Niet zeuren, wel doen

Bij de regelmatige vergaderingen van de rectoren van de Nederlandse universiteiten schuiven geen Vlaamse rectoren aan. Nochtans is Vlaanderen bevoegd voor onderwijs, dus kan het probleemloos die stap zetten. Nederlands-Limburgers trekken liever naar Tongeren, Hasselt en Maaseik voor verzorging en medische bijstand dan naar Maastricht, Roermond of Venlo, een algemeen verschijnsel langs de Vlaams-Nederlandse grens. Vlaanderen is bevoegd voor de zorg, kan dus probleemloos onderhandelen met Nederland over de optimalisering van die situatie. Tussen Vlaanderen en Nederland zijn er twee brede infrastructurele overgangen of knooppunten. Tussen Franstalig België en Frankrijk vijf. Vlaanderen is bevoegd voor essentiële infrastructuurzaken en kan dat aanpakken.

De voorbeelden zijn van rector magnificus Luc Soete, een Vlaming die de Universiteit Maastricht leidt (14 500 studenten, waaronder veel Duitsers die er studeren in het Engels). Luc Soete, geboren in Ukkel maar van West-Vlaamse afkomst en een internationale expert in de studie van de technologische ontwikkeling, liet in zijn hart kijken op de Nieuwjaarsvergadering van het Algemeen Nederlands Verbond (ANV) in Maastricht.

De hoofdstad van Nederlands Limburg was de scène van het Verdrag van Maastricht (1992) dat leidde tot de sterkere integratie van de Europese Unie en de introductie van de euro. Luc Soete noemt het een ongelooflijk gemiste kans dat in dat Verdrag geen grotere aandacht is besteed aan de cultuur, aan de werkelijkheid van Europa dat een continent is van verscheidenheid in eenheid.

Voor het jaar 2018 dongen drie Nederlandse steden naar de titel van Europese Culturele Hoofdstad: Eindhoven, Leeuwarden en Maastricht. Eindhoven bepleitte zijn dossier met de sterke design-traditie die is opgebouwd in de Philipsstad. Maastricht wilde wat ondernemen voor een versterking van de culturele component van de Europese verdragen. Leeuwarden presenteerde in zijn argumentatie ideeën over de verbinding tussen de Friese minderheidstaal en -cultuur en de Europese Unie. Uiteindelijk werd gekozen voor Leeuwarden als Culturele Hoofdstad in 2018. Hierin ziet Luc Soete een bewijs van het belang van culturele inbreng in het groeien van Europa.

Hij is niet voor culturele eenheidsworst, integendeel, wel voor de cultuur van minderheden, volksgemeenschappen -ook die zonder natiestaat – als bouwelement van een levensvatbare Europese Unie.

Luc Soete: ‘De rij van verwaarloosde synergiën tussen Nederland en Vlaanderen is te lang.’

Volgens de rector zijn er nog gemiste kansen of makkelijke opportuniteiten. Vlaanderen en Nederland kunnen veel meer doen dan diplomatieke onderonsjes organiseren tussen premier Mark Rutte van Nederland en minister-president Kris Peeters van Vlaanderen. Zo wordt er vlijtig gewerkt aan een ‘European Education Area’ maar er wordt niet gewerkt aan een ‘Dutch-Flemish Education Area’, ondanks het feit dat die gemakkelijker te construeren is door de gemeenschappelijke cultuur, taal en geschiedenis van de Nederlandstaligen van de Lage Landen.

Ook in de watersector, een academische en technologische topsector, kan coördinatie van de onderliggende kennis grote meerwaarde bieden volgens Luc Soete. Zowel Nederland als Vlaanderen hebben baggerbedrijven, scheepvaartondernemingen en buizenleggers die mekaar kennen en ondersteunen. Helaas heeft ook dat niet geleid tot academisch overleg voor gezamenlijke kennisinitiatieven. De rij van verwaarloosde synergiën is lang, te lang. Het zijn gemiste kansen voor Vlaanderen en Nederland.

Foto: © Reporters