Gezondheidscrisis of geestelijk verval?

Door Covid-19 begint het hier te ruiken naar de val van Rome. De ziekte confronteert ons op een pijnlijke manier met het feit dat we al een aantal decennia afglijden naar een ondubbelzinnige crisis van waarden. Want in een bepaald opzicht kan je ons gedrag in deze coronatijden gerust als beschamend omschrijven.

Ook al valt de kwaadaardigheid van het betrokken virus reeds een tijdje te relativeren, toch vluchten velen van ons nog direct in hun hok. Ze staan erbij en aanvaarden als geslagen honden dat onze democratie en grondrechten intussen voor een stuk verdampen. Nochtans zouden we deze historische verworvenheden fundamenteel moeten verdedigen. Zij kwamen niet vanzelf, maar als resultaat van een lange, en bij momenten hevige, strijd. Hierdoor komt een zeer indringende vraag naar voren: voor wat zetten wij vandaag nog echt samen de hakken in het zand? Welk waardenstelsel, behalve een algemeen streven naar genot, houdt ons nog als gemeenschap op de been?

Eenheidsworst van denken

Binnen deze crisis van de geest, introduceerde de grondstroom van onze intellectuele gemeenschap het stelsel van de algemene politieke correctheid. Dit leidde tot het ontstaan van een soort eenheidsworst van denken. De coronacrisis toont ons hierbij wat voor kwalijke toestanden dit kan voortbrengen. In het verleden stonden een groot deel van de gevestigde media en onze academische wereld aan de kant van de écht kritische geesten. Maar vandaag roepen ze de bevolking op tot een slaafse onderwerping aan maatregelen, grondwettelijk of niet.

De vrijheid van denken en het ontwikkelen van het individu verdwijnen hierbij voor een stuk naar de achtergrond. Deze evolutie die rond de laatste eeuwwisseling begon, mondde uiteindelijk uit in  het ontstaan van het ‘grote wokedom’. Een doctrine die in feite elke strijd voor onszelf als gemeenschap op voorhand al onmogelijk maakt. Het enige wat toegelaten blijft, is de zelfverloochening: alle waarden en normen die onze beschaving ooit groot maakten, dienen weggezet als fout en verboden. Ook wanneer je deze historische waarden wil kaderen en vertalen naar een hedendaags concept, bega je voor deze beweging op voorhand al meteen een misdaad tegen de menselijkheid.

Absurd amalgaam

Op het eerste gezicht wekt het wokedom wel even de schijn vernieuwend en richtinggevend te zijn. Maar in werkelijkheid versterkt deze beweging de crisis van onze maatschappelijke waarden. Zij volgt veelal een amalgaam van absurde tegenstrijdige stellingen, waardoor we onszelf dreigen op te heffen.

Hoe moet je anders de dekolonisatie van onze steden zien? Dekolonisatie staat toch gelijk aan het staatkundig zelfstandig worden van koloniën? Van wie waren onze steden dan nog recent een kolonie? Of betekent dekolonisatie hier gewoon dat wij autochtonen onszelf vrijwillig opzij moeten zetten om ruimte te maken voor de anderen? Onszelf opheffen dus.

‘Verruimingsoperatie’

Het feit dat onze cultuur dreigt opgeheven te worden, zullen sommigen wel zien als een verruimingsoperatie. Maar als de absurditeit zich doorzet tot een niveau waar de mens zich als soort dreigt op te heffen, wat dan? Doordat men toch wel wat speelt met de fundamentele regels van de voortplanting, maakt men ons voortbestaan kwetsbaarder dan men denkt. De natuur voorzag immers de heteroseksualiteit zodat we met zijn allen massaal op elkaar gingen liggen om ons voort te planten. Een succesvol voortplantingssysteem vormt de sleutel tot de ontwikkeling van een soort over millennia heen.

Een sterke beschaving bestrijdt discriminatie, inclusief de discriminatie van niet-heteroseksuelen, daarover valt niet meer te twijfelen. Laten we daarbij inderdaad ook spreken van niet-heteroseksuelen, want de term voor andersgeaarden verandert voortdurend en valt nog moeilijk bij te houden. Maar pas daarbij wel even op, en zet heteroseksualiteit hierbij niet weg als een soort randfenomeen van vroeger: uit naam van moeder natuur, moet het zaad vooral op een weelderige manier de schoot van wijfjesdieren bevloeien. Ook bij de mens.

Vetreserves voor de geest

Kort samengevat kun je stellen dat het wokedom op ons dreigt in te werken als een soort auto-immuunziekte van de geest, een allergie, een reactie tegen onszelf. Vanuit de geneeskunde weten we dat de meest extreme vormen van zo’n ziekte letterlijk tot zelfvernietiging leiden. Passen we niet op, tast de absurde drang tot correctheid de hele ruggengraat van onze samenleving aan en worden we weke mossels.

Het wokedom huivert namelijk toch ook direct bij wat ruwheid, wat hardheid voor jezelf of anderen. Ook controverse onder vorm van humor op b.v. carnaval wil men daarom verbieden. Nochtans zijn het juist deze ranzige randjes in de marge die de geestelijke gezondheid van een maatschappij kenmerken. Het werkt net als de vetmassa die een dierlijk lichaam van wat reserve voorziet zodat het tegen een stootje kan. In deze optiek kan je elke maatschappij ontdaan van haar ranzig randje zien als een karikatuur van vel over been: bij de minste tegenslag valt ze om, zoals…met Covid-19.

Verspil geen goede crisis

Zoals Winston Churchill reeds zei: ‘Never waste a good crisis.’ (verspil een goede crisis niet). Hopelijk inspireert Covid-19 ons en ontdekken we een nieuw elan, zodat we onszelf voor een stuk opnieuw weten heruit te vinden. Je ziet dat in het kielzog van deze crisis een deel van onze intellectuele gemeenschap zich verenigt, en hiervan werk begint te maken: deze mensen durven scheefgegroeide verhoudingen binnen onze maatschappij opnieuw in vraag te stellen.

Voorlopig vinden ze nog weinig gehoor, maar de echte afrekening komt wellicht pas als we deze rotzooi definitief achter ons laten. Anders komt de val van het decadente Rome weer een stap dichterbij. En net als toen staan ook aan onze grenzen hongerige volkeren. Mensen die wel nog voor iets weten te vechten, omdat ze leven onder het juk van een dictatuur, of in de ellende van oorlog, verwoesting, economische uitbuiting of achterstelling. En ze zijn met velen, en ze komen met velen, en ze komen graag, zeer graag. Te voet als het moet, dwars door de Balkan tot bij ons.

En wij? Wij moeten opnieuw leren onze grenzen te bewaken, ergens letterlijk maar vooral figuurlijk.