Scheiding Kerk en Staat: schrikreactie van een meerderheid

Hendrik Vuye en Veerle Wouters publiceerden eergisteren een pleidooi om de scheiding tussen Kerk en Staat nog verder door te duwen tot een scheiding tussen maatschappij en religie. In wezen pleiten ze echter om een minderheidsdeel van de maatschappij uit te sluiten en hen te bestempelen als idioten die geen recht van spreken hebben. De reden — volgens hen — die deze uitsluiting legitimeert: het niet erkennen van de waarden van de Verlichting. Het ontgaat hen blijkbaar echter dat door dit te doen, zijzelf de grootste negationisten van de waarden van de Verlichting zijn.

Ze gebruiken daarbij de gekende demagogische receptuur: enkele voorbeelden die een meerderheid voldoende schrik moeten aanjagen zodat een minderheid als inferieur wordt beschouwd. De geschiedenis leert ons dat die tactiek spijtig genoeg werkt en dat enkel een maatschappij die echt gebouwd is op de waarden van de Verlichting, sterk genoeg is om de schrikreactie van de meerderheid niet te laten uitmonden in een klassenstrijd.

Verlichting en religie: gezworen vijanden?

Iedereen lijkt aan te nemen dat religie en Verlichting gezworen vijanden zijn. Jazeker, er zijn religieuze praktijken die niet hand in hand gaan met de waarden die wij hier in het Westen koesteren en waar velen voor gestreden en geleden hebben. Is het dan achter geen jammerlijke zaak dat we in de zogezegde strijd voor deze waarden, net deze waarden overboord moeten smijten?

Laat ik zelf een voorbeeld nemen aan de geloofsgemeenschap waar ik deel van uitmaak, namelijk De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, vaak beter gekend als de mormonen. In onze geloofsartikelen (noem het zowat de grondwet van onze religie) staat: ‘Wij geloven onderdanig te moeten zijn aan koningen, presidenten, heersers en magistraten, door het gehoorzamen, eerbiedigen en hooghouden van de wet.’ Kan het respect voor de democratie nog beter samengevat worden? Als men een preambule zoekt voor de grondwet, dan kan men ons geloofsartikel misschien als start gebruiken.

Het andere punt waarop zelfs christenen zoals wij worden aangevallen, is de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw. Ook hier citeer ik uit een proclamatie van onze leiders als ik stel dat man en vrouw de plicht hebben om elkaar als gelijkwaardige partners te helpen.

Een waarde waar andere auteurs — maar niet Vuye en Wouters — vaak melding van maken als ze religies aanvallen, is het zelfbeschikkingsrecht. Ook in deze zal iedere mormoon u kunnen uitleggen dat wij geloven dat het loutere feit dat we hier op aarde zijn, het gevolg is van een Hemelse Vader die tegen Zijn kinderen heeft gezegd dat het nu wel eens tijd was het hemels nest te verlaten en op eigen benen ervaring te gaan opdoen.

Christenen en mensenrechten

Christenen die het evangelie in hun hart omvatten, zijn zeker geen tegenstanders van de Verlichting. Ze zouden zelfs nog wel eens de vurigste verdedigers kunnen zijn van de mensenrechten, want uiteindelijk is Christus gestorven om de zwakkeren te beschermen. Hij was diegene die in een vrouwonvriendelijke maatschappij een overspelige vrouw niet wilde stenigen, maar begreep dat zij net als mannen verkeerde keuzes kon maken. Hij was ook diegene die stelde dat wat van de keizer was, aan de keizer toebehoorde en dus de wet, indien die niet van een onrechtvaardige bron kwam, moest gerespecteerd worden.

Tolerant Vlaanderen, maar…

Vlaanderen is een tolerant land, maar… lees ik in de bijdrage van Vuye en Wouters. Het past bij de #typischvlaamsezinnetjes hashtag die op Twitter zinnen verzamelt waaronder ‘ik ben geen racist maar’ of ‘met alle respect maar’… Waarbij de maar-bijzin meestal de bevestiging is van de ontkenning waarmee men begint.

Vuye en Wouters bepleiten zin voor integratiebevordering in het onderwijs, maar in werkelijk willen ze schotten plaatsen op basis van waarden die mee de kernidentiteit van iemand kunnen vorderen. Schaf gerust het vak godsdienst af, maar vervang het door het vak ‘godsdiensten’. Laat jongeren kennismaken met religies in allerlei vormen en maak hen bewust van de gevaren die erin schuilen.

Onze maatschappij is niet zo atheïstisch als politici ons nu willen laten geloven, maar eerder agnostisch. Onbekend dus onbemind en ideaal als schaamlapje voor politici die ons een maatschappijbeeld opdringen waarbij een vijandsbeeld wordt gecreëerd. Angst voor een ander werkt altijd goed om zelf aan de macht te komen.

Als christen roep ik dus op voor een christelijke benadering: heb uw tegenstander lief en bid voor hem. Leer hem kennen en er zal vrede zijn. Dat leunt veel dichter aan bij de waarden van de Verlichting.