Klimaathysterie leidt tot failed journalism

Gelukkig is er nog Het Belang van Limburg. Zo was er met journalist Eric Donckier toch één commentaarschrijver die zich nog herinnerde dat België ook vorig jaar op de klimaattop in Lima bekroond werd met de titel ‘Fossiel van de Dag’. Geen enkele andere krantenanalyse – en er waren er nochtans veel, allemaal even langdradig en vals verontwaardigd – vond het blijkbaar het vermelden waard dat België ook in 2014 al op de vingers werd getikt, en wel omdat de regering-Di Rupo jaar na jaar had nagelaten om geld te storten in het Green Climate Fund. Geen enkele Vlaamse krant vermeldde daarbij dat het Climate Action Network, de organisatie achter de ‘Fossiel van de Dag’-titel, geleid wordt door de Vlaming Wendel Trio, een gewezen kandidaat-parlementslid van sp.a. 

De titel ‘Fossiel van de Dag’ is een wrange grap. Alsof België op de eerste dag van de klimaattop in Parijs echt de slechtse leerling van de klimaatklas was. Er zijn 195 internationale erkende staten, en daar zitten er een pak bij die een veel grotere bedreiging vormen voor ons klimaat. Lobbygroepen zoals het Climate Action Network weten natuurlijk donders goed dat een mediasneer zoals die ‘Fossiel van de Dag’-trofee geen enkele indruk maakt in China of gelijk welk ontwikkelingsland. Liberale democratieën met een links geweten zijn daarentegen lichtgevoelig voor dit soort stuntjes. Dit soort ‘prijzen’ wordt uitgedeeld voor lokaal gebruik: het is een cadeautje van een internationale koepel van milieuorganisaties aan de Belgische milieuorganisaties. België haalt als ‘Fossiel van de Dag’ geen enkele buitenlandse voorpagina, maar voor de progressieve pers in eigen land is het gefundenes Fressen. 

Oververhit 

Onze Vlaamse journalisten verliezen dezer dagen nog maar eens vrolijk de pedalen. Dezelfde commentaarschrijvers die gisteren nog waarschuwden voor politici die ‘angst zaaien’, suggeren vandaag dat we allemaal gaan verdrinken – en wel omdat België nog geen klimaatakkoord kon beklinken. Alsof het stijgen van de zeespiegel bedwongen kan worden door een budgettaire overeenkomst tussen de Belgische gewesten. Zoals gewoonlijk dient de doemsvoorspelling slechts als aanloopje naar de klassieke boodschap: het Vlaams Gewest moet ‘verantwoordelijkheid opnemen’ – journalistieke codetaal voor: Vlaanderen moet opnieuw de rekening betalen, en niet neuten over de meerkost. Wanneer de Vlaamse regering voor een keertje niet klakkeloos bereid is om zich alle kosten in de schoenen te laten schuiven, reageren de dames en heren journalisten stomverbaasd en verbolgen. Sommige editorialisten, zoals die van De Morgen, doen vervolgens geen enkele moeite meer om hun partijpolitieke voorkeur te verbergen, en nemen de retoriek van sommige oppositiepartijen – ‘failed state’ – verbatim over in hun stukje op pagina 2.

Als de oververhitte journalisten niet zo druk zouden zijn met zoeken naar een binnenlandse zondebok (hallo, N-VA!), dan zouden ze misschien merken dat de Belgische impasse mooi de internationale situatie illustreert. Inzake klimaat is de hele wereld België. Of, als u dat liever leest: België is een soort microkosmos waarin het hele klimaatvraagstuk uitgekristalliseerd wordt. Het getouwtrek tussen de federale en gewestelijke overheden in België bevestigt alleen maar dat ook anno 2015 niemand wil betalen voor een ander. Geen enkele regering is bereid om buitensporig veel nadeel te ondervinden, als andere regeringen niet minstens evenveel nadeel voelen. Dat wordt ook in Parijs het struikelblok voor de internationale gemeenschap. Er zal ook nu geen ambitieus klimaatakkoord komen, omdat er ook nu geen deal denkbaar is waarin alle belangrijke landen evenveel nadeel en evenveel voordeel kunnen terugvinden. Hoe ernstig het klimaatprobleem ook is: voorlopig heeft niemand zin om de rekeningen van anderen dubbel te betalen. Misschien worden Vlaamse journalisten nog steeds bedwelmd door de mooie praatjes van een Obama, maar na afloop van de Klimaattop zal wellicht blijken dat de Amerikaanse president gewoon zijn zoveelste holle speech heeft gehouden. 

De favoriete schijnoplossing van Vlaamse journalisten heet ‘herfederaliseren’. Als België de bevoegdheid over klimaat maar op het federale niveau zou concentreren: er zou geen enkel probleem zijn! In realiteit zou het enige verschil zijn dat het getouwtrek tussen de gemeenschappen bij een herfederalisering helemaal achter de schermen verdwijnt. Vlamingen en Franstaligen zouden nog steeds proberen om elkaar de rekening door te schuiven, alleen zouden de onderhandelingen plaatsvinden binnen het kader van de permanente diplomatieke conferentie die het federale niveau is. Evenveel miserie, even grote ruzie, maar nog minder transparantie.

Op een doorbraak in het internationale klimaatbeleid is het wellicht wachten tot er nog meer doden vallen. Pas als de opwarming van de aarde onherstelbare schade heeft aangericht, en de gevolgen in de hele wereld hinderlijk voelbaar zijn, maar niet eerder, zal een mondiaal gecoördineerde oplossing ruimte krijgen. In tussentijd heeft het clubje van het Vlaamse commentariaat zich wel nog eens lekker moreel superieur kunnen voelen.