Vlaanderen laat zich nooit meer vangen

Voor Bart De Wever is de volgende staatshervorming maar een middel. Hij wil voor Vlaanderen een ‘rechts’ sociaaleconomisch beleid, een nieuwe veiligheidscultuur en een complexloze identiteit. De beste (en meest duurzame) manier om dat te bereiken, is een grondwetsherziening die zowat alle federale bevoegdheden doorsluist naar de gewesten. Maar als dát niet binnen handbereik ligt, dan neemt de voorzitter van N-VA vrede met heruitgave van de regering-Michel.

Open oorlog

Dit wisten we allemaal al lang. Ook vorig jaar zei De Wever in een rentrée-interview dat de communautaire eisenbundel pas terug op tafel zou komen als een verderzetting van de huidige coalitie onmogelijk zou blijken. Dat lokte toen een scherpe reactie uit van het duo Hendrik Vuye en Veerle Wouters: het begin van een open oorlog met de top van N-VA, die uiteindelijk uitmondde in het vertrek van beide Kamerleden.

Het enige nieuwe element is de verkiezingscampagne. De Wever heeft nu aangekondigd dat zijn campagne voor 2019 gebouwd wordt op drie pijlers: Economie, Veiligheid en Identiteit. Er zal gehamerd worden op de doelstellingen die N-VA voor ogen heeft, niet op de verschillende mogelijke manieren om die doelen te realiseren. De campagne mag niet gekaapt worden door institutioneel geneuzel. De talrijke tegenstanders krijgen geen enkel excuus om N-VA’ers af te schilderen als wereldvreemde fetisjisten.

De mededeling van De Wever had het voorspelbare gevolg. Iedereen die vorig jaar al verontwaardigd reageerde, reageerde opnieuw verontwaardigd. Vuye en Wouters grepen de kans om hun plannen voor ‘een eigen initiatief’ openbaar te maken.

Deze waarheid kwetst

Het is normaal dat de N-VA-strategie voor beroering blijft zorgen. De redenering van De Wever vertrekt immers vanuit een bijzonder pijnlijke vooronderstelling: dat Vlamingen in dit land niet aan de knoppen zitten. Althans: Vlamingen hebben niet de macht om te bepalen wanneer de Belgische staat de volgende stap zet in het eigen ontbindingsproces.

Dit is nu eenmaal geen rechtvaardig land. Alle goede wil van de wereld en alle Vlaamsgezinde volksvertegenwoordigers uit je wildste dromen volstaan niet om de Belgische blokkeringen te doorbreken. De Franstaligen kunnen elke Vlaamse eis langzaam dood knijpen tijdens eindeloze onderhandelingen in een of ander kasteel – precies wat ze in 2010-2011 ook hebben gedaan.

Een serieuze staatshervorming is onmogelijk zolang de Franstaligen niets nodig hebben van de Vlamingen. Alleen als de Franstaligen zelf een communautair verlanglijstje hebben, maakt een nieuwe onderhandelingsronde echt kans. Partijen als de PS, de MR of Ecolo zullen Vlaanderen nog geen brokje gunnen zolang zij zelf geen honger hebben. Dat is wraakroepend, maar wel waar.

De Wever heeft gezien hoe de sterren staan. In deze politieke context is de communautaire trom roeren pure zelfbevrediging. Je kan je hart wel eens luchten door te roepen in de woestijn, maar niemand zal naar je luisteren.

Sirenenzang 

De Wever gelooft niet in peilingen, maar wel in zijn eigen buikgevoel. Kort na de verkiezingen van 2014 deed hij intern al eens een voorspelling: de N-VA zou zakken in de peilingen tot ongeveer 25%. Die score zou geconsolideerd kunnen worden, om daarna terug te kunnen groeien tot rond de 30%.  De N-VA-voorzitter gelooft dat hij in 2019 opnieuw met kop en schouders boven de concurrentie uit zal steken.

Alleen de N-VA zelf kan het nu nog verpesten voor de N-VA. Bijvoorbeeld door een hele campagne toe te spitsen op een nieuwe staatshervorming, die in de huidige politieke context compleet onrealistisch is. De Wever ziet een unieke kans om uit te groeien tot de enige overgebleven reus in het hele politieke landschap. Hij zal zich niet in een hoekje laten drummen door de dwergen.

De keuze van De Wever is dus al lang gemaakt. Hij zal niet luisteren naar de Vlaams-nationalisten die hem vragen om met twee voeten vooruit in de aloude val te trappen. Hij herkent de sirenen die hem verzoeken om alsjeblief toch op de klippen te lopen. Hij weet dat zijn politieke vijanden niets liever zouden willen. Zolang De Wever er iets over te zeggen heeft, laat Vlaanderen zich niet meer vangen door de Franstaligen.

Twee keuzes

Sommige fans van de Romeinse geschiedenis willen Cato zijn. Die legendarische staatsman blijft ook 2000 jaar na zijn dood een toonbeeld van principiële onbuigzaamheid. Maar dan eindig je dus verslagen, in een uithoek van het rijk, verplicht om je eigen aderen te openen. Bart De Wever wil Augustus zijn: de geduldige strateeg, die een keizerrijk stichtte en rustig kon sterven in zijn eigen bed.

De Vlamingen moeten tot 2024 wachten op een volgende staatshervorming. De laatste decennia zat er tussen elke nieuwe ronde in de staatshervorming ongeveer tien jaar – en dat zal deze keer niet anders zijn. Het enige waar we als Vlamingen zelf over kunnen beslissen is dit: in welke omstandigheden wachten we op ons moment? Dat wordt ofwel een N-VA-regering ofwel een anti-N-VA-regering.

We kunnen ons nu verliezen in een flamingante stammentwist. Maar een wedstrijdje ‘Beste Vlaming’ heeft de ‘Republiek Vlaanderen’ nog nooit één stap dichterbij gebracht. Daarvoor is een langetermijnvisie nodig. En politiek gewicht. En doorzettingsvermogen. En geloofwaardigheid. De enige persoon die voor al die dingen kan zorgen, luistert nog altijd naar de naam Bart De Wever.