Denemarken kleurt paars

Na de verkiezingen van 1 november (zie mijn bijdrage van 3 november) was de toestand meer dan onoverzichtelijk aan zowel de linkse als de rechtse kant van de politieke partijen. Het linkse kabinet Frederiksen was uiteengevallen over ‘de nertsen’ en een reparatie leek niet mogelijk.

Bovendien verloren de Radikale Venstre de helft van hun zetels, terwijl deze ‘Deense D66‘ onmisbaar was voor een mogelijkse heruitgave. Aan de rechterkant was de liberale partij (Venstre) de grote verliezer met de opkomst van de Moderaterne, de liberale alliantie en de Deense Democraten. Nog eens een minderheidskabinet leek een moeilijke opgave en er was direct een drang voor een kleinere regering met een meerderheid.

Snelle actie

Tussen alle ruzies met haar jongste zoon en kleinkinderen door, nomineerde koningin Margarethe de leidster van de sociaaldemocraten als regeringsformatrice. Mette Frederiksen liet er geen gras over groeien, want met een ongekende snelheid van zes weken presenteerde ze aan het staatshoofd haar nieuwe bewindsploeg: liberalen en sociaaldemocraten, oftewel paars! Trouwens, de snelle aanwijzing van een Venstre-voorzitter voor de Folketing, het Deense parlement, wees al op een samengaan van links met rechts.

Meerderheidsregering?

De nieuwe regering bestaat uit drie partijen. Er zijn de sociaaldemocraten van eerste minister Mette Frederiksen (50 zetels, plus twee bij de verkiezingen van 1 november jongstleden), de Venstre-liberalen met Jakob Ellemann-Jensen (23 zetels, min 20) en de nieuwe liberale partij Moderaterne met Lokke Rasmussen (16 zetels). Tezamen hebben zij 89 zetels op 179 in de Folketing. In 1978 zaten links en rechts voor het laatst nog samen in een regering. Met 89 op 179 zetels is er nipt geen meerderheid, maar ze rekenen op de zeer verdeelde oppositie om er te geraken. In ieder geval de ‘Folketing’ heeft de regering groen licht gegeven.

De nieuwe bestuursploeg bestaat uit 23 ministers (11 sociaaldemocraten, 7 Venstre en 5 Moderaterne). De drie leiders van deze partijen worden allemaal regeringslid en blijven partijleider. Frederiksen op de kanselarij, Ellemann-Jensen wordt vice-eerste minister en krijgt Landsverdediging, en Rasmussen komt op Buitenlandse Zaken. Daarmee geeft deze centrumregering te kennen dat ze veel belang hecht aan de internationale crisis.

Klimaat, immigratie en financiën

Het regeerakkoord bepaalt dat Denemarken al in 2045 klimaatneutraal moet zijn, maar of dat kan lukken is iets voor over twintig jaar. Het strikte Deense immigratiebeleid blijft bestaan en wordt zelfs strenger. Dat heeft ook wel te maken met het intrede in de Folketing van de nieuwe politieke partij van de Deense Democraten (14 zetels).

Een rentmeesterbeleid inzake de openbare financiën blijft ook een verder nobel doel van deze regering. Met een tekort van 2,6 procent van het bbp en een schuldratio van 36,7 procent van het bbp is dit Scandinavisch land een van de beste leerlingen van de EU-klas. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Denemarken een ‘AAA’-rating heeft voor de kapitaalmarkten en de kroon een meer dan behoorlijke stevige munt is te noemen.

Lucratieve extra werkdag

Maar het meest opmerkelijke in het nieuwe regeerakkoord is het idee dat de Denen een feestdag minder krijgen en op die dag voortaan moeten gaan werken. De dag die wegvalt is de ‘nationale gebedsdag’ of de vierde vrijdag na Pasen. Dit idee heeft het gehaald op meer belastingen omdat de nieuwe Deense ploeg bijkomend geld wil hebben voor Defensie.

Gezien de ligging van dit land en de veiligheidsproblematiek van de gasleidingen rekent men op 600 miljoen euro aan inkomsten als gevolg van de extra werkdag in het Deense koninkrijk. De laatste jaren heeft het land al een stijgend defensiebudget (1,39 procent van het bbp) en 17 200 militairen. De NAVO-norm van 2 procent van het bbp wil deze regering bereiken en de investeringsnorm van 20 procent is reeds bereikt.

Conclusie

Het Vlaamse Parlement is reeds meerdere malen neergedaald in dit land om de dossiers te bekijken inzake de gemeentelijke fusies, de immigratie, de huisvesting en de arbeidsmarkt. Maar ook de federale bewindsploeg zou eens beter naar de stad van de zeemeermin vliegen om wat inspiratie op te doen. Al is het maar voor het beheer van ‘s lands begroting!