Russische opkikker voor Assad (2)

Met het oog op het toen nog hypothetische idee van het aanvangen van vredesonderhandelingen werd aan de Jordaanse autoriteiten opgedragen een lijst op te stellen van'”terroristengroeperingen’ waaronder IS, al-Nusrah en de meeste al -Qaeda geïnspireerde oppositie. Een andere lijst zou de namen van ‘aanvaardbare’ oppositiegroeperingen omvatten. Alleen vertegenwoordigers van deze laatste lijst zouden op vredesbesprekingen worden uitgenodigd. Saoedi-Arabië deed zijn duit in het zakje door in Riyadh een conferentie bijeen te roepen met het doel uit te maken wie wél en wie niet een zitje zou krijgen in de delegatie, het zogenaamde High Negociation Committee (HNC). Dat de Syrische Koerden tegelijk ook aan een wenslijst werkten, werd compleet genegeerd onder druk van Erdogan.

Doordat het Syrische leger, met robuuste hulp van Rusland en zijn geallieerden, met succes de oppositiestrijdkrachten uit al hun belangrijke stellingen verdreven en aldus de autoriteit van Assad in bijna gans westelijk Syrië hersteld heeft, is de aankomende nederlaag van het Syrische regime, duidelijk aantoonbaar tot 30 september 2015, omgeslagen in een militaire overwinning, eerst voor Assad zelf, dan misschien zelfs voor het voortbestaan van zijn dynastie.

Het is een tweede, zware blunder van de VS en zijn bondgenoten de gevolgen van de verbloemde steun aan de Syrische president door de Russische bombardementen niet te hebben ingeschat. Deze waren nochtans perfect te voorzien vanaf het begin van de Russische militaire interventie voor eenieder die zich aan de oorlog in Syrië interesseert: het gaat er Poetin ook om IS te bestrijden, maar eerst moest het allegaartje van oppositiegroeperingen worden geneutraliseerd. Poetin was vanaf het begin uit op het ombuigen van een haast zekere militaire nederlaag van zijn bondgenoot naar een overwinning en nadien op het versterken van diens macht en invloed. Daarin is hij ten volle geslaagd. De VS en bondgenoten moeten deze Russische overwinning al lang van te voren hebben zien aankomen, maar zij laten de kaas van hun brood halen en niemand heeft het nodig gevonden om tegen de Russische strategie anders dan verbaal te protesteren. Aanhangers van samenzweringscomplotten zullen hieruit besluiten dat de teerlingen tussen de twee grootmachten al waren geworpen vóór het begin van de Russische bombardementen. Ik kan ze (nog) geen ongelijk geven. Hoe dan ook: dit gebrek aan daadwerkelijke actie tegen Poetins militair avontuur in Syrië zal de positie van de westerse geallieerden aan de onderhandelingstafel zeer sterk verzwakken, met name voor wat betreft de rol van Assad in een ‘post-conflict’ in Syrië.

Die westerse coalitie kan bijlange nog geen goed rapport voorleggen over het resultaat van ontelbare luchtaanvallen tegen IS behalve dat bij bepaalde operaties een aantal belangrijke IS-kopstukken werden gedood. Op het gebied van kost versus militaire efficiëntie van deze acties rijzen belangrijke vragen op.

Wat zegt VN-resolutie 2254?  

Deze resolutie werd unaniem door de VN-Veiligheidsraad goedgekeurd op 18 december 2015. Zelden geraakten de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad het eens over een gezamelijke actie inzake Syrië. Maar dit beloofde er in principe een van formaat te worden en de publiciteit die er wereldwijd werd aan gegeven was dan ook navenant.

In zestien actiepunten beslist deze resolutie onder andere wat volgt: niet later dan begin januari 2016, onder mandaat van de VN, bij hoogdringendheid een formele vredesconferentie met voor- en tegenstanders in Genève te organiseren met het oog op een politieke oplossing van het conflict in Syrië. Het vredesproces en de toekomst van het land behoren de Syriërs en Syrië toe en zij moeten, binnen een periode van zes maanden een geloofwaardige, inclusieve en niet-sectaire regering op de been brengen samen met het opmaken van een agenda en werkwijze om een nieuwe Grondwet op te stellen. Achttien maanden na de adoptie van de Grondwet moeten transparante, vrije en natrekbare verkiezingen onder supervisie van de Verenigde Naties worden uitgeschreven voor alle Syrische onderdanen waarin begrepen de Syrische diaspora. Er bestaat een link tussen het op gang te brengen politieke proces en een blijvend en controleerbaar staakt het vuren over het hele grondgebied al vanaf de aanvang van de vredesbesprekingen die leiden naar een overgangsfaze. De modaliteiten daartoe zullen worden ingeschat en vastgelegd door de speciale VN-gezant. Lidstaten worden opgeroepen tereurdaden uitgaande van IS, al-Nusrah en andere met al-Qaeda geaffilieerde groeperingen te voorkomen en te bestrijden. Alle bij de oorlog betrokken partijen worden opgeroepen mee te werken aan vertrouwenswekkende initiatieven die zullen leiden tot de leefbaarheid van het politieke proces en van een blijvend staakt het vuren in Syrië. Aan humanitaire organisaties moet in Syrië onmiddellijk ongehinderde toegang worden verleend om hulpgoederen aan eenieder in nood in heel het land en voornamelijk in de zwaarst getroffen gebieden te bezorgen, alle zonder rechtsgrond vastgehouden personen moeten worden in vrijheid gesteld, vooral vrouwen en kinderen. De resolutie eist dat alle partijen stoppen met aanvallen tegen burgers, medische faciliteiten en medisch personeel en dat elk discrimanatoir gebruik van wapens en bombardementen ophoudt. Alle bepalingen onder internationaal en humanitair recht, alsmede mensenrechten moeten worden geëerbiedigd. Ten slotte moeten voorwaarden en maatregelen voor de veilige en vrijwillige terugkeer van vluchtelingen en ontheemde personen naar hun voormalig woongebied worden uitgewerkt. De financiële inbreng voor heropbouw zal daartoe op de donorconferentie van Londen over Syrië in februari 2016 worden besproken.

De auteur is oud-ambassadeur.

Foto: Het High Negociation Committee van de VN in vergadering. (c) Reporters