Martin Schulz wil zich nu meten met bondskandelier Merkel

Met zijn plan om in september 2017 Angela Merkel uit te dagen als kanselierskandidaat voor de SPD brengt EP-voorzitter Martin Schulz een heel carrousel in beweging. De gevolgen kunnen vèrdragend zijn.

Het Europees Parlement begon in 1952 als Raadgevende Vergadering van de EGKS, de Kolen- en Staalgemeenschap, onder het voorzitterschap van Paul Henri Spaak, met 78 vertegenwoordigers van de zes nationale parlementen, die dus een dubbel mandaat hadden. Het is nu een echt parlement, medewetgever van de EU, samen met de Raad van ministers van de 28 lidstaten. Het is sedert 1979 rechtstreeks verkozen door de Europese burgers, een mastodont van 751 leden, opgekomen voor een honderdtal partijen.  

De voorzittersstoel werd na Spaak bezet door Alcide de Gasperi en Robert Schuman, nadien kwamen Victor Leemans (tegen wie belgicistische weerstanders steevast kwamen betogen), Cornelis Berkhouwer (door de Nederlanders boerenkeesje genoemd), na de eerste rechtstreekse verkiezingen  Simone Veil (op sommige Straatsburgse muren nog te kijk als ‘Simone l’avorteuse’), Enrique Baron Crespo (door de Britse pers geschoffeerd om zijn ‘hidalgo pride’) …

Grote Europese stoelendans

Sedert 2012 is Martin Schulz, gewezen boekverkoper en burgemeester van Würselen bij Aken parlementsvoorzitter. Na de verkiezingen van 2014 werd hij nogmaals voorzitter en dat was hij graag tot 2019, dus tot het einde van het mandaat van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, de Luxemburgse christendemocraat. Maar de grootste twee fracties hadden afgesproken dat de “gezaghebbende maar manipulatieve” (1) Schulz halfweg deze legislatuur zou plaats ruimen voor iemand van de grootste fractie, de EVP. Kandidaten genoeg, bijvoorbeeld de Berlusconi-getrouwe Antonio Tajani, nu EP-lid, voordien EU-commissaris. In die hoedanigheid zou hij de diesel-softwaresjoemelaars de hand boven het hoofd hebben gehouden; door daarmee uit te pakken heeft de rode Kathleen Van Brempt hem als voorzitster van de desbetreffende onderzoekscommissie een beetje zitten jennen. Het echte probleem is wel dat bij een verkiezing van een EVP-parlementsvoorzitter alle drie de EU-instellingen door een christendemocraat zouden worden geleid. Dat vinden zelfs christendemocraten een beetje overdreven.

Waar dus de socialist van dienst neerpoten? Wie opofferen? Als Donald Tusk niet zwaar door Merkel werd gesteund zou Helle Thorning-Schmidt (2), die van 2011 tot 2015 in Kopenhagen een links minderheidskabinet leidde, de Europese Raad kunnen gaan voorzitten. Het mandaat van Tusk wordt in elk geval niet automatisch verlengd. Andere scenario’s voorzien dan weer in het voortijdig opstappen van de volgens velen uitgebluste Juncker; diens eerste vicevoorzitter, de PVDA-er  Frans Timmermans zou een geknipte plaatsvervanger zijn, zeker in zijn eigen ogen.

Schulz heeft van de nood een deugd gemaakt en zijn zinnen gezet op de rol van SPD-uitdager voor Merkel, een bij voorbaat kansloze opgave. Bij de deelstaatverkiezingen in Nordrhein-Westfalen van mei dreigt een opstand van de traditionele SPD-kiezers ; het is zeer de vraag of de komst van Schulz de ‘deplorables van het Ruhrgebiet’ zal beletten over te lopen naar de AfD.

2017 een verloren jaar

Al deze personeelsverschuivingen komen nog eens boven op het feit dat Nederland, Frankrijk en Duitsland naar kapitale verkiezingen gaan, met mogelijk dramatische gevolgen voor de EU. Daar komt nog bij dat in de eerste maanden van 2017 de Europese ‘panic rooms’ voortdurend zullen bezet zijn om af te rekenen met de eerste allicht erratische maanden van president Trump. En dan is er nog de brexit-tragiek waarvan men aan weerszijden van het Kanaal de omvang pas echt begint te beseffen.

Men kan zich werkelijk afvragen of dit allemaal goed zal aflopen, op een ogenblik dat het traditionele Frans-Duitse leiderschap zijn slagkracht heeft verloren. De historische duo’s Adenauer-de Gaulle, Schmidt-Giscard d’Estaing, Kohl-Mitterrand en Merkel-Sarkozy/Hollande hebben de Europese eenmaking voortgestuwd.  Het is best mogelijk dat er straks helemaal geen Frans-Duits leiderschap meer is. We gaan in 2017 nog vele verrassingen beleven, buiten diegene die Europa in 2016 zo diep hebben getroffen.

—————————                             

(1)           Aldus de eminente Europakenner Jan Werts  in http://www.montesquieu-instituut.nl/9353000/1/j9vvj72dlowskug/vka0e3f9jep7?pk_campaign=hofv-1612&pk_kwd=vka0e3f9jep7

(2)          De ook in Vlaanderen succesvolle  Deense fictiereeks Borgen, met Brigitte Nyborg in de hoofdrol is naar verluidt geïnspireerd op het leven van HTS.

Foto: (c) Reporters