Hoe zou het nog zijn met het basisinkomen?

Begin dit jaar liep het initiatief van de European Citizens for an Unconditional Basic Income een beetje op een sisser af. Bedoeling was om in de EU aan een miljoen handtekeningen te komen zodat de Europese Commissie niet anders kon dan het onvoorwaardelijke inkomen op zijn minst te bespreken. Het initiatief is gestrand op net geen 300 000 handtekeningen, maar toch blijft de strijdvaardigheid groot.

Het onvoorwaardelijke basisinkomen is door grote economen en andere denkers, van zowel linkse als rechtse signatuur, gepropageerd. Al in 1967 lanceerde Martin Luther King de idee van een gegarandeerd basisinkomen voor iedereen en sindsdien hebben vele gerenommeerde economen uit de hele wereld dat idee gesteund. Zelfs de grondleggers van het neoliberalisme, Friedrich Hayek en Milton Friedman, waren voorstanders van een of andere vorm van basisinkomen.

Ons land is wat het basisinkomen betreft zelfs één van de voortrekkers. De Belgische econoom en filosoof Philippe Van Parijs is de bezieler van het Basic Income European Network, dat initiatieven in Europa steunt die zich voor het basisinkomen inzetten en ook de gerenommeerde econoom Peter De Keyzer ziet het als een valabel systeem.

Het onvoorwaardelijk basisinkomen is een bedrag dat aan elke inwoner uitbetaald wordt, zonder dat daarvoor iets in de plaats moet komen. Gratis geld, dus. Dat klinkt als totale nonsens en vooral financiële zelfmoord voor de staat. Het bedrag moet echter enkel in de basisbehoeften voorzien, zodat als je echt alleen daarvan wil leven, je dat kan zonder enige luxe. Dat basisinkomen vervangt dan ook alle andere huidige uitkeringen, waardoor de sociale zekerheid een stuk ‘draaglijker’ wordt.

Natuurlijk zijn er voor- en tegenstanders: volgens de eerste is dit het meest solidaire en sociale systeem, volgens de tweede zou het als een kaartenhuis in elkaar storten omdat niemand nog zou gaan werken. Het punt is echter dat zo’n basisinkomen nooit echt op de politieke agenda geplaatst wordt, dat er nooit eens ernstig en met een open geest over nagedacht wordt.

Waarom kan een idee dat door vele gerespecteerde economen, van zowel links als rechts, als volwaardig en soms zelfs enig alternatief voor het huidige falende ‘sociaal gecorrigeerde verbruikskapitalisme’ gezien wordt, niet eens ernstig worden onderzocht? Zeker in crisistijd. Dat lijkt toch geen overbodige vraag om in een verkiezingsjaar aan àlle partijen voor te leggen.

Foto: (c) Reporters