De berg baarde een muisje

Morgen,donderdag 18 juni, keurt de Kamer een nieuw tuchtstatuut voor magistraten goed. Er komen twee tuchtrechtbanken om over de deontologische fouten van magistraten en gerechtelijk personeel te oordelen.

De wet kwam er omdat de burger zijn vertrouwen in justitie verliest. Er worden te weinig tuchtsancties opgelegd aan magistraten die traag werken, onbeschoft zijn of zware procedurefouten maken. Als er al een procedure wordt gestart, dan gebeurt dat in een ons-kent-ons-sfeertje achter gesloten deuren. Zo weten we bv. niet of de verantwoordelijken voor het debacle bij Operatie Kelk hiervoor ooit een tuchtsanctie hebben gekregen. Om maar iets te zeggen.

De nieuwe wet zou dat vertrouwen van de burger moeten herstellen. Ze gaat al terug naar het Atomiumoverleg van toenmalig Justitieminister Stefaan De Clerck (CD&V) in 2009. Maar in Senaat, en nu ook in de Kamer, werd de wet sterk afgezwakt.  

Uiteindelijk is het parlement veel softer geweest voor de magistratuur dan aanvankelijk was beslist in het Atomiumoverleg of dan nu het geval is.

* Er komen géén externen in de tuchtrechtbank. Atomium had weliswaar geen externen voorgesteld, maar een grote groep parlementsleden (N-VA, Open Vld, Renaat Landuyt (sp.a), de groenen, VB), de vereniging van het gerechtspersoneel  en de Hoge Raad voor Justitie wél. Momenteel zitten nl. wel externen (universiteitsprofessoren en advocaten) in de Nationale Tuchtraad, die adviseert over zware tuchtstraffen. In de toekomst komen er tuchtrechtbanken zonder externen. Weliswaar mag een stafhouder deelnemen aan de debatten, maar hij mag niet meestemmen. De twee nieuwe tuchtrechtbanken zullen dus corporatistischer samengesteld zijn dan nu het geval is.

* De tuchtrechtbanken zullen in de praktijk allemaal achter gesloten deuren vergaderen. Officieel zijn de deuren open, maar iedereen kan de sluiting vragen en dan moet de tuchtrechtbank daar op ingaan.

* Atomium had voorgesteld dat magistraten met twee negatieve evaluaties naar de tuchtrechtbank zouden worden gestuurd. Dat onderdeel van de wet hebben Senaat en Kamer gewoon geschrapt.

* De meeste tuchtsancties (nl. de kleine) zullen nog altijd door de korpschef in alle stilte worden genomen. En dus niet door de tuchtrechtbank.

* De tuchtstraffen voor magistraten worden – in vergelijking met de praktijk voor andere beroepsgroepen – snel uitgewist en in ieder geval sneller dan nu. Terwijl men vroeger voor de zware straffen na zes jaar eerherstel kon aanvragen, maar daarom nog niet kreeg, worden die zware straffen nu na zes jaar automatisch gewist.

* De tuchtstraffen zullen nu met uitstel kunnen worden opgelegd; men zal de uitspraak in een tuchtzaak kunnen opschorten, zelfs voor de zwaarste deontologische vergrijpen. Dat kan momenteel nog niet.

De berg heeft na vier jaar weeën en bevallingspijnen een klein muisje gebaard. Deze wet zal het vertrouwen in justitie zeker niet herstellen in de ogen van de burger. Want daarvoor verandert er echt te weinig. De vraag rijst zelfs of de wet niet eerder een versoepeling dan een verstrenging van het huidige tuchtstatuut inhoudt.

De auteur is justitie-expert van Gazet van Antwerpen

Lees meer hierover op de blog van John De Wit.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>