De klimaatnimby

Een mars tegen je eigen levensstijl

Niets zo hypocriet dan de gemiddelde klimaatbetoger!

Voilà, dat is mijn droge CO2-neutrale uitlating over het merendeel van de vele duizenden mensen die hun grote ecologische voetafdrukken achterlieten tijdens de verschillende klimaatmarsen van de voorbije weken.

Het klimaat moet worden gered! Daarmee bedoelen ze dus, of zouden ze toch moeten bedoelen, dat de stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde zo snel mogelijk moet stoppen. Elkeen kent wel iemand die mee is gaan betogen of de betogingen minstens volmondig steunt. De kans dat deze mensen zelf een leven leiden met een (veel) kleinere ecologische voetafdruk dan de gemiddelde criticus van deze klimaatprocessies is nog kleiner dan het aandeel stroom dat onze zonnepanelen de voorbije grauwe wintermaand hebben opgebracht!

Wat er niet op de protestborden stond

Hoeveel van deze mensen wonen in een goed geïsoleerd, klein huis of appartement met een groot vermogen aan zonnepanelen én een warmteboiler, ergens in het centrum van een gemeente waar voldoende winkels, scholen, openbaar vervoer en dienstverlenende faciliteiten zich op milieuvriendelijke afstand bevinden?

Hoeveel van hen heeft géén wagen of een elektrische wagen? Of een kleine benzinewagen voor het hele gezin die ze enkel gebruiken wanneer het openbaar vervoer geen optie is of wanneer het weer niet geschikt is om de bakfiets te nemen?

Consumeren ze enkel lokale groenten en fruit? Onthouden ze zich van rood vlees? Komt er nooit iets van hun klaargemaakt eten of van de huiselijke voedselvoorraad bij het afval terecht? Kopen ze niets dat ‘onnodig’ omvangrijk verpakt is? Gaan ze erg duurzaam om met al hun materiële bezittingen zodat deze heel lang meegaan? Steken ze nooit een kachel of een buitenvuurtje aan? Zetten ze de verwarming op 19° en trekken ze een trui aan? Sorteren ze elk deeltje afval op de juiste manier, ook al moeten ze een velletje plastic scheiden van karton of moeten ze de Chiquitasticker van de bananenschil keuteren? Roken ze geen CO2-uitstotende sigaretten waarvan de peuk niet afbreekbaar is? Reizen ze weinig of niet en indien wél met de trein?

Zo kunnen we nog wel een 100-tal vragen vinden waarop het eerlijke antwoord meestal ‘neen’, ‘soms’, ‘een beetje’ of ‘ja, maar…’ is.

De klimaatnimby

In menig discussie over deze dubbele moraal kreeg ik meermaals te horen dat de overheid en de bedrijven ervoor moeten zorgen dat we onze levensstijl moeten kunnen behouden zonder dat we de aarde verder doen opwarmen. Veel concreter dan dat wordt het natuurlijk niet, maar daardoor wordt wel pijnlijk duidelijk dat men geen flauw idee heeft van wat een CO2-arme beschaving aan het begin van de 21^e eeuw juist betekent.

Deze anekdotiek werd onlangs bevestigd in het VTM Nieuws. 70% van de burgers wil dat er iets gebeurt aan de klimaatverandering, maar tegelijk wil meer dan 60% niet dat ze dat financieel gewaarworden.

‘Not in my backyard’ heet dat fenomeen en wat klimaat betreft mag je dat wel heel letterlijk nemen… Geen windmolen dichtbij onze halfopen woning met zicht op de velden. Geen grote bomen bij de buren die het zonlicht op onze gebetonneerde terrassen blokkeren. Van de klimaatbetoger zijn tweewekelijks gemaaide en bemeste achtertuin blijft men af!

Wat links claimt warmt nooit op

Zo komen we tot de kern van het klimaatdebat: de polarisatie! Klimaat is gepolitiseerd. Links versus rechts. Klimaatredders versus klimaatverwoesters. Deze polarisatie wordt, conform andere belangrijke thema’s zoals multiculturaliteit, veroorzaakt door een morele en tegelijk hypocriete vingerwijzing van een overwegend links publiek jegens een kritisch en rationeel, overwegend rechts publiek.

Wanneer links een bepaald debat als ethisch aanvoelt, zal ze het onderwerp als het ware claimen en wordt kritiek op het onderwerp gezien als een onethisch standpunt, los van de inhoud van de kritiek. Die doet er dan niet echt meer toe. Negationist, racist, trol worden de stopwoorden die gratis ter bruikleen worden aangeboden om discussies steeds als winnaar te kunnen beslechten.

En voor we het goed en wel beseffen wordt er niet meer naar elkaar geluisterd en komt alles tot een stilstand… buiten de CO2-uitstoot en de (al dan niet gevaarlijke) opwarming van de aarde.

