Hoge Raad voor Financiën steekt de kop in het zand

Op zaterdag 31 maart 2018 publiceerde de Hoge Raad voor Financiën, afdeling Financieringsbehoeften van de overheid (HRF) haar jaarlijks advies Begrotingsproject ter voorbereiding van het stabiliteitsprogramma. In België en elders worden zelden officiële rapporten gepubliceerd op een zaterdag, maar de HRF slaagt daar al twee jaar na mekaar in, in 2017 zelfs op 1 april.

Eind april moet België zijn stabiliteitsprogramma indienen bij de EU. Op 20 april heeft het kernkabinet bepaald dat het overeenkomstig de aanbevelingen van de HRF een structureel evenwicht tegen 2020 wil bereiken. Pas na de paasvakantie is het overleg tussen de entiteiten gestart over de verdeling van de inspanning. In zulk strak tijdkader is het bereiken van een akkoord tussen alle entiteiten over de verdeling van de inspanning gekkenwerk, maar dit ter zijde.

Show me the money

Na de euforie over begrotingsjaar 2017 werpt de Hoge Raad, op basis van berekeningen van het Federaal Planbureau licht op de harde realiteit.  De spectaculaire verbetering van het nominaal vorderingensaldo in 2017 t.o.v. 2016 met 1,5 %-punten van het bbp, zal worden gevolgd door een verslechtering van het nominaal en structureel vorderingensaldo bij constant beleid.[1] Er zullen aanzienlijke saneringsinspanningen nodig zijn om de beoogde doelstellingen te bereiken.

In %-punten van het BBP

(a)We vermelden enkel het eerste aanbevolen traject weerhouden door de HRF. Het tweede traject verdeelt de inspanning 2019-2020 evenredig (0,375 % in beide jaren).

(b)Hierbij wordt ervan uitgegaan dat structureel vorderingensaldo in 2017 -1% van het bbp bedroeg. Het is waarschijnlijk dat dit in de EU-definitie hoger zal zijn (1,2 %).

De spontane verslechtering van het structureel tekort bij constant beleid is grotendeels het gevolg van de budgettair niet volledig gedekte tax shift.

Begroting in evenwicht

Voor 2018 gaat de HRF er gemakkelijkheid halve van uit dat de structurele verbetering van 0,25 % punten van het bbp opgenomen in het ontwerpbegrotingsplan 2018 zoals ingediend bij de EU-Commissie in oktober 2017, ook wordt gerealiseerd. Het HRF-advies werd opgesteld voor de begrotingscontrole 2018. Het getuigt van weinig realiteitszin om ervan uit te gaan dat er een saneringsinspanning van 0,69 %-punten van het BBP zal worden gerealiseerd in 2018, ook al is daar geen spoor van terug te vinden noch in de initiële begroting 2018, noch in de federale begrotingscontrole 2018.

Ook voor 2019 zal zeer waarschijnlijk het voluntarisme qua doelstelling los staan van daadkracht inzake saneringsmaatregelen. Een structureel evenwicht in 2020 is dan onwaarschijnlijk.

De HRF vervult zijn rol van ‘fiscal council’ met de Belgische slag, eender machinaal, zonder veel overtuiging en zonder politieke golven te veroorzaken.

[1] Grotendeels gelokaliseerd bij entiteit I (= federale overheid + sociale zekerheid).