Knettergek koopwaar

[Politieke transfers zijn] ‘De zoveelste poging om te groeien, niet door wervende ideeën en een consequente houding, maar door acquisities. Geheel in de stijl van het neo-liberale marktdenken: kiezers zitten in de portefeuille van de verkozene die zich vrij beweegt op de transfermarkt’. En nog: ‘Kiezers zijn geen koopwaar en alleszins niet knettergek’. Neen, het is niet mals wat N-VA-voorzitter Geert Bourgeois op 17 november 2002 in een persbericht aan de wereld laat weten. Vandaag, elf jaar later, worden de woorden op sociale media weer opgediept. Critici van de N-VA zien hun kans schoon:  de harde houding tegenover politieke overlopers contrasteert immers sterk met het aanwervingsbeleid dat N-VA de laatste tijd (en ook in de aanloop naar de lokale verkiezingen van 2012) voert.

De veranderde moraal lijkt inderdaad pijnlijk voor de partij, hoewel men bij N-VA zonder twijfel zal beweren dat Annick De Ridder niet werd aangezocht om haar kiespotentieel en symboolwaarde, maar om haar gedegen parlementair werk. Zo zal men ook benadrukken dat N-VA anno 2013 in tegenstelling tot VLD in 2002 wel ‘wervelende ideeën’ voor de dag komt.  In haar communicatie benadrukte Annick De Ridder meermaals dat ze over de streep was getrokken door de congresteksten die de partij eind oktober bekend maakte. Misschien hadden de communicatiemensen van N-VA ook zelf het persbericht uit 2002 teruggevonden?

Oude wonden

Hoe dan ook blijft de gewijzigde houding opvallend. De harde taal is ook moeilijk te verzoenen met de vaak nogal droge, zelfs stijve Bourgeois, die het persbericht ondertekende (al zijn de woorden vermoedelijk die van toenmalig partijwoordvoerder Ben Weyts). De context verklaart veel. Het persbericht werd verspreid daags na het novembercongres waar de VLD een hele reeks nieuwkomers had voorgesteld. Voorzitter Karel De Gucht wou het tienjarig bestaan van de VLD in de verf zetten door, net als bij het stichtingscongres, uit te pakken met een flinke verruimingsoperatie. Onder de nieuwe VLD’ers ook Sven Gatz, die voor zijn korte lidmaatschap van Spirit jarenlang actief was geweest bij de Volksunie. Gatz was niet de eerste VU’er die na de implosie van die partij eind 2001 een onderkomen had gevonden bij de VLD. Ook onder meer Vincent Van Quickenborne, Patrick Vankrunkelsven en Fons Borginon waren bij de Vlaamse liberalen terechtgekomen. Amper een jaar na de vechtscheiding van de Volksunie, waren de wonden bij veel N-VA’ers in 2002 nog vers.

In de eerste jaren na de oprichting moest N-VA knokken om overeind te blijven. Overlopers waren een groot pijnpunt. Vooral de concurrentie met het Vlaams Blok werd op het scherpst van de snee gevoerd. Het VB had in deze periode goede hoop het Vlaams-Nationale monopolie te kunnen veroveren.  Elk middel leek goed om N-VA op de knieën te dringen, en zeker na de voor N-VA teleurstellende verkiezingen van mei 2003 steekt het VB een tandje bij.  In december 2003 is er zelfs sprake van gegevensdiefstal. Een overloper zou het volledige ledenbestand hebben meegenomen bij zijn overstap naar het Vlaams Blok, en de partij zou op basis van dat bestand massaal N-VA-leden aanschrijven met een onverholen oproep om ook over te stappen. Het is de jonge N-VA-ondervoorzitter Bart De Wever die in de media eist dat het Vlaams Belang stopt met dit soort praktijken. Uiteindelijk zal de situatie pas stabiliseren nadat N-VA op Valentijnsdag 2004 een kartel afsluit met CD&V.

Andere tijden

Ondertussen is bijna een decennium verstreken. Als een week in de politiek een eeuwigheid is, dan zijn tien jaren een ander tijdperk. Politiek is het een andere wereld, waarin N-VA (zelfs met wat voorsprong) de grootste is. In de aanloop naar cruciale verkiezingen is het duidelijk alle hens aan dek. De partij grijpt elke kans aan om het beeld van een geloofwaardige en succesvolle partij te bestendigen, en daar kunnen transfers een mooie rol in spelen. Toch zat er ook wel wat in de argumentatie van 2002: dat kiezers niet per sé hun overgelopen mandataris volgen, en dat de ideeën het belangrijkst blijven. Bovendien: wat zegt het over je partij, en over je talrijke parlementsleden, als je nieuwe gezichten moet importeren om geloofwaardigheid en succes uit te stralen?

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>