia Doornaert is namelijk, behalve een bejaarde barones, ook de ‘pompeuze naamgenote’ van het dochtertje, de ‘pedante patroonheilige’ van het Vlaams Fonds voor de Letteren — en een ‘oud wijf’.

Dat Mia Doornaert vierenzeventig is heeft in dit verband weinig belang, al maakt het de grofheid van mevrouw Neuville extra pijnlijk. Maar belangrijk is wel dit: de columniste kakt op een vrouw die de weg heeft gebaand voor haar en al die andere tegenwoordig in de krant schrijvende vrouwen. Mia Doornaert verdient hoogachting en bewondering, ook van degenen die het soms met haar oneens zijn, in plaats van dit infantiele en beledigende geschimp.