Vaderlandswoede

95% van de tijd is een diepe afkeer van chauvinisme een dragend onderdeel van het Belgische bewustzijn. Voor pakweg de Amerikanen en hun nationale cultus hebben we niets dan medelijden en minachting. Belgen houden zich toch zo graag ver van bombastisch vlaggenvertoon en gezwollen retoriek. Tot we het dan eens tot in het WK schoppen, want dan gaan alle remmen los. Er stond de voorbije maand geen maat meer op de Belgische manie. Vensterbanken en zijspiegels werden bevlagd. Middenstanders pakten uit met tricolore promoties. Ouders werden gedwongen hun kinderen in driekleur naar school te sturen.

Wie er niet warm voor liep, was een flauwe kwezel. De grootste krant van ‘t land maakte zelfs melding van ‘anti-Belgisch gedrag’. Herlees dat gerust opnieuw: ‘anti-Belgisch gedrag’ – de term alleen al roept onsmakelijke herinneringen op aan woorden als ‘undeutscher Geist’ of ‘un-American activities”‘. Nooit nog kan de Belgische identiteit zich beroepen op een gebrek aan identiteit: dit kleine land heeft zich de laatste weken laten kennen als een staatje waar de patriottistische razernij ook maar om de hoek loert.

Jailbait

Al sinds de jaren ’90 vecht België tegen de kwalijke reputatie van een land bevolkt met pedofielen, en dus besloten de Vlaamse journalisten om een week lang te geilen op een meisje van 17. De Journalistieke Code van de Vlaamse Vereniging van Journalisten – meer dan ooit een vodje papier – plaatst minderjarigen zoals ‘WK-babe’ A.D. nochtans ondubbelzinnig in de groep ‘personen in een maatschappelijk kwetsbare positie’. Van de ‘bijzondere terughoudendheid’ die de VVJ voor minderjarigen voorschrijft was echter bitter weinig te merken in de obscene obsessie die zowat alle media ontwikkelden voor de West-Vlaamse tienerschone. Adjectieven als ‘lekker’ en ‘heet’ werden niet geschuwd. Honderden foto’s in tientallen publicaties gaven gestalte aan de natte droom van de natie.

In plaats van zich weer eens te vertillen aan een onwinbaar perceptiegevecht over vrouwelijke gasten in WK-praatjesprogramma’s, hadden feministen zich beter geroerd over de manier waarop minderjarige supporters zoals A.D. worden gereduceerd tot lichamelijke lustobjecten. Dat media zich anno 2014 nog zo collectief kunnen verliezen in vulgair voyeurisme, zegt meer over seksisme in Vlaanderen dan duizend statistieken.

#pourlesflamands

Het blijft België, en dus ontspon zich rond het WK een hallucinant taalspel. Want dan heb je in één klein land drie officiële talen, blijkt er nog een vierde nodig om het federale elftal naar de kwartfinale te brullen. ‘Go go Belgium’ en ‘Come on Belgium’, alsof de spreekkoren op supporterspleinen hoorbaar zijn tot diep in de Angelsaksische wereld. Gladde marketeers zullen dat wel ‘een internationale insteek’ of ‘geglobaliseerd supporterschap’ noemen, maar het is natuurlijk een symptoom. Het Vlaamse volkje zit vol complexen en schaamt zich zelf voor de eigen taal. Franstalige landgenoten hebben van dat soort minderwaardigheidsgevoelens minder last, en schreeuwden als vanouds ‘Allez allez la Belgique’.

Als België zich in Brazilië heeft kunnen tonen aan de wereld, dan heeft het dat gedaan als tweetalig land: hier spreekt men Frans en … Engels. Zo had de KBVB twee affiches voor supporters: ‘On compte sur vous’ en ‘Make us proud’. En de Vlaming, hij deed duchtig mee. Zo nam de kreet #tousensemble ook in het Vlaamse hoekje van het internet een hoge vlucht. Er zijn immers weinig dingen die de Vlaming liever doet dan zichzelf presenteren als een ruimdenkende en tolerante francofiel.

Hallucinant dus, al zal dit alles door belgicisten wel worden toegedekt met de handzame mantel van het surrealisme.

Censuur

Het begin van censuur bestaat erin dat critici worden gebrandmerkt als pretbedervers. ‘Doe toch lekker mee’ en ‘bederf het nu niet’. Het is een minzame, zelfs vrijblijvende suggestie, maar niettemin het begin van censuur. Op zaterdag 5 juli 2014 – de dag van de voor de Belgen fatale kwartfinale – publiceerde een zelfverklaarde kwaliteitskrant een editoriaal waarin enkele vooraanstaande opiniemakers het verzoek kregen ‘hun klep te houden’ (sic). Dat soort platvoers populisme wordt doorgaans geassocieerd met Berlusconi-kranten, die er zich ook niet voor schamen om andersdenkenden te kleineren en te sommeren.

Het is natuurlijk geen toeval dat de drie bij naam genoemde maatschappijcritici – Geert Noels, Ivan Van de Cloot en Karel Van Eetvelt – doorgaans een eind van de editorialist in kwestie worden gesitueerd. Blijkbaar moesten opiniemakers die dichter bij Yves Desmet aanschurken niet zwijgen omdat er dat weekend toevallig gevoetbald werd. Maar natuurlijk is ook de idee dat zelfs maar één iemand kritische bedenkingen moet inslikken vanwege een kundig geconstrueerde supportersroes ronduit roekeloos. Het was dan ook heel pijnlijk dat zowat niemand zich geroepen voelde om De Morgen tot de orde te roepen. 

Dit overzicht is allesbehalve exhaustief. Om alle uitwassen van de WK-gekte op te lijsten komt Doorbraak webruimte te kort. Zonder enige twijfel kan u, uit eigen ervaring, nog talloze voorbeelden van voetbalsverstandsverbijstering opnoemen. Laten wij dus nooit vergeten hoe het ook ons kan overkomen, in zo korte tijd, zo zeer te ontsporen.