Is de EU nu gedoemd of gered door de komst van Syriza?

Een schokgolf treft de politieke EU: de Grieken keren zich massaal tegen de opgelegde besparingen en kiezen voor de radicaal/extreem (schrappen wat niet past) linkse partij Syriza. Vooral weldenkend rechts, dat zich de enige echte oplossing voor de financiële crisis toe-eigent, komt met de meest apocalyptische voorspellingen aandraven, gaande van een Grexit, over het verdwijnen van de Euro tot het ineenstorten van de Europese economie en het uiteenspatten van de Europese Unie. Het staat voor rechts immers buiten kijf dat besparen en bezuinigen de enige weg is, er is geen alternatief. Tot nog toe konden tegenstanders nog onder smalend gehoon weggezet worden als linkse economische domoren. Zo ook dat Griekse neocommunistische partijtje, dat zelfs nog kwam aandraven met nationaliseringen en extra overheidsjobs. En toen sprak het volk, dat vermaledijde volk dat er natuurlijk al helemaal niets van begrijpt en zich enkel laat verblinden door populistische praatjesmakers.

Bovendien, dat zal je altijd zien, is er zo maar één precedentje nodig opdat ook elders het volk zou gaan morren. Zo voelen de Spanjaarden van het eveneens radicaal/extreem (schrappen wat niet past) linkse Podemos zich nu nog meer gesterkt in hun al indrukwekkende politieke triomftocht. In minder dan een jaar klom de partij in de peilingen uit het niets naar meer dan 25%, waarmee het meteen de tweede grootste werd op een zuchtje van de rechtse Partido Popular. Met de algemene verkiezingen in december van dit jaar in het vooruitzicht, is dat meer dan verontrustend voor de heersende Europese elite.

En het rommelt niet alleen aan de Middellandse Zee. Ook in Portugal en Ierland wordt ter linkerzijde met grote aandacht gekeken naar wat er in de bakermat van onze beschaving broedt. Vooral dat de mogelijkheid dan toch zou kunnen bestaan om de grote jongens als Duitsland en de Europese instellingen aan de tafel te kunnen krijgen om over het herschikken of zelfs kwijtschelden van schulden te praten, doet de linkse oogjes glinsteren.

En partij als een andere

Veel meer dan UKIP of andere Eurosceptische partijen, kijkt de EU dus met wat verontruste argusogen naar wat er ter linkerzijde opborrelt. Nochtans is daar weinig reden toe. Al deze linkse partijen zoeken immers gewoon hun plaats in Het Systeem. Want zelfs al toetert Kathleen Van Brempt in een opiniestuk dat Syriza wel eens ‘de voorloper van een beweging zou kunnen zijn die terugkeert naar de basiswaarden van Europa’ en luiden ter rechterzijde de doemklokken, lijkt het toch vooral een partij die net als alle andere haar zegje op de hoogste echelons van de macht wil en zal doen.

Daarvoor zocht en vond ze al toenadering bij de Onafhankelijke Grieken, een ‘rechtspopulistische’ partij waarmee ze enkel de scepsis tegenover de EU gemeen hebben. Deze coalitie is op zijn minst vreemd te vinden en kan dus alleen maar een tactische zet zijn van Alexis Tsipras, de leider van Syriza en de nieuwe premier van Griekenland. Door ook de rechterzijde aan boord te nemen, verzamelt hij niet alleen de benodigde zetels voor zijn meerderheid, maar verbreedt hij ook zijn draagvlak. En door voor zo’n klein partijtje te kiezen, houdt hij bovedien alle macht stevig in handen.

Dat rechtse partijtje staat overigens nog veel afkeriger tegenover de EU dan Syriza. In feite zouden de Onafhankelijken nog het liefst hebben dat Griekenland helemaal uit de Euro en de Unie stapt. Dat heeft een dubbel voordeel voor Tsipras: aan de ene kant kan hij zijn coalitiepartner wat straffe uitspraken laten doen en vervolgens, afhankelijk van de reacties, als zalvende dan wel leidende (schrappen wat niet past) staatsman de plooien gladstrijken. Zo kan hij wat nieuwe ideeën toetsen én zich tegelijk toch als gematigde en rationele pragmaticus opstellen tegenover de EU.

Of misschien had hij helemaal geen keuze, want als je de verkiezingen wint door heel luid te verkondigen dat je voor verandering wil gaan, dan kan je achteraf moeilijk met de traditionele partijen in zee gaan. Enfin, in Griekenland, toch.