Nederland naar de stembus: waarvoor staat de boerenpartij BBB?

De BoerBurgerBeweging (BBB) is een van de nieuwe politieke partijen in Nederland, ontstaan uit onvrede met de stedelijke politiek van de regeringen en hun vermeend neerkijken op het platteland. De partij wordt geleid door gewezen CDA ’ster Caroline Van der Plas. Het resultaat? 1 procent van de stemmen en één zetel. Maar bij de Eerste Kamerverkiezingen van maart 2023 werd de BBB de grootste partij én de leidende fractie in de meeste Bestendige Deputaties van de Provinciale Staten.

De 56-jarige Caroline Van der Plas trekt opnieuw de BBB-lijst voor de Tweede Kamer met na haar de kandidaat minister-president Mona Keijzer, ook ex-CDA. Opvallend dus dat de lijsttrekster geen kandidaat-regeringsleidster is. Op drie staat een verrassingskandidaat: luitenant-kolonel Gijs Tuinman, een van de weinige officieren die de Willemsorde, de hoogste militaire onderscheiding, kreeg.

De dames zijn duidelijk aan de macht, want de Eerste Kamerfractie wordt geleid door Ilona Lagas (ex-VVD). Wat meteen de kritiek tegenspreekt dat de BBB een kopie is van het CDA: de partij rekruteert uit diverse centrumrechtse partijen. Ook de bij ons beter bekende Derk-Jan Eppink zit er.

Programma

Op de recente HJ Schoo-lezing van Elsevier bracht Van der Plas een overzicht van het BBB-programma (128 pagina’s) met als benaming ‘Iedere dag BBBeter’. Vooreerst pleit de BBB voor een grondige staatshervorming. Bevoegdheden en budgettaire middelen moeten weg uit Den Haag en overgeheveld naar de provincies. Van een gecentraliseerde staat moet Nederland naar een gedecentraliseerde staat gaan.

Maar dat kan natuurlijk pas na een grondwetsherziening. Niet onbelangrijk is dat de BBB de grootste partij is in de Provinciale Staten en de leiding heeft in tien van de twaalf Deputaties. En dus ook flink wat te zeggen heeft in de Eerste Kamer, die bij een mogelijke grondwetsherziening haar rol zal spelen. Tegelijk zet dit nog maar eens de tegenstelling stad-platteland in de kijker.

Akkoord

De BBB wil geen traditioneel regeerakkoord na de verkiezingen. Maar wel een regieakkoord, een akkoord op hoofdlijnen. Wat dan minstens één maal per jaar moet worden beoordeeld door de Tweede Kamer. Een methode die breekt met de poldertraditie van dicht getimmerde regeerakkoorden. Bovendien ijvert de partij voor bindende referenda, wat D’66 ook ziet zitten. Voor de BBB doet de overheid niet wat ze moet doen, en bemoeit ze zich met te veel burgerzaken waar ze beter zou van wegblijven.

Op zich is dat misschien een paradox, maar de BBB vindt dat de overheid zaken terug in handen moet nemen en tegelijk minder regels moet opleggen. De Nederlandse overheidsbureaucratie is een technocratie geworden, zegt de BBB, en de mensen herkennen hun vertrouwde omgeving niet meer. De burgers zijn bovendien te veel overgeleverd aan de markt en aan het buitenland. De BBB wil daarom meer binnenlandse, economische productie.

Voedsel

Uiteraard besteedt deze partij veel aandacht aan de land- en tuinbouw. Voor de BBB is voedsel het goud van deze eeuw. De binnenlandse voedselproductie moet de prijzen betaalbaar houden, en ze is tegelijk een goede zaak voor de export. De primaire economische sector is voor de BBB van het allergrootste strategische belang voor Nederland. De landbouwscholen en -universiteiten moeten ondersteund blijven.

Ook de nationale maakindustrie moet beschermd worden. Onnodig te zeggen dat de partij niet hoog oploopt met de geliberaliseerde en globaliserende EU-politiek. De BBB wil bijgevolg minder invoer uit China en Rusland. Ze vindt dat de bestaanszekerheid van te veel mensen bedreigd wordt en daarom moet er meer binnenlands worden geproduceerd.

Onderwijs

Ook wil de BBB een betere toegang tot het onderwijs en betere huisvesting. Van der Plas wil dat Nederland een ‘noaberstaat’ (het woord komt van het Twentse: ‘nabuurschap’. Het gaat om sociale verhoudingen en zorg voor mekaar, red.)  wordt, waar de overheid oog heeft voor de burgers. Op dat punt is er gelijkenis met het NSC van Pieter Omtzigt.

De plannen over stikstof moeten herbekeken worden omdat ze te eenzijdig gericht zijn tegen de landbouwbedrijven. Dergelijke plannen moeten draagbaar, haalbaar en uitvoerbaar zijn. De partij plakt er geen datum op.  Hier gaat ze dus regelrecht in tegen het linkse kartel onder leiding van Frans Timmermans. De partij verzet zich niet tegen kernenergie.

De BBB ijvert ook voor strengere gevangenisstraffen, een defensiebegroting die aan de NAVO-normen voldoet (2 procent bbp), een nultarief btw op groenten en fruit, en een belastingvrije voet van 30.000 euro per jaar. En als het van de BBB afhangt mag men terug 130 kilometer per uur rijden op de snelwegen.

Over het asiel- en migratieprobleem zegt de BBB niet zoveel. Men houdt het op minder instroom. Blijkbaar laat de BBB dit item over aan VVD, PVV en de linkse partijen. De BBB houdt het simpel: Nederland zit met zijn meer dan 17 miljoen inwoners vol.

Conclusie

Nederland mist ambitie en visie, volgens de BBB. Ook de politiek moet anders. Zo moeten de parlementaire fracties beter ondersteund worden als tegengewicht voor de macht van de regering en de administratie. De 150 leden van de Tweede Kamer zullen niet meer per fractie in het halfrond zetelen. Ze krijgen individueel een plaats toegewezen door loting.

Deze quasi-nieuwe politieke partij neemt een aantal linkse standpunten in, maar is voor de rest rechts te situeren. Met een verwacht resultaat van rond de twintig zetels is de BBB zeker een potentiële  regeringspartner. Op basis van haar programma sluit de partij aan bij Omtzigt, CDA en vooral VVD. Dilan Yesilgoz ziet een samenwerking met Caroline alvast zitten.

Kiezers

En dan nog iets heel anders, wat ook geldt voor VVD waar de eerste twee plaatsen worden bemand door vrouwen. Gaan vrouwelijke kiezers stemmen voor een partij die wordt getrokken door vrouwen? En zal dat ook invloed hebben op de mannelijke kiezers? De BBB en VVD  hebben traditioneel meer mannelijke dan vrouwelijke kiezers…

Eén ding is duidelijk: BBB heeft het Nederlandse platteland politiek wakker geschud. Vele andere partijen weten niet goed wat ze aan moeten met die tegenstelling tussen de randstad en de rest van Nederland.

Lees ook: Nederland naar de stembus: het CDA-programma

Lees ook: Nederland naar de stembus: het VVD-programma