EU op twee snelheden

De nieuwe Italiaanse premier Enrico Letta bracht vorige week zijn eerst officiële bezoek aan het Verenigd Koninkrijk. Letta staat bekend als een eurofederalist. In een interview met de Romeins krant Il Messaggero verklaarde hij begin 2012 dat de Italiaanse agenda er op moet gericht zijn de Verenigde Staten van Europa verder uit te bouwen. Toen was hij nog geen premier, maar ook in zijn beleidsverklaring in maart van dit jaar in de Italiaanse senaat ging hij verder op dat thema.

‘Europa is de reis die we hebben aangevat om naar de toekomst te gaan. (…) We gaan naar de Verenigde Staten van Europa en ons schip noemen we de democratie. (…) We hebben het recht op de droom genaamd Politieke Unie en wij moeten het duidelijker te maken. We kunnen enkel “meer Europa” hebben met “meer democratie”: met Europese partijen, met de rechtstreekse verkiezing van de voorzitter van de Commissie, met een moedig en concreet budget opdat jullie dromen werkelijkheid worden.’

De tekst werd onder de titel ‘Laat ons werken aan de VSE’ gepubliceerd op zijn website.

Letta wil dat de eurozone een sterke federatie wordt. In Italië staat hij zeker niet alleen met dat idee. Traditioneel is Italië erg federalistisch ingesteld; de economische en politieke elite wil namelijk liever dat Italië vanuit Brussel wordt bestuurd dan door de eigen zwakke staatsinstellingen. De publieke opinie is lang erg pro-EU geweest maar daar komt nu langzaam verandering in.

Flexible Unie

In een interview met de BBC reageerde Letta op de aankondiging van het Verenigd Koninkrijk om een aantal bevoegdheden van de Unie terug naar het nationale niveau te willen halen. Cameron wil de relatie met de Unie beperken tot de interne markt en Letta wil hem daarbij helpen:

‘Het moet mogelijk worden en het kan ook nuttig zijn voor ons … We hebben behoefte aan een flexibeler Europa … In een nieuw [EU] verdrag kunnen we een andere band hebben met het Verenigd Koninkrijk, dat we zo wel aan boord houden, en kunnen Italië of andere eurolanden tot een meer geïntegreerde eurozone komen.’

Letta, schrijft Open Europe, was zelfs nog duidelijker tijdens de gezamenlijke persconferentie met David Cameron: ‘Ik denk dat we in de zeer nabije toekomst een verdragswijziging zullen zien in de EU. Een flexibelere EU is in het belang van de UK, maar is ook goed voor Italië en de andere eurolanden ‘

Europees Openbaar Ministerie – zonder Denemarken, UK of Ierland

De Europese Commissie stelde vorige week ook haar plannen voor om een Europees Openbaar ministerie op te richten, zoals voorzien in het Verdrag van Lissabon. De Europese Procureur zal de enorme fraude met EU-subsidies opsporen, vervolgen en indien nodig voor een nationale rechtbank brengen.

Vicevoorzitter van de Europese Commissie Reding zei daarover: ‘Criminelen die mazen in de wetgeving gebruiken en met belastinggeld aan de haal gaan mogen niet vrijuit gaan omdat wij de juiste instrumenten niet hebben om ze voor de rechter te brengen. Laten we er geen doekjes om winden: als de EU haar federale (!) begroting niet zelf beschermt, doet niemand het.’ (In de officiële Nederlandse vertaling is het woord ‘federaal’ weggelaten, maar in het origineel staat er wel degelijk ‘federaal’).

Naar een kern-EU

Zoals zo vaak in de EU gaat het om een kleine stap – wie kan nu tegen het opsporen van EU-fraude zijn? – die op termijn moet uitmonden in een volwaardig federaal parket. Niemand heeft deze werkwijze ooit beter samengevat dan de ontslagnemende premier van Luxemburg Jüncker:

‘We beslissen iets. We brengen dat dan naar voren en wachten af wat er gebeurt. Als er geen protest is of opstand uitbreekt – want de meesten begrijpen toch niet wat er beslist werd – dat gaan we wat verder, stap voor stap, tot er geen terugkeer meer mogelijk is.’ (Der Spiegel van 27 december 1999)

Het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken lieten al weten niet geïnteresseerd te zijn om mee te werken aan het Europese openbaar ministerie. Dat hoeft ook niet want ze hebben een opt-out (recht om niet mee te doen) onderhandeld voor wetgeving inzake politiële en justitiële samenwerking in strafzaken.

Zo wordt steeds duidelijker waar de Europese Commissie en enkele Europese leiders naar toe willen met de Unie. Ze willen een kern-EU die verder stappen onderneemt richting Verenigde Staten van Europa. De kern bestaat in hun visie uit eurolanden Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië, België, Luxemburg, Nederland. Duitsland wil een goede band met niet-euroland Polen.

Het is duidelijk dat het VK, Denemarken en Zweden niet tot die kern willen behoren. In Finland is daar ook weinig enthousiasme voor, maar uit de eurozone stappen is moeilijk. Voor Griekenland, Portugal, Spanje hangt het er maar vanaf of ze er op termijn in slagen in de eurozone te blijven.

Stap voor stap gaan ze zo verder… tenzij er ergens protest of een opstand uitbreekt.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>