De spectaculaire opgang en val van Donald Trump, presidentskandidaat (II)

Hillary Clinton is niet onbesproken

Hillary Clinton is verre van onbesproken. Het schandaal rond de e-mails die zij in haar hoedanigheid van minister van buitenlandse zaken vanop haar onbeveiligde laptop naar haar administratie of daarbuiten had gestuurd, zal haar blijven achtervolgen tot lang na deze presidentsverkiezingen. Daarvoor zal Trump zorgen. Het gerecht had haar weliswaar geen strafbaar feit aangewreven–anders had zij haar presidentiële droom kunnen opbergen-maar laakte wel haar grote slordigheid in deze.

Haar mededinger in de partij, Bernie Sanders, had haar bij herhaling haar dik betaalde spreekbeurten voor Amerikaanse banken aangewreven en ook daarvan kan zij zich niet ontdoen, want zij staat als baken voor het door de linkse Sanders zo verfoeide “establishment”. Voor de meeste Amerikanen is dit een dagdagelijkse praktijk en zij blijven er niet bij stilstaan. Maar zij die worstelen om voldoende voedsel op tafel te zetten voor hun familie of moeilijkheden hebben om hun huurgeld te betalen, en dat zijn niet weinige Amerikanen, hebben het daar terecht moeilijk mee.

De weinig transparante financiële verrichtingen van en naar de Clintonstichting liggen ook onder vuur. Men wacht nog op een genoegdoeninggevende verklaring.

Haar persoonlijkheid ligt evenmin gemakkelijk: nogal hoekig, afgedaan als niet te vertrouwen, zij vertoont weinig empathie met en heeft weinig doorstroming naar haar publiek en vice-versa. Zij komt als een harde tante over.

Daartegenover staat wel haar ervaring in de politiek, al vier decennia lang: eerst op lokaal vlak, dan als echtgenote van Bill Clinton, democratische VS-president van 1 januari 1993 tot 1 januari 2001, verder als senator en tenslotte als minister van buitenlandse zaken onder Obama 1. Daarmee vergeleken is Donald Trump een koorknaap.

Een belangrijke fout in haar strategie is de keuze van haar kandidaat vice–president, senator Tim Kayne. Zijn grootste verdienste bestaat er in dat hij vloeiend Spaans spreekt, een talent belangrijk om latino stembusgangers aan te trekken. Maar, ondanks de banbliksems van haar partij op de conventie tegen Sanders, had zij er veel beter aan gedaan haar verslagen tegenkandidaat tot vice-presidentskandidaat aan te stellen. Het zou haar programma meer naar links hebben doen overhellen–op zich geen fatale tekortkoming want onderhandelbaar–maar het zou haar in elk geval de toegewijde steun van elke Sandersfan hebben opgeleverd tot letterlijk in het stemhokje toe op acht november. Bij delegatie van de Sanders–stemmen nu naar het Clintonkamp, is de lijfelijke opkomst van iedere Sandersfan de dag van de verkiezingen niet zo zeker. En elke uitgebrachte stem is kostbaar deze keer, meer nog dan in het verleden. Zij heeft tegen de beslissing van de partijtop Sanders te bannen niet willen, durven of kunnen ingaan.

De laatste rechte lijn naar de presidentsverkiezingen

Nu de echte presidentscampagne op vaart komt zal bij elke toespraak het dilletantisme van Trump uitvergroot worden en worden vergeleken met de kennis van Hillary Clinton zowel op het gebied van binnenlandse politiek, economie als buitenlandse politiek. Zij kent haar stof, hij niet. Als showman moet Trump het eerst van zijn “présence” en sensatie hebben, de rest is bijkomstig. Het zal hem geen soelaas brengen braafjes het voor hem uitgetekende scenario van zijn raadgevers in de komende weken te volgen, aldus de schade te beperken en een gemodereerd “new Trump”- imago te brengen want het is niet zijn stijl of gewoonte zich lang in een keurslijf te laten wringen. De “echte” Trump zal bij elk van zijn meetings toch boven water komen. Met correcties van zijn staf naar de media toe achteraf. De materies van het debat boeien hem bovendien erg matig en niemand kan die in korte tijd goed onder de knie krijgen. Hij is goed in het scanderen van slogans maar hij heeft het moeilijk de daaropvolgende stippellijntjes in te vullen en vlees rond het been te weven.

Hoe gaat hij zijn prikkelbaarheid de baas kunnen blijven bij voor hem snel afkalvende opiniepeilingen zonder opnieuw zwaar nadeel aan hem en zijn partij te berokkenen met nieuwe straffe uitspraken?

De laatste stadia van deze keiharde en zenuwslopende proef zullen de drie presidentiële debatten zijn die in de nabije toekomst plaatsgrijpen en waar beide kandidaten ultiem de degens zullen kruisen. Verwacht dat Trump bij elk van deze uitzendingen gevloerd zal worden want dit gaat over kennis, ervaring en vooruitblikken. Dat zijn Hillarys sterke kanten.

Daarna is het woord aan de kiezer.

Een bijkomend Republikeins probleem

Op dinsdag, 8 november verslaat Hillary Clinton Donald Trump en zij wordt de 45ste president van de Verenigde Staten. Maar daar eindigt het verhaal niet. Dezelfde dag geraken ook de verkiezingsuitslagen van het Congres bekend. Alle vierhonderd vijfendertig zitjes van het Huis van Afgevaardigden, de Eerste Kamer, en ook een derde van de senaatszetels of drieëndertig zitjes in de Senaat, de Tweede Kamer, zijn te begeven. De republikeinen hebben, sinds de laatste verkiezingen in 2014, een meerderheid van tweeëndertig zetels in het Huis van Afgevaardigden en zes zetels in de Senaat.

Een ombuiging van de meerderheid in de Senaat in het voordeel van de Democraten is haalbaar terwijl de meerderheid van de Republikeinen in de Eerste Kamer zeker zal afslanken. Een ombuiging van de meerderheid in het voordeel van Democraten is er waarschijnlijk niet haalbaar, zelfs niet in de stoutste dromen van Nancy Pelosi, de democratische minoriteitsleider van het Huis.

Robert Vandemeulebroucke is oud-ambassadeur