Links hoopt op een Hitler

Vorige week was het weer van dattum: de rechtsstaat werd weer eens belaagd. Doodgraver van dienst: Theo Francken. De snode staatssecretaris had een wetsontwerp ingediend dat het mogelijk moest maken om mensen zonder de Belgische nationaliteit uit België te verwijderen. Een half legertje linkse geesten kroop halsoverkop in de pen om met trillende hand en stem dit onmenselijke onrecht aan de kaak te stellen. Op sociale media werden volksvertegenwoordigers ter verantwoording geroepen. Elke doodbrave vreemdeling die nog geen vlieg kwaad zou doen werd opgevoerd als ultieme bewijs van de op handen zijnde wereldgemeenschap zonder grenzen. Er werd gezwaaid met fundamentele principes en morele superioriteit. Maar na dagen van beroering op de sociale media stemde niet eens de volledige oppositie tegen de Wet-Francken. 

De rechtsstaat zit stilaan in hetzelfde straatje als Adolf Hitler. Dat wil zeggen: de ‘rechtsstaat’ dreigt een passe-partout-schijnargument te worden. Te pas – maar vooral te onpas – wordt jan en alleman van twee dingen beschuldigd: fascistische sympathieën en het ondermijnen van de rechtsstaat. De overdaad schaadt: het betekent ondertussen exact niets meer om beschuldigd te worden van wrok jegens de rechtsstaat. Je kan al lang niet meer choqueren door een N-VA’er een fascist te noemen. Je kan een liberaal ook niet meer intimideren door hem met de rechtsstaat om de oren te slaan. De voortdurende verontwaardigden hebben zich vergaloppeerd. Ze hebben zo vaak met de führer en de rechtsstaat gezwaaid dat het ondertussen alleen nog maar vage containerbegrippen zijn, die hun ooit zo concrete betekenis bijna volledig verloren hebben. 

Zuivere zielen

Waarom overdrijft de linkerzijde zo graag? Hoe komt het dat progressieven vandaag zo snel en zo gretig naar de grote woorden grijpen? Is het echt noodzakelijk om altijd weer op te draven met Hitler en complotten tegen de democratie en de rechtsstaat? Het antwoord is eenvoudig: ja, dat is noodzakelijk. Anno 2017 is de strijd tegen ingebeelde bedreigingen een cruciale pijler van het linkse zelfbeeld geworden. Progressieven zien zichzelf o zo graag als de dam die de democratie beschermt. Ze willen allemaal partizanen zijn die al in het verzet zaten voor de oorlog goed en wel begonnen was. In werkelijkheid zijn linkse mensen vandaag vooral een bende Don Quichotten: ze denken van zichzelf dat ze drakendoders zijn, maar ze slaan alleen maar gaten in de lucht, terwijl ze onvervaard strijden tegen het fantoom-fascisme.

Het heeft geen enkele zin om in discussies te wijzen op de eindeloze verschillen tussen Hitler en Trump. Je kan progressieven de nazi-vergelijking toch niet uit het hoofd praten. Ze hebben die vergelijking broodnodig, om in gedachten heel eventjes zelf een heldhaftige guerrillero te kunnen zijn. Het gaat eigenlijk niet om Trump: het gaat om dat kleinmenselijk verlangen naar een vijand. Je hebt een boeman nodig om zelf een held te kunnen zijn. Daarom is het zo verleidelijk om een bepaalde bedreiging op te kloppen: hoe groter het gevaar, hoe moediger het is om de strijd aan te gaan. Verwacht de komende jaren geen nuance of terughoudendheid in het politieke debat. Hysterie is een reflex en een overlevingsmechanisme. Binnen de Linkse Kerk is aanhoudende verontwaardiging het enige bewijs van een zuivere ziel. 

Wij & zij

We zijn getuige van een linkse identiteitscrisis. Het socialisme is in Europa elk spoor bijster. De sociaaldemocraten hebben zich verpand aan het (neo)liberalisme. De ‘Derde Weg’ leidde helemaal nergens heen, tenzij naar Irak. Het huwelijk met het Europese Eenmakingsproject blijkt ingewikkelder dan iemand ooit had kunnen verwachten. De linkerzijde is vertwijfeld en op zoek naar een nieuwe persoonlijkheid. Velen zoeken nu soelaas in een contra-identiteit, die gebouwd is op de tegenstelling met een vreselijk vijandbeeld. In die zin zijn socialisten vandaag de echte kooplieden van de angst: ze komen altijd met iets nieuws om bang voor te zijn. Het klimaat, de multinationals, de rijken, de rechtsen, de nationalisten, Trump, Poetin. Als er vandaag iemand politiek predikt in wij-zij-termen, dan zijn het de heren en dames ter linkerzijde. 

De gevolgen voor het publieke debat zijn groot. Tegenwoordig worden alle discussies gevoerd in zeer morele termen. Je kan niet meer rustig en beschaafd van mening verschillen, want de linkerzijde slaat tegenstanders steeds weer in de ban. Links heeft zichzelf uitgeroepen tot het enige thuis van fatsoenlijke mensen en al de anderen zijn eigenlijk SS-mannen in de dop. Wie iets positief zegt over Trump is een onmens. Zelfs wie gewoon zwijgt over Trump is ronduit verdacht. Voortdurend worden mensen via intentieprocessen verbonden aan anti-democratische voornemens. Geen wonder dat de rechterzijde steeds meer de schouders ophaalt als er weer eens geschermd wordt met fascisme en het einde van de rechtsstaat. Progressieven nemen zichzelf zeer, zéér serieus – maar ze zijn stilaan de enigen. 

Foto: (c) Reporters