Beste Tom Naegels,

Ik hou wel van ironie: ik ben ooit beginnen te schrijven voor Doorbraak doordat ik er, op suggestie van een van de beschaafde mensen die daar wel eens publiceren, een stukje aanbood dat door De Standaard niet interessant genoeg werd bevonden. Of ze zagen er geen echte opinie in, dat kan ook. Voor Doorbraak was het stukje wel goed genoeg.

Dat stukje werd al snel een hele reeks, die reeks werd een boekje – Een boekje troost, meer bepaald – en na afloop van de reeks mocht ik stukken blijven schrijven voor Doorbraak, over boeken van vreemde origine. Ik mocht zelf kiezen over welke boeken ik het wou hebben. Niemand moeit zich verder met die stukken. De boeken waarover ik het heb hoeven zelfs niet bij een Vlaamse of Nederlandse uitgever te zijn gepubliceerd. In de wereld van de boekenbijlagen die ik toch een beetje ken, is dat du jamais vu. Onze boekenbijlagen zijn verworden tot reclamefolders van uitgeverijen vind ik. Ironisch dat dat bij Doorbraak niet het geval is. (En wanneer de website eens reclame maakt voor een boek van de eigen uitgeverij, zegt ze dat gewoon. Heerlijk helder, toch?)

Een open riool

Ik geef toe, beste Tom, het verlangen om gezien te worden is ook mij niet vreemd. Ik werd door nogal wat mensen aangesproken toen ik voor Doorbraak begon te schrijven: of ik wel goed bij mijn verstand was. Of ik dan achter die links-kosmopolitische façade van mij een rechtse flamingant was? Las ik wel eens stukken op Doorbraak? Wist ik wel dat Tom Lanoye de website een open riool vond? Natuurlijk wist ik dat: ik lees Humo al decennia.

Ik geef nog toe, Tom: ik heb Doorbraak lang niet zo goed bestudeerd als jij dat gedaan hebt voor je stuk. Maar ik voel me eerlijk gezegd wel wat verwaarloosd in je analyse. Ik bedoel: ik vind mijzelf niet meteen terug in de twee flanken die je ontwaart in het riool van Lanoye. Ik reken mezelf noch tot de club van de ‘beschaafde, oudere heren die genieten van dure wijn en het hoofd schudden over de naïviteit van de jeugd’ noch tot die van de ‘schreeuwlelijkerds die de wereld willen zien branden’.

‘Het is een dilemma waar Doorbraak geen keuze in maakt’, besluit je. Ook dat begrijp ik eerlijk gezegd niet zo goed. Vind je dat een krant of een medium vandaag uit één mond moet spreken? Is het daarom dat je De Standaard verkiest boven andere media? Wil je dat een krant deep down eenheidsworst verkoopt maar aan de oppervlakte divers lijkt? Dan zit je bij je gazet op je plaats, zullen mensen denken die een slechter karakter hebben dan ik. (Ik heb een weekendabonnement op je krant, speciaal voor het cryptogram van Karel Vereertbrugghen).

Denken in hokjes

Ik geef ten slotte ook dit toe, lieve Facebook-vriend: je stuk komt op een voor mij welkom moment. Ik was namelijk even beginnen te twijfelen over mijn medewerking aan Doorbraak. Ik ben intussen ook gevraagd om af en toe iets te schrijven voor de website van het Humanistisch Verbond. Valt dat wel met elkaar te verzoenen, vroegen een aantal vrienden mij. Is dat niet het soort ideologische spreidstand die voor iemand met zulke korte beentjes al helemaal niet gerealiseerd kan worden? Een rechterbeen en een linkerbeen, dat wel.

Je stuk maakt me duidelijk dat ook dat een dilemma is dat geen keuze behoeft: de wens om gezien te worden is niet noodzakelijk de wens om geïdentificeerd te worden. We leven in een tijd waarin het denken in hokjes in theorie al even duchtig wordt aangevallen als het in de praktijk wordt beoefend. Jouw krant, beste Tom, is daar een goed voorbeeld van. Tenzij ik dat verkeerd zie?

Ik schrijf over boeken die ik goed vind en hoop daarmee iets te kunnen betekenen voor lezers die me willen lezen, waar ook. We hebben in het veld waarin ik actief ben meer stemmen nodig, meer visies – Doorbraak heeft me die kans geboden; De Morgen, Knack en De Standaard niet. In een recente analyse van Doorbraak in Samenleving en Politiek stond te lezen dat de bijdragen over cultuur op de site ‘getuigen van kwaliteit’. Iemand die graag gezien wordt, leest zoiets graag, Tom, dat begrijp je toch?