Rationele klimaatbezorgdheid

Mensen die op een betogingszondag of een spijbeldonderdag thuisblijven om zich eens te informeren over verschillende visies op klimaatverandering, zouden merken dat er inderdaad een grotere groep wetenschappers is die de menselijke CO2-uitstoot als belangrijkste oorzaak van de opwarming aanduiden. Een kleinere groep stelt dat de opwarming slechts deels gelinkt is aan onze broeikasgassen en zich ook zou voltrekken met een neutralisering ervan. Dit is slechts één onderdeel, zij het wel het belangrijkste, waarover de meningen verschillen.

Men hoeft niet lang te googelen om te ontdekken dat het aandeel hernieuwbare energie minder dan 10% is wereldwijd. En daar zit nog een redelijk aandeel biobrandstof bij, hetgeen twijfelachtig als CO2-neutraal is te beschouwen. Ik denk persoonlijk ook dat het beter zou zijn om geen CO2 uit te stoten, maar tegelijk besef ik ook de omvang van de transitie om dat te bekomen.

In de strijd om de CO2-uitstoot naar beneden te krijgen zijn enkele punten heel erg belangrijk. Ten eerste mag er geen welvaartsvernietiging zijn. Bij een daling van de welvaart zal de dalende CO2-curve snel terug beginnen stijgen. Eens een burger een geel hesje aantrekt, wint het egoïsme het van de liefde voor de planeet. Ten tweede is het erg belangrijk dat de loonkloof zich niet te ver uitdiept door goedkope fossiele brandstoffen te vervangen door dure alternatieven. Ten derde en misschien wel belangrijkste mag de beschaving niet vertragen door een te sober energieverbruik. De menselijke ontwikkeling heeft brandstof nodig zodat ze zich verder kan ontplooien totdat er een wereld bestaat waar ziekte en ontbering slechts uitzonderingen zijn. Het vierde en laatste punt is een verbod op taboes. Het belangrijkste taboe in de omschakeling naar een CO2-arm energiebeleid is het gebruik van ‘propere’ nucleaire energie.

5 minuten en enkele jaren politieke moed

Eerlijk is eerlijk. Kiezen we resoluut voor een uitfasering van fossiele brandstoffen dan zullen we dat op sommige vlakken voelen, ook al zetten we in op nucleaire energie naast de labielere vormen van hernieuwbare energie. Wereldwijd is ook maar zo’n 11% van het energieverbruik afkomstig van nucleaire energie. Om dit dus uit te bouwen zijn er massieve investeringen nodig die op één of andere manier betaald moeten worden, samen met de uitbouw van de hernieuwbare vormen van energie.

Zal de boost in deze energievormen voor voldoende jobs zorgen om het gigantische jobverlies in de fossiele sector te compenseren? Dat kan bijna niet. Vele energiesystemen zullen moeten omgevormd, ook bij de mensen thuis. Wie gaat die kosten dragen? Wat met de mensen die onderaan de financiële keten staan? Nog maar te zwijgen over de uitbouw van CO2-neutrale energiesystemen in het minder ontwikkelde maar vaak boomende en tegelijk grootste deel van de wereld…

Geen geldverspilling meer

Het hele westerse verdeelsysteem van publieke middelen zal op een andere leest moeten worden geschoeid. Want draai of keer het zoals u wil… opportunisme en profitariaat zijn uitgesloten willen we die waanzinnige doelstelling halen. Geld dat onterecht naar individuen stroomt, onterecht ergens blijft plakken of via een omweg terugstroomt van waar het komt, kunnen we tijdens deze opgave niet meer missen. Fiscaliteit zal daarom enkel nog draaien rond enerzijds verantwoordelijkheid en anderzijds rechtvaardigheid. Kort gezegd: de vervuiler betaalt en de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten.

De sociale zekerheid moet een echte verzekering worden die enkel en alleen wordt uitgekeerd voor bijzondere gevallen, nadat de verzekeraar (RSZ) op basis van een streng onderzoek heeft beslist dat aan alle voorwaarden voor de uitkering werd voldaan. Samengevat: enkel de echte behoeftigen, bepaald volgens duidelijke en strenge criteria, kunnen aanspraak maken op fondsen uit de sociale verzekering.

De arbeidswetgeving zal moeten worden herschreven op een wit blad waarvoor noch werkgeversorganisaties, noch vakbonden een letter mogen dicteren. Die wetgeving mag enkel en alleen zorgen voor een liberaal, correct en gelijk speelveld in de markt van arbeid met duidelijke maar rationele grenzen. Vraag en aanbod zorgen voor de rest.

Eens kijken wie er nog komt opdagen op de klimaatmars

Enkel door gezonde begrotingen en dus kleine overheidsschulden is er ruimte om zonder welvaart te vernietigen, zonder de loonkloof uit te diepen en zonder de beschaving tegen te houden een belangrijke omslag te maken naar een CO2-neutrale mensheid… met nucleaire energie.

Ik vrees alleen dat vele klimaatbetogers de maatregelen niet zullen smaken en hun protestborden met ietwat naïeve slogans zullen inruilen voor een geel fluo hesje.